Chúa có ghét không?

Trong hành trình đức tin, một trong những câu hỏi có thể khiến Cơ Đốc nhân trăn trở là: “Chúa có ghét không?”. Trong một thế giới thường đặt tình yêu thương lên hàng đầu như là thuộc tính duy nhất của Đức Chúa Trời, khái niệm về sự ghét của Ngài có vẻ mâu thuẫn, thậm chí gây sốc. Tuy nhiên, để hiểu biết trọn vẹn và cân bằng về bản tính của Đức Chúa Trời, chúng ta phải đối diện với chân lý này qua lăng kính của chính Lời Ngài. Kinh Thánh không tránh né việc mô tả Đức Chúa Trời với những cảm xúc thánh khiết, bao gồm cả cơn thịnh nộ và sự ghét bỏ công chính. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh để khám phá: Chúa ghét điều gì, tại sao Ngài ghét, và làm thế nào sự ghét thánh khiết ấy lại hài hòa một cách kỳ diệu với tình yêu vĩ đại của Ngài.

Trước khi tìm hiểu về “sự ghét”, chúng ta phải đặt nó trên nền tảng của sự thánh khiết tuyệt đối (tiếng Hê-bơ-rơ: qadosh) của Đức Chúa Trời. Đấng Thánh là Đấng hoàn toàn tách biệt khỏi tội lỗi và ô uế. Sự thánh khiết này đòi hỏi một phản ứng công bình và trọn vẹn trước mọi điều trái nghịch với bản tính Ngài. Châm ngôn 6:16-19 đưa ra một danh sách rõ ràng:

“Có sáu điều Đức Giê-hô-va ghét, Và có bảy điều Ngài lấy làm gớm ghiếc: Con mắt kiêu ngạo, lưỡi nói dối, Tay làm đổ huyết vô tội, Lòng toan những mưu ác, Chân vội vàng chạy đến sự dữ, Kẻ làm chứng gian, nói điều dối, Và kẻ gây sự bất bình giữa anh em.”
Đoạn Kinh Thánh này không dùng từ ngữ nhẹ nhàng. “Ghét” (Hê-bơ-rơ: sanê) và “gớm ghiếc” (to’ebah, thường chỉ sự ô uế nghi lễ hay điều ghê tởm) cho thấy một phản ứng mạnh mẽ, sâu sắc từ chính bản thể thánh khiết của Đức Chúa Trời. Sự ghét ở đây không phải là một cảm xúc bất chợt, thiếu kiểm soát, mà là thái độ công chính, vĩnh viễn và có nguyên tắc của Đấng Tạo Hóa đối với những gì phá hủy công trình của Ngài và làm hại đến con dân Ngài.

Kinh Thánh cho chúng ta một bức tranh rõ nét về những đối tượng của sự ghét bỏ thánh khiết nơi Đức Chúa Trời:

• Ghét Sự Thờ Thần Tượng và Gian Ác: Đây là chủ đề xuyên suốt Cựu Ước. Phục truyền 12:31 cảnh báo: “Ngươi chớ làm như vậy cho Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi; vì mọi sự Đức Giê-hô-va ghét và gớm ghiếc, ấy là điều chúng nó đã làm cho các thần mình.” Sự thờ phượng giả dối và những hành vi gắn liền (như tế con cái) là sự xúc phạm trực tiếp đến giao ước và danh Ngài.
• Ghét Sự Kiêu Ngạo và Gian Dối: Như Châm ngôn 6 đã liệt kê, “con mắt kiêu ngạo” đứng đầu danh sách. Châm ngôn 8:13 khẳng định: “Sự kính sợ Đức Giê-hô-va là ghét điều ác; Ta ghét sự kiêu ngạo, xấc xược, con đường ác, và miệng gian tà.” Sự kiêu ngạo (ga’avah) đặt bản ngã lên ngôi vị của Đức Chúa Trời, là căn nguyên của tội lỗi.
• Ghét Sự Gian Ác và Bất Công: Các tiên tri liên tục công bố sự ghét của Đức Chúa Trời đối với sự bất công xã hội. A-mốt 5:21 tuyên bố mạnh mẽ: “Ta ghét, ta khinh sự nhóm hiệp của các ngươi; ta không đẹp lòng về những ngày lễ trọng thể của các ngươi.” Tại sao? Vì sự thờ phượng bề ngoài của họ đi đôi với sự áp bức người nghèo (câu 11-12). Sự ghét của Chúa nhắm vào tội lỗi hệ thống và sự giả hình.
• Ghét Những Kẻ Làm Ác Cách Cố Chấp: Thi thiên 5:5-6 phân biệt: “Kẻ kiêu ngạo chẳng đứng được trước mặt Chúa; Chúa ghét hết thảy những kẻ làm ác. Chúa sẽ diệt những kẻ nói dối; Đức Giê-hô-va ghê tở kẻ đổ huyết và kẻ gian lận.” Sự ghét ở đây hướng đến những người cố tình, vui thích trong đường lối tội ác, từ chối sự ăn năn.

Đây là điểm then chốt của thần học Tin Lành. Sự ghét của Đức Chúa Trời không đối lập với tình yêu của Ngài, mà là mặt khác của cùng một đồng xu thánh khiết. Ngài ghét tội lỗi vì Ngài yêu tội nhân. Ngài ghét điều ác vì nó hủy hoại, cướp đi sự sống và sự bình an mà Ngài dự định cho con người.

Sự mặc khải trọn vẹn nhất về điều này được bày tỏ nơi Chúa Giê-xu Christ. Rô-ma 5:8 tuyên bố: “Nhưng Đức Chúa Trời tỏ lòng yêu thương Ngài đối với chúng ta, khi chúng ta còn là người có tội, thì Đấng Christ vì chúng ta chịu chết.” Trên thập tự giá, cơn thịnh nộ thánh khiết của Đức Chúa Trời đối với tội lỗi đã được đổ trọn trên Chúa Giê-xu, Đấng gánh tội thay. Đồng thời, tình yêu vô điều kiện của Đức Chúa Trời đối với tội nhân cũng được bày tỏ trọn vẹn qua sự hy sinh đó.

Chúa Giê-xu, là Đức Chúa Trời nhập thể, cũng bày tỏ thái độ “ghét” thánh khiết. Ngài ghét sự giả hình của các thầy thông giáo và người Pha-ri-si (Ma-thi-ơ 23). Ngài dùng dây lưng đánh đuổi những kẻ buôn bán ra khỏi đền thờ, vì ghét sự ô uế sự thờ phượng (Giăng 2:13-17). Thư gửi cho Hội Thánh Ê-phê-sô trong Khải huyền 2:6 ghi lại lời khen: “Nhưng ngươi có điều nầy: Ngươi ghét công việc của đảng Ni-cô-la, mà ta cũng ghét.” Chúa Giê-xu khen Hội Thánh vì biết ghét điều đáng ghét.

Đây là sự phân biệt sống còn. Kinh Thánh cho thấy Đức Chúa Trời ghét tội lỗi, nhưng yêu thương tội nhân và kêu gọi họ ăn năn. Ê-xê-chi-ên 33:11 minh chứng: “Chúa Giê-hô-va phán: Thật như ta hằng sống, ta chẳng lấy sự kẻ dữ chết làm vui, nhưng vui về nó xây bỏ đường lối mình mà được sống. Các ngươi hãy xây bỏ, hãy xây bỏ đường lối xấu của mình! Sao các ngươi muốn chết, hỡi nhà Y-sơ-ra-ên?” Thái độ của Chúa là mong muốn cứu vớt.

Tuy nhiên, Kinh Thánh cũng nói đến việc Đức Chúa Trời “ghét” những kẻ làm ác (Thi thiên 5:5, 11:5). Cần hiểu ngữ cảnh: điều này nói đến những người gắn bó và đồng hóa mình một cách cố chấp với điều ác, đến mức họ trở nên không thể phân biệt với chính tội ác họ làm. Họ tự lựa chọn đứng về phía đối nghịch với Đức Chúa Trời. Dầu vậy, ngay cả trong sự đoán phạt, mục đích tối hậu vẫn là tái lập sự công chính và thanh tẩy (xem Sáng thế ký 6:5-7 – Nước lụt; Sô-đôm và Gô-mô-rơ). Lời mời gọi ăn năn luôn được đưa ra trước (qua Nô-ê, qua Áp-ra-ham).

Hiểu biết về sự ghét thánh khiết của Chúa không phải để chúng ta sợ hãi cách tiêu cực, nhưng để định hình đời sống và mối quan hệ của chúng ta với Ngài và với thế gian.

1. Phát Triển Sự Ghét Thánh Khiết Đối Với Tội Lỗi: Châm ngôn 8:13 nói “kính sợ Đức Giê-hô-va là ghét điều ác.” Chúng ta được kêu gọi đồng cảm với Đức Chúa Trời – biết ghét những gì Ngài ghét. Điều này bắt đầu bằng việc ghét tội lỗi trong chính đời sống mình (tham lam, giả dối, kiêu ngạo, ô uế…), không phải với thái độ tự hào, mà với ước muốn được thanh tẩy.
2. Sống Công Bình và Yêu Thương: Vì Chúa ghét sự bất công, chúng ta phải đứng về phía công lý, bảo vệ người yếu thế, sống chân thật trong mọi giao dịch. Tình yêu thương thật (A-ga-pê) bao hàm sự ghét bỏ điều ác đang hủy hoại người mình yêu (Rô-ma 12:9).
3. Cảnh Giác Với Sự Thờ Phượng Hình Thức: Bài học từ các tiên tri nhắc nhở chúng ta rằng Chúa ghét sự thờ phượng chỉ bằng môi miệng trong khi lòng xa cách. Sự thờ phượng Ngài ưa thích đến từ tấm lòng tan vỡ, ăn năn và vâng phục (Thi thiên 51:17).
4. Rao Giảng Tin Lành Cách Trọn Vẹn: Tin Lành của ân điển phải đi đôi với lời cảnh báo về sự đoán phạt. Rao giảng về tình yêu của Chúa mà không nói đến sự thánh khiết và cơn thịnh nộ của Ngài đối với tội lỗi là rao giảng một tin lành không trọn vẹn. Chính sự hiểu biết về sự nghiêm trọng của tội lỗi mới làm sáng tỏ vẻ đẹp của ân điển.
5. Tìm Nơi Ẩn Nấp Trong Đấng Christ: Sự hiểu biết về sự ghét của Chúa đối với tội lỗi phải đẩy chúng ta chạy đến với thập tự giá. Chỉ trong Chúa Giê-xu, chúng ta – vốn đáng bị cơn thịnh nộ thánh khiết – mới được xưng công bình và trở nên đối tượng của tình yêu vĩnh cửu của Đức Chúa Trời.

Vậy, Chúa có ghét không? Câu trả lời Kinh Thánh là “Có”. Nhưng sự ghét của Ngài không giống như sự ghét ích kỷ, nông cạn và hư hoại của con người. Đó là sự ghét thánh khiết, công chính, và có nguyên tắc, xuất phát từ chính bản thể yêu thương của Ngài. Ngài ghét tội lỗi vì Ngài yêu thương công trình sáng tạo của Ngài và muốn phục hồi nó. Sự ghét và tình yêu của Đức Chúa Trời gặp nhau một cách quyết định và đầy ân điển nơi thập tự giá của Chúa Giê-xu Christ. Tại đó, cơn thịnh nộ của Ngài được thỏa mãn và tình yêu của Ngài được tôn cao.

Là con cái Ngài, chúng ta được kêu gọi bước đi trong sự kính sợ và yêu mến, học để ghét điều ác và mến điều lành (A-mốt 5:15). Hãy để sự hiểu biết về Đức Chúa Trời thánh khiết và yêu thương này thúc đẩy chúng ta sống đời sống thánh sạch, rao truyền Tin Lành trọn vẹn, và luôn tìm thấy sự an toàn duy nhất của mình trong Đấng Christ, Đấng đã giải hòa chúng ta với Đức Chúa Trời.