Bị Bối Rối Nhưng Không Tuyệt Vọng (2 Cô-rinh-tô 4:8)
Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân chắc hẳn đều từng đối mặt với những khoảnh khắc mà hoàn cảnh dường như vượt quá sức chịu đựng, khiến tâm trí bị bao vây bởi sự bối rối, ngột ngạt và không tìm ra lối thoát. Chính trong bối cảnh đó, lời tuyên xưng đầy nghịch lý của Sứ đồ Phao-lô trong 2 Cô-rinh-tô 4:8 vang lên như một bản tuyên ngôn bất diệt về hy vọng: “Chúng tôi bị ép đủ cách, nhưng không đến cùng; bị bối rối, nhưng không tuyệt vọng” (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Câu Kinh Thánh ngắn gọn này không chỉ là một lời khoe khoang về sự chịu đựng, mà là một phân tích thần học sâu sắc về nguồn sức mạnh siêu nhiên giữa những nghịch cảnh của con người. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa, bối cảnh và ứng dụng thực tiễn của chân lý quan trọng này.
Trước khi đi vào phân tích câu 8, chúng ta cần đặt nó trong dòng chảy của lập luận từ đầu chương 4. Phao-lô đang bảo vệ chức vụ chân chính của mình trước những lời chỉ trích ở Hội Thánh Cô-rinh-tô. Ông giới thiệu một hình ảnh then chốt: “Chúng tôi chứa của quí ấy trong chậu bằng đất” (câu 7). “Của quí” (ὁ θησαυρὸς - ho thēsauros) chính là Tin Lành vinh hiển của Đấng Christ (câu 4), ánh sáng của sự hiểu biết về vinh quang Đức Chúa Trời. Còn “chậu bằng đất” (ὀστρακίνοις σκεύεσιν - ostrakinos skeuesin) ám chỉ thân thể hay nhân tính mỏng giòn, hay hư nát của chúng ta.
Mục đích của sự tương phản này là để “hầu cho tỏ quyền phép lớn dường ấy là bởi Đức Chúa Trời, mà chẳng phải bởi chúng tôi” (câu 7). Toàn bộ phần còn lại (câu 8-12) liệt kê một loạt những nghịch cảnh mà “chậu đất” phải chịu, nhằm chứng minh một điều: dù chậu có bị nứt, méo, ép, thì kho báu bên trong vẫn nguyên vẹn và chính quyền năng của Đức Chúa Trời được bày tỏ qua những vết nứt ấy. Câu 8 là mệnh đề đầu tiên trong một loạt bốn cặp nghịch lý (câu 8-9), mô tả thực tại hai mặt của đời sống sứ đồ: bị tấn công từ bên ngoài nhưng được duy trì bởi quyền năng từ bên trong.
Chúng ta sẽ phân tích từng cụm từ trong câu, dựa trên nguyên ngữ Hy Lạp để nắm bắt sắc thái sâu xa.
1. “Chúng tôi bị ép đủ cách, nhưng không đến cùng” (ἐν παντὶ θλιβόμενοι ἀλλ’ οὐ στενοχωρούμενοι):
- “Bị ép”: Động từ θλίβω (thlibō) có nghĩa là ép chặt, nén lại, đè nén (như ép trái nho, hay đám đông chen lấn). Nó diễn tả một áp lực từ mọi phía, một cảm giác bị bao vây, không có không gian để thở. Từ này cùng gốc với “tribulation” (hoạn nạn) trong tiếng Anh.
- “Đủ cách” / “Trong mọi sự” (ἐν παντί - en panti): Áp lực này không phải là thi thoảng, mà là toàn diện, xảy ra trong mọi phương diện của cuộc sống và chức vụ.
- “Nhưng không đến cùng”: Cụm οὐ στενοχωρούμενοι (ou stenochōroumenoi) rất thú vị. Στενοχωρέω (stenochōreō) ghép từ “stenos” (hẹp) và “chōros” (không gian, chỗ). Nó có nghĩa là bị dồn vào một không gian cực kỳ chật hẹp, bị bóp nghẹt, không còn lối thoát, bị cùng đường. Phao-lô khẳng định: Chúng tôi bị ép từ mọi phía, NHƯNG không bị dồn đến mức cùng đường tuyệt lộ. Vẫn còn một lối thoát, dù mắt thường không thấy (xem thêm 1 Cô-rinh-tô 10:13).
2. “Bị bối rối, nhưng không tuyệt vọng” (ἀπορούμενοι ἀλλ’ οὐκ ἐξαπορούμενοι):
- “Bị bối rối”: Động từ ἀπορέω (aporeō) bắt nguồn từ “a-” (không có) và “poros” (đường đi, lối thoát). Nó mang nghĩa mất phương hướng, không biết đường nào mà đi, không tìm ra giải pháp, đứng trước ngã rẽ mà không biết chọn lối nào. Đây là trạng thái bối rối về trí tuệ và tinh thần khi đối diện với nan đề phức tạp.
- “Nhưng không tuyệt vọng”: Đây là điểm nhấn mạnh mẽ nhất. Phao-lô sử dụng từ cùng gốc nhưng có tiền tố ἐκ (ek) - ἐξαπορέω (exaporeō). Tiền tố “ek” nhấn mạnh sự hoàn toàn, triệt để. Nếu aporeō là “bối rối, không tìm ra lối”, thì exaporeō là **“bối rối đến cùng cực, hoàn toàn tuyệt vọng, mất hết hy vọng”**. Sự tương phản thật rõ ràng: Chúng tôi có thể không biết giải pháp (bối rối), nhưng chúng tôi không bao giờ rơi vào tình trạng mất hết hy vọng. Hy vọng vẫn còn đó, vì nó không dựa trên hoàn cảnh khả kiến, mà dựa trên Đức Chúa Trời là Đấng bất khả kiến (2 Cô-rinh-tô 4:18).
Cặp nghịch lý này không phải là một công thức tích cực tư duy hay sự tự lực cường tinh thần. Nó được neo chặt vào thực tại thần học ở các câu xung quanh:
- Nguồn sức mạnh từ Đức Chúa Trời (câu 7): Quyền năng để “không tuyệt vọng” không đến từ bản lĩnh cá nhân của Phao-lô, mà từ “quyền phép lớn dường ấy” của Đức Chúa Trời hoạt động trong “chậu đất”.
- Mục đích tối thượng: Sự sống của Đức Chúa Jêsus (câu 10-11): Phao-lô giải thích: “Chúng tôi hằng bị nộp vì cớ Đức Chúa Jêsus cho đến chết, hầu cho sự sống của Đức Chúa Jêsus cũng tỏ ra trong thân thể hay chết của chúng tôi”. Sự sống phục sinh của Chúa Jêsus chính là nguồn động lực siêu việt, biến “sự chết” (nghịch cảnh, bối rối) trong chúng ta thành phương tiện bày tỏ “sự sống” của Ngài.
- Viễn cảnh vĩnh cửu (câu 17-18): Đây có lẽ là chìa khóa then chốt. “Vì sự hoạn nạn nhẹ và tạm của chúng tôi sanh cho chúng tôi sự vinh hiển cao trọng đời đời, vô lượng vô biên, mà chúng tôi chẳng chăm sự thấy được, nhưng chăm sự không thấy được; vì những sự thấy được chỉ là tạm thời, mà những sự không thấy được là đời đời vô cùng.” Khả năng “không tuyệt vọng” xuất phát từ cái nhìn xuyên thấu: nhìn xa hơn “sự nhẹ và tạm” của hoạn nạn, để thấy “sự vinh hiển đời đời” phía trước.
Làm thế nào để chúng ta sống nguyên lý “bị bối rối nhưng không tuyệt vọng” trong những nan đề cụ thể của đời sống: khủng hoảng tài chính, bệnh tật, tan vỡ các mối quan hệ, áp lực công việc, hay những thử thách trong chức vụ?
1. Phân Biệt Giữa “Bối Rối” và “Tuyệt Vọng”:
Điều đầu tiên là phải cho phép mình được “bối rối”. Nhiều Cơ Đốc nhân cảm thấy tội lỗi hoặc đức tin yếu kém khi họ bối rối, không tìm ra câu trả lời. Nhưng Kinh Thánh cho thấy ngay cả một sứ đồ vĩ đại như Phao-lô cũng trải nghiệm điều đó. “Bối rối” là phản ứng tự nhiên của “chậu đất” trước áp lực. Điều không được phép là bước sang trạng thái “tuyệt vọng” (exaporeō), tức là từ bỏ niềm tin rằng Đức Chúa Trời vẫn đang cầm quyền và có một lối thoát trong chương trình của Ngài.
2. Chuyển Hướng Sự Chú Ý Từ “Chậu Đất” Sang “Kho Báu”:
Khi bị ép và bối rối, bản năng tự nhiên là nhìn vào chính mình (“chậu đất”) và cố gắng vặn xoắn, sửa chữa nó. Ứng dụng là chúng ta phải cố ý chuyển sự chú ý sang “kho báu” bên trong – tức là Đấng Christ và Lời của Ngài. Thay vì hỏi “Tôi phải làm gì đây?”, hãy hỏi “Lời Chúa nói gì trong tình huống này?” và “Đấng Christ đang bày tỏ điều gì về Ngài qua hoàn cảnh này?”. Sự cầu nguyện không còn là danh sách những yêu cầu giải cứu, mà trở thành sự tìm kiếm chính Chúa.
3. Nuôi Dưỡng Viễn Cảnh Vĩnh Cửu (4:18):
Chúng ta cần rèn luyện “cơ bắp thuộc linh” của mình để nhìn mọi sự dưới ánh sáng của sự đời đời. Một công cụ mạnh mẽ là ghi nhớ và suy ngẫm các câu Kinh Thánh nói về tính tạm thời của đời này và sự vĩnh cửu của cõi đời đời (ví dụ: Rô-ma 8:18; Phi-líp 3:20; 1 Phi-e-rơ 1:24-25). Khi một nan đề khiến ta bối rối, hãy tự hỏi: “Trong 100 năm nữa, hay dưới góc độ vĩnh cửu, điều này có ý nghĩa gì?”.
4. Kinh Nghiệm Sự Sống Lại Trong Sự Chết (4:10-12):
Nguyên lý này mời gọi chúng ta có một sự thay đổi tư duy triệt để: xem những điểm yếu, sự thất bại, và nghịch cảnh không phải là chướng ngại cho chức vụ, mà là phương tiện Chúa dùng để bày tỏ sự sống phục sinh của Ngài. Khi chúng ta thừa nhận sự bất lực của mình (“bị bối rối”) và phó thác cho Ngài, thì chính lúc đó quyền năng của Ngài được hoàn thiện trong sự yếu đuối của chúng ta (2 Cô-rinh-tô 12:9).
“Bị bối rối nhưng không tuyệt vọng” không phải là một cảm xúc, mà là một lựa chọn của đức tin dựa trên chân lý khách quan về Đức Chúa Trời. Nó là lời tuyên bố rằng thực tại tối hậu của chúng ta không được định nghĩa bởi những gì đang ép chặt và làm chúng ta bối rối, mà bởi Đấng Christ, kho báu vinh hiển đang ngự trong chúng ta. Sự bảo đảm của chúng ta không nằm ở việc tìm thấy lối thoát tức thì, mà ở trong chính Đấng là Đường Đi, Lẽ Thật và Sự Sống (Giăng 14:6).
Như tác giả A.W. Tozer đã viết: “Đức tin không quan tâm đến những khó khăn; nó nhìn chúng và vượt lên trên tất cả.” Lời của Phao-lô trong 2 Cô-rinh-tô 4:8 mời gọi mỗi chúng ta, giữa những cơn bão của cuộc đời, hãy tiếp tục nhìn xa hơn những đám mây đen của sự bối rối, để giữ vững đôi mắt của đức tin hướng về ánh sáng bất diệt của Đấng Christ và sự vinh hiển đời đời mà Ngài đã hứa. Trong Ngài, chúng ta thật sự có thể bị bối rối, nhưng không bao giờ phải tuyệt vọng.