Đức tin có thể thay đổi kế hoạch của Chúa không?

Câu hỏi này chạm đến trọng tâm của mối quan hệ giữa chủ quyền tối cao của Đức Chúa Trời và trách nhiệm cùng đức tin của con người. Nó đặt ra sự căng thẳng thần học giữa một Đấng Toàn Năng, Toàn Tri với một con người được kêu gọi cầu nguyện, tin cậy và hành động. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh để khám phá sự tương tác phức tạp và đầy kinh ngạc giữa ý muốn bất biến của Đức Chúa Trời và quyền năng của đức tin mà Ngài ban cho con dân Ngài.

Trước khi trả lời câu hỏi, chúng ta phải định nghĩa "kế hoạch của Chúa". Kinh Thánh trình bày hai khía cạnh về ý muốn của Đức Chúa Trời:

• Ý muốn tối thượng (Sovereign Will - Thelema trong tiếng Hy Lạp): Là mục đích tối hậu, bất khả kháng của Ngài, liên quan đến những kế hoạch lớn lao về sự cứu rỗi và lịch sử. Ý muốn này không bao giờ thất bại. "Ý chỉ Ta sẽ thành thành, mọi sự Ta đẹp lòng, Ta sẽ làm xong" (Ê-sai 46:10). "Vì ai đã biết ý Chúa, hay là ai đã làm kẻ bàn luận cho Ngài?" (Rô-ma 11:34).
• Ý muốn khải thị hay ý muốn cho phép (Revealed or Permissive Will): Là những điều Ngài bày tỏ Ngài ưa thích hay mong muốn cho cuộc đời chúng ta, nhưng con người có thể vâng theo hoặc chống lại (ví dụ: Mười Điều Răn). Khi chúng ta cầu nguyện, chúng ta thường tương tác trong phạm vi này.

Đức Chúa Trời là Đấng bất biến (immutable - Ma-la-chi 3:6), và các mục đích tối thượng của Ngài không thay đổi. Tuy nhiên, Ngài là một Đấng có tương giao, và trong sự khôn ngoan vô hạn, Ngài đã chọn lập kế hoạch bao gồm cả những lời cầu nguyện và hành động đức tin của con dân Ngài như là những phương tiện để hoàn thành ý muốn tối thượng của Ngài.

Kinh Thánh đầy dẫy những ví dụ cho thấy đức tin và lời cầu nguyện dường như "ảnh hưởng" đến hành động của Chúa. Điều này không có nghĩa là con người thuyết phục một Đức Chúa Trời miễn cưỡng, mà đúng hơn là Đức Chúa Trời, trong chương trình đời đời của Ngài, đã quyết định ban những phước hạnh nhất định thông qua phương tiện là đức tin và lời cầu nguyện.

1. Gót Ga-ba-ôn: Lời Cầu Nguyện Thay Đổi "Lộ Trình" Của Sự Phán Xét
Một trong những minh họa mạnh mẽ nhất là trong Giô-suê 10. Khi Giô-suê cầu nguyện, "Hỡi mặt trời, hãy dừng lại trên Ga-ba-ôn... Mặt trời bèn dừng, mặt trăng liền ngừng" (câu 12-13). Kế hoạch trực tiếp của Chúa trong trận chiến đó đã được bày tỏ và hoàn thành thông qua lời cầu nguyện đầy đức tin của Giô-suê. Chúa đã không thay đổi ý định chiến thắng của Ngài, nhưng Ngài đã chọn cách biểu lộ quyền năng ấy để đáp lại đức tin của vị lãnh đạo.

2. Vua Ê-xê-chia: Số Phận Được Kéo Dài
Trong 2 Các Vua 20:1-6, tiên tri Ê-sai bảo vua Ê-xê-chia: "Hãy truyền lịnh cho nhà ngươi; vì ngươi sẽ chết" (câu 1). Đây là một lời tuyên bố rõ ràng. Nhưng Ê-xê-chia "xây mặt vào vách, cầu nguyện Đức Giê-hô-va" (câu 2). Đức Chúa Trời đáp lời, phán với Ê-sai: "Ta đã nghe lời ngươi cầu nguyện... ta sẽ cho ngươi thêm mười lăm năm tuổi" (câu 5-6). Ở đây, một kết quả cụ thể (ngày chết) đã được thay đổi. Điều này cho thấy trong ý muốn cho phép của Ngài, Đức Chúa Trời đáp ứng lời cầu xin chân thành. Tuy nhiên, ngay cả sự gia hạn này cũng nằm trong sự hiểu biết toàn tri của Chúa từ trước vô cùng.

3. Dân Thành Ni-ni-ve: Sự Ăn Năn Làm Xoay Chuyển Sự Phán Xét
Sách Giô-na là một minh chứng kinh điển. Chúa phán: "Còn bốn mươi ngày nữa, Ni-ni-ve sẽ bị đổ" (Giô-na 3:4). Đây là một tuyên bố phán xét rõ ràng. Nhưng khi vua và dân chúng "tin Đức Chúa Trời... ai nấy đều từ bỏ đường lối xấu mình" (câu 5-8), Kinh Thánh chép: "Đức Chúa Trời thấy việc họ làm đều từ bỏ đường lối xấu; Đức Chúa Trời bèn ăn năn sự họa mà Ngài đã phán sẽ làm cho họ, và Ngài không làm sự họa ấy" (câu 10). Từ "ăn năn" (nacham trong tiếng Hê-bơ-rơ) ở đây mang nghĩa "thương xót, đổi ý". Đức Chúa Trời, trong sự công bình, đã định phán xét; nhưng trong lòng thương xót, Ngài đã định sẵn đáp ứng với sự ăn năn thật. Sự ăn năn (bắt nguồn từ đức tin vào lời cảnh báo của Đức Chúa Trời) đã trở thành phương tiện để Ngài biểu lộ bản tính thương xót của Ngài.

Đức tin không phải là một "phép thuật" để buộc Chúa làm theo ý mình. Kinh Thánh đặt đức tin trong những khuôn khổ quan trọng:

• Đức Tin Phải Phù Hợp Với Ý Muốn Của Chúa: "Nếu chúng ta theo ý muốn Ngài mà cầu xin việc gì, thì Ngài nghe chúng ta" (1 Giăng 5:14). Đức tin chân chính luôn tìm kiếm và quy phục ý muốn của Chúa (thelema).
• Đức Tin Không Thể Phá Vỡ Những Lời Hứa Hay Giao Ước Bất Biến Của Chúa: Chẳng hạn, lời hứa cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin nơi Đấng Christ (Ê-phê-sô 2:8-9) không bao giờ thay đổi, dù đức tin chúng ta có lúc mạnh lúc yếu.
• Đức Tin Không Vượt Qua Bản Tính Thánh Khiết Của Chúa: Chúng ta không thể cầu xin Chúa phạm tội hay làm điều trái với bản tính Ngài và mong Ngài đáp lời.
• Đức Tin Đến Từ Chúa Và Hướng Về Chúa: Đức tin không phải là công đức của con người, mà là món quà của Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 2:8). Đức tin thật luôn hướng về Chúa Giê-xu Christ, Đấng Trung Bảo duy nhất.

Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu nhiều lần nói: "Theo như đức tin của các ngươi được vậy" (Ma-thi-ơ 9:29). Ngài cũng dạy về quyền năng của đức tin dời non lấp biển (Ma-thi-ơ 17:20). Nhưng đức tin ấy phải đặt trong mối tương giao với Ngài. Lời hứa trong Mác 11:24, "Mọi điều các ngươi xin trong lúc cầu nguyện, hãy tin đã được, tất điều đó sẽ ban cho các ngươi", phải được hiểu trong ngữ cảnh của việc ở trong Christ và Lời Ngài (xem Giăng 15:7).

1. Cầu Nguyện Với Thái Độ "Dầu Vậy, Ý Cha Được Nên": Chúng ta cầu nguyện cách dạn dĩ, tin quyết (Hê-bơ-rơ 4:16), nhưng luôn kết thúc bằng sự đầu phục như Chúa Giê-xu tại Ghết-sê-ma-nê (Lu-ca 22:42). Đây là sự kết hợp giữa đức tin mạnh mẽ và sự tùng phục trọn vẹn.

2. Nuôi Dưỡng Đức Tin Qua Lời Chúa: "Như vậy, đức tin đến bởi sự người ta nghe, mà người ta nghe, là khi lời của Đấng Christ được rao giảng" (Rô-ma 10:17). Đức tin lớn lên khi chúng ta đắm mình trong Lời Đức Chúa Trời, nơi bày tỏ ý muốn, lời hứa và bản tính của Ngài.

3. Nhận Biết Rằng Đức Chúa Trời Là Đấng Tối Cao Trong Mọi Đáp Lời: Đôi khi câu trả lời là "Không" (như với Phao-lô trong 2 Cô-rinh-tô 12:8-9) hoặc "Chờ". Ngay cả khi đó, Ngài vẫn đang hành động theo kế hoạch tốt lành hơn của Ngài. Đức tin thể hiện qua việc tin cậy Ngài ngay cả khi không hiểu.

4. Hành Động Theo Đức Tin: Đức tin không thụ động. Như Gia-cơ nói, đức tin không có việc làm là đức tin chết (Gia-cơ 2:17). Đức tin dẫn chúng ta đến hành động vâng lời, đó cũng là một phần trong phương cách Chúa hoàn thành kế hoạch Ngài.

Vậy, đức tin có thể thay đổi kế hoạch của Chúa không? Câu trả lời là vừa "không" vừa "có" theo nghĩa Kinh Thánh.

KHÔNG, đức tin không thể làm thất bại hay cản trở ý muốn tối thượng, mục đích đời đời bất biến của Đức Chúa Trời. Ngài vẫn là Đấng cầm quyền tể trị. "Vì Ngài phán: Ta đã định, thì điều đó cũng sẽ đứng vững, ta làm mọi sự tùy theo ý của lòng mình" (Ê-sai 46:10b).

CÓ, trong sự khôn ngoan và tương giao vô hạn, Đức Chúa Trời đã thiết lập, trong kế hoạch tối thượng của Ngài, rằng những lời cầu nguyện và hành động đức tin của con dân Ngài là những phương tiện quan trọng mà qua đó Ngài thực hiện ý muốn của Ngài trên đất. Đức tin không bẻ cong ý muốn Chúa; thay vào đó, chính Đức Chúa Trời, trong ý muốn của Ngài, đã quyết định tôn trọng và đáp lời đức tin mà Ngài ban cho.

Do đó, thay vì nghĩ đến việc "thay đổi kế hoạch Chúa", chúng ta hãy xem đức tin như chiếc chìa khóa quý báu Chúa ban để bước vào sự hiệp công với Ngài, để kinh nghiệm quyền năng và sự thành tín của Ngài trong từng chi tiết cuộc đời, và cuối cùng, để thấy vinh quang của Ngài được bày tỏ. Hãy cầu nguyện, tin cậy và hành động với một đức tin mạnh mẽ, biết rằng chúng ta đang an toàn trong bàn tay của Đấng cầm quyền tể trị, và chính Ngài là Đấng khơi dậy và hoàn thành đức tin trong chúng ta (Hê-bơ-rơ 12:2).