Ý nghĩa của việc Chúa Giê-xu thấp hơn các thiên sứ là gì (Thi-thiên 8:5; Hê-bơ-rơ 2:7)?

Trong hành trình nghiên cứu Lời Chúa, có những phân đoạn dường như đặt ra thách thức cho sự hiểu biết của chúng ta về thần tánh và địa vị của Đấng Christ. Một trong những phân đoạn đó là sự trích dẫn từ Thi-thiên 8:5 trong thư Hê-bơ-rơ 2:7, nói về việc Con Người được làm cho “thấp hơn các thiên sứ một ít”. Làm thế nào Đấng tạo hóa, là Đức Chúa Trời thật, lại có thể được mô tả là thấp hơn các tạo vật của chính Ngài? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khai quật ý nghĩa thần học phong phú đằng sau cụm từ tưởng chừng nghịch lý này, dựa trên nền tảng giải kinh vững chắc, phân tích ngữ cảnh và ngôn ngữ nguyên bản.

Trước khi hiểu được cách tác giả thư Hê-bơ-rơ áp dụng câu Kinh Thánh này cho Chúa Giê-xu, chúng ta phải quay trở lại ý nghĩa nguyên thủy của nó trong Cựu Ước.

Thi-thiên 8:5 (1925): “Vì Chúa làm người kém Thiên sứ một chút, Lấy sự vinh hiển tôn trọng mà đội trên đầu người.”

Trong nguyên bản tiếng Hê-bơ-rơ, từ được dịch là “Thiên sứ” ở đây là **אֱלֹהִים (Êlôhîm)**. Từ này thường được dịch là “Đức Chúa Trời”, nhưng trong một số ngữ cảnh (như ở đây và trong Thi-thiên 97:7), nó có thể chỉ về các thần (tà thần) hoặc các thiên sứ, những đấng đại diện cho quyền phép thần thượng. Bản LXX (Bản Bảy Mươi – bản dịch tiếng Hy Lạp của Cựu Ước) đã dịch אֱלֹהִים thành **ἀγγέλους (angelous)** – có nghĩa là “các thiên sứ”. Đây chính là bản văn mà tác giả thư Hê-bơ-rơ trích dẫn.

Ngữ cảnh của Thi-thiên 8 là một bài ca ngợi khen sự sáng tạo kỳ diệu của Đức Giê-hô-va và địa vị đặc biệt của con người trong đó. Con người, dù nhỏ bé so với vũ trụ bao la, lại được Đức Chúa Trời ban cho địa vị cai quản công trình sáng tạo của Ngài (câu 6-8). Vì vậy, ý nghĩa ban đầu của câu 5 là một sự so sánh tương phản: Dù con người, xét về bản chất yếu đuối và có giới hạn (“kém thiên sứ một chút”), nhưng lại được Đức Chúa Trời ban cho vinh hiển, tôn trọng và quyền cai trị. Nó nhấn mạnh đến ân điển và sự ủy thác của Đức Chúa Trời dành cho loài người.

Tác giả thư Hê-bơ-rơ không phủ nhận ý nghĩa nguyên thủy, nhưng ông chỉ ra rằng lời tiên tri này chỉ được ứng nghiệm trọn vẹn và tối thượng trong một Con Người duy nhất: Đức Chúa Jêsus Christ.

Hê-bơ-rơ 2:7-9 (1925): “Chúa đã làm người kém thiên sứ một chút, Lấy sự vinh hiển tôn trọng mà đội trên đầu người, Và nhơn người mà đặt muôn vật dưới chơn người... Nhưng hiện nay chúng ta chưa thấy muôn vật phục người. Song chúng ta thấy Đức Chúa Jêsus là Đấng đã bị làm ra thấp hơn thiên sứ một chút, vì sự chết Ngài phải chịu, được vinh hiển tôn trọng đội mão triều thiên; ấy vậy, bởi ân điển Đức Chúa Trời, Ngài đã vì mọi người nếm sự chết.”

Đây là then chốt của sự giải nghĩa. Tác giả chỉ ra một nghịch lý: lời hứa về quyền cai trị muôn vật (Thi-thiên 8:6) dường như chưa thấy ứng nghiệm nơi loài người nói chung (“chúng ta chưa thấy muôn vật phục người”). Tuy nhiên, chúng ta THẤY sự ứng nghiệm đó nơi Đức Chúa Jêsus. Ngài là “Con Người” lý tưởng, là A-đam sau cùng (1 Cô-rinh-tô 15:45), Đấng đã hoàn toàn thực hiện mục đích của Đức Chúa Trời cho nhân loại.

Cụm từ “bị làm ra thấp hơn thiên sứ một chút” (βραχύ τι παρ’ ἀγγέλους ἠλαττωμένον – brachy ti par’ angelous elattomenon) nói lên trạng thái tạm thời trong chức vụ cứu chuộc của Đấng Christ. Sự “thấp hơn” này không liên quan đến thần tánh vĩnh hằng của Ngài (vì Ngài là Đấng tạo hóa và tôn cao hơn mọi thiên sứ – Hê-bơ-rơ 1:4-14), mà liên quan đến thân phận con người khi nhập thể và đặc biệt là sự hạ mình chịu chết của Ngài.

Để thấu hiểu, chúng ta cần phân tích hai từ khóa:

1. “Thấp hơn” (Hy Lạp: ἠλαττωμένον – elattomenon): Từ này xuất phát từ gốc ἐλαττόω (elattoō), có nghĩa là “làm cho nhỏ hơn, hạ thấp, giảm bớt”. Nó diễn tả một hành động tự nguyện hạ mình. Trong Phi-líp 2:6-8, chúng ta thấy rõ hành trình này: “Ngài vốn có hình Đức Chúa Trời... nhưng đã tự bỏ mình đi, lấy hình tôi tớ... hạ mình xuống, vâng phục cho đến chết, thậm chí chết trên cây thập tự.” Sự “thấp hơn” ở Hê-bơ-rơ 2:7 chính là sự hạ mình trong nhập thể và sự chết.

2. “Một chút” (Hy Lạp: βραχύ τι – brachy ti): Cụm từ này có thể hiểu theo hai chiều kích:

- Về mức độ: Ngài chỉ thấp hơn trong một phạm vi giới hạn – đó là kinh nghiệm làm người và sự chết, chứ không phải về giá trị hay thần tánh.
- Về thời gian: Sự hạ mình này chỉ diễn ra “một ít” lâu, tức là tạm thời. Nó kéo dài từ lúc nhập thể cho đến khi Ngài phục sinh và được tôn cao (như câu 9 nói: “được vinh hiển tôn trọng đội mão triều thiên”). Sự tôn cao này đã đảo ngược trạng thái “thấp hơn” tạm thời đó.

Vậy, Chúa Giê-xu thấp hơn các thiên sứ trong thời điểm Ngài mang lấy thân phận con người hữu tử, vâng phục và chịu khổ hình. Trong khi các thiên sứ là những tạo vật thiêng liêng, mạnh mẽ, không chết (Lu-ca 20:36), thì Con Đức Chúa Trời đã tự nguyện bước vào kinh nghiệm yếu đuối, đau khổ và sự chết của con người. Đây là một phương diện không thể có nơi các thiên sứ.

Tác giả Hê-bơ-rơ không dừng lại ở sự kiện “thấp hơn”, mà ngay lập tức chỉ ra mục đích cứu chuộc:

• “Vì sự chết Ngài phải chịu” (câu 9): Lý do cho sự hạ mình là để Ngài có thể nếm sự chết thay cho mọi người.
• “Để bởi ân điển Đức Chúa Trời Ngài nếm sự chết vì mọi người” (câu 9): Đây là cốt lõi của Phúc Âm. Một thiên sứ không thể làm Đấng Cứu Chuộc, vì cứu chuộc đòi hỏi một của lễ chuộc tội có giá trị vô hạn (máu của Đấng vô tội, thánh khiết) và phải thật sự đồng nhất với những người được cứu (phải có bản chất loài người). Chỉ có Con Đức Chúa Trời, qua sự nhập thể, mới đáp ứng được cả hai điều kiện này.
• “Vì có phải Ngài đang vùa giúp các thiên sứ đâu, bèn là vùa giúp dòng dõi của Áp-ra-ham” (câu 16): Mục tiêu của Ngài là con người, không phải thiên sứ. Ngài trở nên giống hệt anh em Ngài trong mọi phương diện (câu 17) để trở thành thầy tế lễ thượng phẩm thương xót và trung tín, làm của lễ chuộc tội.

Chân lý này không chỉ là giáo lý cao siêu, mà có sức biến đổi cuộc sống chúng ta:

1. An Ủi Trong Sự Yếu Đuối và Đau Khổ: Chúa Giê-xu đã trải nghiệm trọn vẹn thân phận con người yếu đuối (“thấp hơn thiên sứ”). Ngài hiểu nỗi đau thể xác, sự cám dỗ, nỗi cô đơn và sự thất vọng (Hê-bơ-rơ 4:15). Khi bạn cảm thấy bị đè bẹp bởi hoàn cảnh, hãy nhớ rằng bạn có một Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm thấu hiểu và thương xót, Đấng không ngồi xa cách mà đã bước vào chính sự yếu đuối của bạn.

2. Bài Học Về Sự Vâng Phục và Tự Hạ: Con đường dẫn đến vinh hiển của Đấng Christ là con đường tự hạ và vâng phục. Đây là khuôn mẫu cho mọi môn đồ. Chúng ta được kêu gọi có cùng tâm tình như Đấng Christ (Phi-líp 2:5) – không tìm kiếm địa vị, sự tôn trọng của thế gian, nhưng sẵn sàng hạ mình phục vụ trong tình yêu thương.

3. Sự Bảo Đảm Về Quyền Cai Trị Tương Lai: Chúa Giê-xu đã được tôn cao và đội mão triều thiên. Ngài là “Con Người” đã nhận lãnh quyền cai trị mà Thi-thiên 8 nói đến. Với tư cách là những người được kết hợp với Ngài, chúng ta cùng được hưởng cơ nghiệp với Đấng Christ (Rô-ma 8:17). Sự yếu đuối hiện tại không phải là dấu chấm hết; nó là phần trong hành trình dẫn đến vinh hiển đời đời.

4. Cảm Tạ Vì Ân Điển Cứu Chuộc Vĩ Đại: Mỗi khi đọc đến Hê-bơ-rơ 2, chúng ta phải dừng lại để cảm tạ. Đấng cao trọng hơn muôn vàn thiên sứ đã vì yêu chúng ta mà tạm thời trở nên thấp hơn họ, để qua sự chết của Ngài, phá hủy quyền lực của ma quỷ (câu 14) và giải thoát chúng ta. Đây là ân điển không thể diễn tả được!

Việc Chúa Giê-xu được làm cho “thấp hơn các thiên sứ một chút” không phải là một lời dạy làm giảm giá trị thần tánh của Ngài. Ngược lại, nó là một trong những lẽ thật sâu nhiệm và cảm động nhất của Phúc Âm, phơi bày trái tim yêu thương tự hạ của Đức Chúa Trời. Nó chỉ ra chiều sâu của sự nhập thể và chiều dài của sự hy sinh mà Đấng Christ đã trải qua để trở nên Đấng Cứu Chuộc hoàn toàn thích hợp cho chúng ta. Sự “thấp hơn” này là tạm thời, nhưng kết quả của nó – sự cứu chuộc và tôn cao của Ngài – là đời đời. Vì thế, chúng ta càng nhìn xem Đức Chúa Jêsus, Đấng đã tạm hạ mình rồi được tôn cao, chúng ta càng vững lòng tin cậy, noi theo gương Ngài, và trông đợi ngày muôn vật thật sự phục dưới chân Ngài và những người được cứu chuộc trong Ngài.