Tại Sao Hệ Thống Tế Lễ Lại Đòi Hỏi Sinh Tế Bằng Huyết?
Trong hành trình đức tin của Cơ Đốc nhân, việc tìm hiểu về hệ thống tế lễ trong Cựu Ước không chỉ là nghiên cứu lịch sử tôn giáo, mà còn là khám phá nền tảng thần học vững chắc dẫn chúng ta đến với thập tự giá của Chúa Giê-xu Christ. Một trong những câu hỏi then chốt và thường gây tò mò nhất là: Tại sao Đức Chúa Trời lại thiết lập một hệ thống đòi hỏi phải đổ huyết, lấy mạng sống của một sinh vật, để được tha tội? Câu trả lời không nằm ở sự tàn bạo, mà nằm ở chính bản chất thánh khiết của Đức Chúa Trời, sự nghiêm trọng của tội lỗi, và sự báo trước tuyệt vời về Đấng Cứu Chuộc sẽ đến.
Để hiểu hệ thống tế lễ, chúng ta phải bắt đầu với nguyên lý nền tảng mà Kinh Thánh đã tuyên bố rõ ràng:
“Vì mạng sống của xác thịt ở trong huyết; ta đã cho các ngươi huyết rưới trên bàn thờ, để làm lễ chuộc tội cho linh hồn mình; vì nhờ có huyết mà linh hồn được chuộc tội.” (Lê-vi Ký 17:11, Kinh Thánh Truyền Thống 1925).
Câu Kinh Thánh này là chìa khóa. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “mạng sống” là “nephesh” (נֶפֶשׁ), có nghĩa là “linh hồn”, “sự sống”, “bản ngã”. Còn “huyết” là “dam” (דָּם). Nguyên lý thần học được thiết lập là: Huyết đại diện cho sự sống. Huyết không phải chỉ là một chất lỏng sinh học; nó là biểu tượng thiêng liêng của chính sự sống mà Đức Chúa Trời đã ban cho. Khi một sinh vật bị giết, sự sống (trong huyết) của nó bị lấy đi.
Tội lỗi, theo định nghĩa của Đức Chúa Trời, đòi hỏi sự trả giá bằng sự chết: “Vì tiền công của tội lỗi là sự chết” (Rô-ma 6:23a). Sự thánh khiết và công bình của Đức Chúa Trời không thể bỏ qua tội lỗi. Tuy nhiên, trong lòng thương xót, Ngài đã thiết lập một phương cách tạm thời: một sự sống (vô tội) có thể chết thay cho sự sống (có tội) của người phạm tội. Huyết của con sinh tế, đại diện cho sự sống của nó, được đem ra làm “giá chuộc” (sự thay thế) để che đậy tội lỗi.
Trong hệ thống Lê-vi, huyết có một chức năng nghi lễ rõ ràng. Từ tiếng Hê-bơ-rơ chính cho “chuộc tội” trong Lê-vi Ký 17:11 là “kaphar” (כָּפַר), nghĩa đen là “che phủ”, “xóa bỏ”, “làm hòa”. Huyết không có ma thuật tự thân; nó là phương tiện mà Đức Chúa Trời chỉ định để tạm thời “che phủ” tội lỗi trước sự thánh khiết của Ngài, cho đến khi sự chuộc tội trọn vẹn và cuối cùng được thực hiện.
Hãy xem xét nghi thức trong Ngày Đại Lễ Chuộc Tội (Yom Kippur) – ngày quan trọng nhất trong năm:
“Đoạn, thầy tế lễ sẽ nhúng ngón tay mình trong huyết con sinh tế đó, rảy trên nắp thi ân và trước nắp thi ân bảy lần.” (Lê-vi Ký 16:14).
Huyết được rảy trên và trước Nắp Thi Ân (Mercy Seat), là nơi Đức Chúa Trời ngự giữa các chê-ru-bim. Đây là một hình ảnh mạnh mẽ: huyết đứng giữa sự thánh khiết của Đức Chúa Trời và luật pháp bị vi phạm (được đặt trong Hòm Giao Ước bên dưới nắp). Huyết của sinh tế “che phủ” luật pháp đã bị vi phạm, tạo điều kiện để ân điển và sự tha thứ từ Đức Chúa Trời được tuôn đổ ra. Nó làm “sạch” và “thánh hóa”:
“Phàm vật chi huyết rưới trên, thì được nên thánh” (Hê-bơ-rơ 9:21, dẫn chiếu Xuất Ê-díp-tô Ký 29:21).
Các sinh tế Cựu Ước có một điểm yếu chí tử: chúng không thể cất bỏ tội lỗi một cách trọn vẹn và vĩnh viễn.
“Vì huyết của bò đực và dê đực không thể cất tội lỗi đi được.” (Hê-bơ-rơ 10:4).
Từ “cất” trong tiếng Hy Lạp là “aphaireō” (ἀφαιρέω), có nghĩa là “mang đi”, “xóa bỏ hoàn toàn”. Huyết của thú vật chỉ có thể che đậy tội lỗi (“kaphar”) một cách tạm thời, nhắc nhở con người về tội lỗi mỗi năm (Hê-bơ-rơ 10:3). Đây là một hệ thống “bóng” và “hình” của những sự tốt lành sẽ đến (Hê-bơ-rơ 10:1).
Chính vì sự bất toàn của máu bò đực và dê đực, các tiên tri đã loan báo về một Giao Ước Mới với một sinh tế hoàn hảo:
- Đấng Tôi Tớ Chịu Khổ: “Nhưng người đã vì tội lỗi chúng ta mà bị vết, vì sự gian ác chúng ta mà bị thương. Bởi sự sửa phạt người chịu chúng ta được bình an, bởi lằn roi người chúng ta được lành bịnh.” (Ê-sai 53:5).
- Giao Ước Mới: “Này, những ngày đến, Đức Giê-hô-va phán, Ta sẽ lập một giao ước mới…” (Giê-rê-mi 31:31).
Tất cả những điều trong Cựu Ước đều dẫn đến và được ứng nghiệm trong Chúa Giê-xu Christ. Ngài là “Chiên Con của Đức Chúa Trời, là Đấng cất tội lỗi thế gian đi” (Giăng 1:29). Sứ đồ Phao-lô khẳng định: “Vì Đấng Christ cũng như vậy, đã dâng mình chỉ một lần đặng cất tội lỗi của nhiều người” (Hê-bơ-rơ 9:28).
Thư Hê-bơ-rơ đưa ra sự so sánh tuyệt vời giữa hai giao ước:
“Vì nếu huyết của bò đực và dê đực cùng tro bò cái tơ mà người ta rưới trên kẻ ô uế còn làm sạch được phần xác thịt họ, và nên thánh thay, huống chi huyết của Đấng Christ, là Đấng nhờ Đức Thánh Linh đời đời, dâng chính mình không tì tích cho Đức Chúa Trời, thì sẽ làm sạch lương tâm anh em khỏi công việc chết, đặng hầu việc Đức Chúa Trời hằng sống!” (Hê-bơ-rơ 9:13-14).
Hãy lưu ý sự tương phản:
Huyết thú vật: Làm sạch phần xác thịt (bề ngoài, nghi lễ).
Huyết Đấng Christ: Làm sạch lương tâm (bên trong, tâm linh).
Tại sao huyết của Chúa Giê-xu có hiệu quả vĩnh viễn? 1. Giá trị vô hạn của sinh tế: Ngài không phải là thú vật vô tội, mà là Con Đức Chúa Trời toàn hảo, vô tội. 2. Ý chí tự nguyện: Ngài tự nguyện phó mạng sống mình (Giăng 10:18), không phải bị ép buộc. 3. Hiệu lực đời đời: Sự chết một lần đủ cả của Ngài có giá trị chuộc tội cho mọi người, mọi thời đại (Hê-bơ-rơ 10:10-12).
Hiểu được ý nghĩa của huyết sinh tế dẫn chúng ta đến những ứng dụng sống động cho đức tin hiện tại:
1. Sống Trong Sự Tự Do Của Lương Tâm Đã Được Tẩy Sạch: Chúng ta không còn sống dưới áp lực phải dâng sinh tế liên tục để được tha thứ. Một khi đã tin nhận Chúa Giê-xu, huyết Ngài đã “rửa sạch mọi tội chúng ta” (1 Giăng 1:7). Điều này cho phép chúng ta đến gần Chúa với “lòng đầy dẫy trông cậy” (Hê-bơ-rơ 10:22), không phải với sự sợ hãi, nhưng với tư cách của con cái.
2. Trân Quý Và Sống Xứng Đáng Với Giá Chuộc Cao: Mạng sống chúng ta đã được chuộc lại, không phải bằng vàng bạc hay huyết của loài thọ tạo, “bèn là bởi huyết báu của Chiên Con không vết, không ô uế, là huyết của Đấng Christ” (1 Phi-e-rơ 1:18-19). Kiến thức này phải thúc đẩy chúng ta sống một đời sống thánh khiết, biệt riêng cho Đức Chúa Trời, như một sự đáp lại tình yêu cao cả đó.
3. Dâng Đời Sống Mình Làm Của Lễ Sống – Sự Thờ Phượng Hợp Lý: Hệ thống tế lễ bằng huyết đã chấm dứt. Nhưng Cơ Đốc nhân vẫn có một “sự tế lễ” phải dâng lên hằng ngày:
“Vậy, hỡi anh em, tôi lấy sự thương xót của Đức Chúa Trời khuyên anh em dâng thân thể mình làm của lễ sống và thánh, đẹp lòng Đức Chúa Trời, ấy là sự thờ phượng phải lẽ của anh em.” (Rô-ma 12:1).Của lễ của chúng ta ngày nay không phải là sự chết của sinh vật khác, mà là sự sống của chính chúng ta – dâng trọn thân thể, tâm trí, ý chí, thời gian, tài năng để phục vụ và vâng lời Ngài.
4. Rao Truyền Tin Lành Của Sự Chuộc Tội Hoàn Hảo: Khi hiểu được sự bất toàn của các sinh tế cũ và sự trọn vẹn của sinh tế mới trong Chúa Giê-xu, chúng ta có động lực và nền tảng vững chắc để chia sẻ Tin Lành. Chúng ta rao giảng không phải một hệ thống tôn giáo phức tạp, mà là một Con Người đã đổ huyết ra một lần đủ cả để mọi người tin nhận đều được cứu.
Hệ thống tế lễ đòi hỏi sinh tế bằng huyết vì nó công bố một chân lý vĩnh cửu: Tội lỗi rất nghiêm trọng, đòi hỏi mạng sống phải bị cất đi; nhưng Đức Chúa Trời đầy lòng thương xót, đã tự cung ứng một phương cách chuộc tội. Huyết của bò đực và dê đực là bóng mờ, là hình ảnh báo trước. Huyết của Chúa Giê-xu Christ là thực tại, là sự ứng nghiệm trọn vẹn, có quyền năng không chỉ che đậy mà còn cất bỏ tội lỗi mãi mãi.
Là Cơ Đốc nhân, chúng ta không quay lại với bàn thờ bằng đất hay bàn thờ bằng đồng với những sinh tế đẫm máu. Thay vào đó, chúng ta bước đi trong sự tự do của Giao Ước Mới, với lòng biết ơn sâu xa về Chiên Con đã bị giết, và dâng lên Ngài đời sống của chính mình – một của lễ sống, thánh khiết và đẹp lòng Đức Chúa Trời. A-men.