Ai được phép làm phép báp-têm?

Phép báp-têm là một trong hai lễ nghi (báp-têm và tiệc thánh) mà Chúa Giê-xu đã truyền cho Hội Thánh thực hiện. Đó là dấu hiệu bên ngoài của sự cứu rỗi bên trong, một hành động công khai tuyên xưng đức tin nơi Đấng Christ và sự đồng chết, đồng sống lại với Ngài. Tuy nhiên, một câu hỏi quan trọng thường được đặt ra: Ai được phép làm phép báp-têm? Liệu chỉ có mục sư, trưởng lão, hay bất kỳ tín hữu nào cũng có thể làm báp-têm? Bài viết này sẽ khảo sát Kinh Thánh, xem xét các ví dụ lịch sử trong Hội Thánh đầu tiên và đưa ra những nguyên tắc thần học để giúp chúng ta hiểu rõ về vấn đề này.

Trong đời sống Cơ Đốc, báp-têm là bước đầu tiên của sự vâng phục Chúa sau khi tin nhận Ngài. Nhưng ai có thẩm quyền để thực hiện nghi lễ này? Một số người cho rằng chỉ những người có chức vụ được phong chức mới được làm báp-têm, trong khi những người khác cho rằng bất kỳ tín hữu nào cũng có thể làm điều đó. Để tìm câu trả lời, chúng ta cần quay về với Lời Chúa, nguồn mạc khải duy nhất và đầy đủ cho đức tin và sự thực hành của Hội Thánh.

Chúa Giê-xu đã phán với các môn đồ Ngài trong Đại Mạng Lệnh: "Vậy, hãy đi dạy dỗ muôn dân, hãy nhân danh Đức Cha, Đức Con, và Đức Thánh Linh mà làm phép báp-têm cho họ" (Ma-thi-ơ 28:19). Lệnh này được ban trực tiếp cho mười một sứ đồ (Ma-thi-ơ 28:16). Tuy nhiên, mạng lệnh này không chỉ giới hạn cho các sứ đồ, bởi vì nội dung của nó là “hãy đi dạy dỗ muôn dân” và “làm phép báp-têm”. Sự ủy nhiệm này đã được Hội Thánh tiếp nhận và thực hiện qua mọi thế hệ. Vậy, liệu mạng lệnh này chỉ dành cho các sứ đồ, hay cho toàn thể Hội Thánh? Nhiều học giả Kinh Thánh cho rằng Đại Mạng Lệnh được giao cho Hội Thánh, vì các sứ đồ là đại diện đầu tiên của Hội Thánh và Hội Thánh tiếp tục công tác đó. Do đó, thẩm quyền làm báp-têm thuộc về Hội Thánh, là thân thể của Đấng Christ, dưới sự hướng dẫn của Chúa.

Để hiểu rõ hơn, chúng ta xem xét những người đã thực hiện báp-têm trong sách Công vụ, là sách ghi lại lịch sử Hội Thánh đầu tiên.

a. Các Sứ Đồ

Rõ ràng, các sứ đồ đã làm báp-têm cho nhiều người. Chẳng hạn, trong ngày Lễ Ngũ Tuần, Phi-e-rơ đã giảng và "có độ ba ngàn người tin theo, và đều chịu phép báp-têm" (Công vụ 2:41). Không có ghi chú cụ thể ai đã làm báp-têm, nhưng rất có thể các sứ đồ đã tham gia.

b. Phi-líp

Phi-líp, một trong bảy người được chọn để phục vụ bàn tiệc (Công vụ 6:5), thường được gọi là “thầy giảng” (Công vụ 21:8). Ông đã đi đến Sa-ma-ri rao giảng và "khi chúng đã tin Phi-líp, là người rao truyền Tin Lành về nước Đức Chúa Trời và danh Đức Chúa Jêsus Christ, thì cả đàn ông đàn bà đều chịu phép báp-têm" (Công vụ 8:12). Sau đó, ông cũng làm báp-têm cho viên hoạn quan Ê-thi-ô-bi (Công vụ 8:38). Điều này cho thấy Phi-líp, dù không phải là sứ đồ, cũng thực hiện báp-têm.

c. A-na-nia

A-na-nia, một môn đồ tại Đa-mách, được Chúa sai đến với Sau-lơ (sau là Phao-lô) sau khi Sau-lơ trải nghiệm với Chúa trên đường đi. "A-na-nia bèn đi, vào nhà, rồi đặt tay trên mình Sau-lơ mà nói rằng: Hỡi anh Sau-lơ, Chúa là Jêsus... đã sai tôi đến, hầu cho anh được sáng mắt lại và đầy dẫy Đức Thánh Linh. Tức thì có cái chi như cái vảy từ mắt người rớt xuống, thì người sáng mắt; rồi chờ dậy, chịu phép báp-têm." (Công vụ 9:17-18). A-na-nia chỉ được mô tả là "một môn đồ" (Công vụ 9:10), không có chức vụ đặc biệt nào, nhưng ông đã làm báp-têm cho Sau-lơ.

d. Phao-lô

Sứ đồ Phao-lô cũng có tham gia làm báp-têm, nhưng ông nhấn mạnh rằng Chúa không sai ông để làm báp-têm mà để rao giảng Tin Lành (1 Cô-rinh-tô 1:14-17). Tuy nhiên, ông đã làm báp-têm cho một số người, chẳng hạn như Cơ-rết-xen và Gai-út (1 Cô-rinh-tô 1:14), và cả gia đình của Xtê-pha-na (1 Cô-rinh-tô 1:16). Điều này cho thấy Phao-lô không xem việc báp-têm là độc quyền của mình, nhưng ông cũng không từ chối làm báp-têm khi cần.

e. Những Người Khác

Ngoài ra, không có ví dụ rõ ràng trong Tân Ước về việc một tín hữu bình thường (không có chức vụ) làm báp-têm, nhưng cũng không có lệnh cấm. Tuy nhiên, tất cả các trường hợp báp-têm đều diễn ra trong khuôn khổ của Hội Thánh và dưới sự hướng dẫn của các nhà lãnh đạo thuộc linh.

Mặc dù Kinh Thánh không quy định rõ ràng về việc chỉ có những người được phong chức mới được làm báp-têm, nhưng chúng ta thấy một nguyên tắc về trật tự và thẩm quyền trong Hội Thánh. Các thư tín của Phao-lô dạy về việc sắp đặt các chức vụ (Ê-phê-sô 4:11-12) và về sự vâng phục những người lãnh đạo (Hê-bơ-rơ 13:17). Vì vậy, việc thực hiện các thánh lễ thường được giao cho những người có trách nhiệm chăm sóc Hội Thánh, để giữ sự hiệp một và tránh lạm dụng.

Trong lịch sử Hội Thánh, đa số các giáo phái đều giao việc làm báp-têm cho những người có chức vụ (mục sư, truyền đạo, trưởng lão, hoặc chấp sự). Một số giáo hội cho phép bất kỳ tín hữu nào cũng có thể làm báp-têm, miễn là người đó đã chịu báp-têm và là thành viên trưởng thành của Hội Thánh. Ví dụ, một số nhóm Báp-tít tin rằng mọi tín hữu đều có quyền làm báp-têm vì họ là “thầy tế lễ nhà vua” (1 Phi-e-rơ 2:9). Tuy nhiên, họ vẫn thường làm báp-têm dưới sự ủy nhiệm của Hội Thánh địa phương.

Điểm then chốt là báp-têm không phải là một nghi lễ ma thuật, nhưng là một dấu hiệu của giao ước giữa tín hữu với Đức Chúa Trời. Hiệu quả của báp-têm không tùy thuộc vào người làm báp-têm, mà tùy thuộc vào đức tin của người nhận báp-têm và sự thành tín của Đức Chúa Trời. Tuy nhiên, để giữ trật tự, Hội Thánh cần có sự hướng dẫn rõ ràng.

Có ba quan điểm chính về ai được phép làm báp-têm:

a. Chỉ Người Có Chức Vụ (Giáo Hội Quy Định)

Nhiều giáo hội (như Presbyterian, Methodist, Lutheran, v.v.) dạy rằng chỉ những người được phong chức mục sư mới được làm báp-têm. Họ dựa vào thực tế rằng trong Kinh Thánh, những người làm báp-têm đều là những người có chức vụ (sứ đồ, thầy giảng, môn đồ được ủy quyền). Họ cũng nhấn mạnh đến trật tự trong Hội Thánh và sự quản lý các thánh lễ.

b. Bất Kỳ Tín Hữu Nào (Tư Tế Phổ Quát)

Một số nhóm (như một số nhóm Báp-tít, Hội Thánh tại gia, v.v.) tin rằng mọi tín hữu đều có quyền làm báp-têm dựa trên chức tư tế của mọi tín đồ (1 Phi-e-rơ 2:9; Khải Huyền 1:6). Họ cho rằng Đại Mạng Lệnh được ban cho toàn thể Hội Thánh, và báp-têm là một phần của mạng lệnh đó, vì vậy mọi tín hữu đều có thể thực hiện. Họ thường nhấn mạnh tính tự do trong Thánh Linh và sự thiếu bằng chứng về sự hạn chế trong Tân Ước.

c. Dưới Sự Ủy Quyền Của Hội Thánh Địa Phương

Quan điểm trung dung cho rằng bất kỳ tín hữu nào cũng có thể làm báp-têm, nhưng phải dưới sự ủy quyền của Hội Thánh địa phương và với sự chấp thuận của những người lãnh đạo. Quan điểm này kết hợp nguyên tắc tư tế phổ quát với trật tự Hội Thánh. Ví dụ, nếu một người mới tin Chúa trong một vùng hẻo lánh, không có mục sư, thì một tín hữu trưởng thành có thể làm báp-têm cho người đó, và Hội Thánh sau đó sẽ công nhận báp-têm đó.

Dù theo quan điểm nào, điều quan trọng là báp-têm phải được thực hiện trong danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Linh, và người nhận báp-têm phải thật lòng tin Chúa Giê-xu Christ.

Làm thế nào để áp dụng những nguyên tắc này vào đời sống Cơ Đốc nhân?

a. Đối Với Người Muốn Chịu Báp-têm

Trước hết, hãy tìm kiếm một Hội Thánh địa phương để được dạy dỗ và hướng dẫn. Hội Thánh sẽ giúp bạn hiểu ý nghĩa của báp-têm và sắp xếp cho bạn chịu báp-têm bởi người có trách nhiệm. Nếu bạn ở nơi không có Hội Thánh (ví dụ vùng sâu vùng xa, nơi bị bắt bớ), bạn có thể cầu nguyện và tìm một tín hữu trưởng thành để làm báp-têm cho bạn. Chúa sẽ nhìn thấy lòng bạn và công nhận hành động vâng phục của bạn.

b. Đối Với Người Được Hỏi Làm Báp-têm Cho Người Khác

Nếu bạn là một tín hữu và có ai đó đề nghị bạn làm báp-têm cho họ, bạn nên cẩn thận. Hãy xem xét liệu bạn có đang sống trong sự vâng phục Chúa không, và liệu bạn có được Hội Thánh bạn đang tham dự ủy quyền không. Nếu có thể, hãy khuyên người đó đến với Hội Thánh để được báp-têm cách chính thức. Nếu hoàn cảnh không cho phép (ví dụ người đó sắp qua đời, hoặc ở nơi không có Hội Thánh), bạn có thể làm báp-têm cho họ sau khi đảm bảo họ thật sự tin Chúa, và làm theo cách đơn giản nhân danh Cha, Con, và Thánh Linh.

c. Đối Với Hội Thánh Địa Phương

Hội Thánh nên có sự dạy dỗ rõ ràng về báp-têm, ai được phép làm, và quy trình thực hiện. Điều này giúp tránh sự hỗn loạn và bảo vệ sự thuần khiết của lẽ thật. Hội Thánh cũng nên linh hoạt trong những tình huống đặc biệt, chẳng hạn khi một tín hữu phải đi công tác xa hoặc bị bệnh nặng, có thể cho phép một trưởng lão hoặc chấp sự thực hiện báp-têm.

d. Lời Khuyên Chung

Cuối cùng, hãy nhớ rằng báp-têm là một hành động đẹp lòng Chúa, nhưng nó không cứu chúng ta; chỉ có đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ mới cứu chúng ta. Vì vậy, đừng quá lo lắng về người thực hiện, nhưng hãy tập trung vào tấm lòng vâng phục và tuyên xưng đức tin. Nếu bạn chưa chịu báp-têm, hãy bước đi trong sự vâng lời Chúa và tìm cơ hội để làm báp-têm càng sớm càng tốt.

Kinh Thánh không ra lệnh rõ ràng về việc chỉ một nhóm người đặc biệt mới được làm báp-têm. Các ví dụ trong Tân Ước cho thấy các sứ đồ, thầy giảng, và ngay cả một môn đồ bình thường như A-na-nia cũng đã làm báp-têm. Điều này cho thấy thẩm quyền làm báp-têm thuộc về Hội Thánh, là thân thể Đấng Christ, và có thể được ủy thác cho các tín hữu trưởng thành dưới sự hướng dẫn của Thánh Linh và trong khuôn khổ trật tự của Hội Thánh. Quan trọng nhất là báp-têm phải được thực hiện với lòng tôn kính Chúa, nhân danh Ba Ngôi, và người nhận báp-têm phải thật lòng tin Chúa. Mong rằng qua bài nghiên cứu này, chúng ta có cái nhìn rõ ràng hơn và có thể sống vâng phục Chúa trong mọi khía cạnh của đời sống Cơ Đốc.