Kinh Thánh nói gì về vai trò của mục sư trưởng?

Trong bối cảnh Hội Thánh ngày nay, chức vụ mục sư trưởng thường được nhìn nhận dưới nhiều góc độ khác nhau, từ người lãnh đạo chính, nhà quản trị, cho đến người chăn. Tuy nhiên, để thấu hiểu chức vụ này cách trọn vẹn, chúng ta cần quay về với Kinh Thánh – Lời Đức Chúa Trời bất biến – để tìm kiếm mẫu mực và định nghĩa nguyên thủy. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát các thuật ngữ, phẩm chất, trách nhiệm và mục đích của chức vụ mục sư trưởng, qua đó cung cấp một cái nhìn toàn diện và thần học vững chắc cho Hội Thánh Đấng Christ.

Kinh Thánh Tân Ước sử dụng ba từ then chốt để mô tả chức vụ lãnh đạo trong Hội Thánh, và cả ba thường chỉ về cùng một nhóm người dưới những góc nhìn khác nhau:

1. Trưởng Lão (Presbyteros - πρεσβύτερος): Từ này nhấn mạnh đến phẩm giá, sự trưởng thành và kinh nghiệm thuộc linh. "Presbyteros" trong tiếng Hy Lạp nguyên nghĩa là "người lớn tuổi", nhưng trong bối cảnh Hội Thánh, nó hàm ý sự trưởng thành chứ không nhất thiết là tuổi tác. Sứ đồ Phao-lô đã lập những trưởng lão trong mỗi Hội Thánh (Công vụ 14:23). Các trưởng lão được kêu gọi cai trị (1 Ti-mô-thê 5:17) và chăn bầy (1 Phi-e-rơ 5:1-2).

2. Giám Mục (Episkopos - ἐπίσκοπος): Từ này nhấn mạnh đến chức năng và trách nhiệm. "Episkopos" có gốc từ "epi" (trên) và "skopeo" (xem xét), nghĩa là "người giám sát", "người coi sóc". Đây là người được Đức Chúa Trời giao trách nhiệm chăm nom, bảo vệ và hướng dẫn thuộc linh cho bầy chiên. Phao-lô định nghĩa chức vụ này cách rõ ràng trong 1 Ti-mô-thê 3:1: “Ví bằng có kẻ mong được làm giám mục, ấy là ước ao một việc tốt lành.” (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).

3. Người Chăn (Poimēn - ποιμήν): Từ này nhấn mạnh đến thái độ và phương pháp. "Poimēn" có nghĩa là "người chăn chiên", mô tả mối quan hệ gần gũi, yêu thương, hy sinh và dẫn dắt của người lãnh đạo đối với bầy. Chính Chúa Giê-xu là Người Chăn Chiên Lành (Giăng 10:11). Ngài giao phó cho Phi-e-rơ nhiệm vụ: “Hãy chăn chiên ta.” (Giăng 21:16). Sứ đồ Phao-lô cũng khuyên các trưởng lão tại Ê-phê-sô: “Anh em hãy giữ lấy chính mình, và luôn cả bầy mà Đức Thánh Linh đã lập anh em làm giám mục, để chăn Hội thánh của Đức Chúa Trời, mà Ngài đã mua bằng chính huyết mình.” (Công vụ 20:28).

Như vậy, một mục sư trưởng theo Kinh Thánh là người hội tụ cả ba phương diện: có phẩm chất trưởng lão (trưởng thành, đáng kính), đảm nhận chức năng giám mục (giám sát, coi sóc), và thi hành công việc của người chăn (dẫn dắt, nuôi dưỡng). Chữ "Mục sư" trong tiếng Việt bắt nguồn từ Hán-Việt: "Mục" (牧) là chăn, "Sư" (師) là thầy, rất sát nghĩa với "Poimēn" (người chăn) và "Didaskalos" (thầy dạy) trong Tân Ước.

Kinh Thánh đặt nặng tiêu chuẩn về con người hơn là kỹ năng. Uy quyền thuộc linh bắt nguồn từ nhân cách được Đấng Christ biến đổi. Hai phân đoạn then chốt là 1 Ti-mô-thê 3:1-7 và Tít 1:5-9 liệt kê một loạt các phẩm chất không thể thương lượng:

A. Phẩm Chất Trong Gia Đình (1 Ti-mô-thê 3:2, 4-5): “Người phải không chỗ trách được, chồng chỉ một vợ, có tiết độ, có tài trí, xứng đáng, hay tiếp khách và khéo dạy dỗ... người phải khéo cai trị nhà riêng mình, giữ con cái mình cho vâng phục và ngay thật trọn vẹn; vì ví bằng có ai không biết cai trị nhà riêng mình, thì làm sao cai trị được Hội thánh của Đức Chúa Trời?”
Gia đình là “hội thánh nhỏ”, là bằng chứng thực tế về năng lực lãnh đạo bằng tình yêu thương và nguyên tắc. Sự quản trị gia đình phản ánh trung thực tấm lòng và năng lực của người lãnh đạo.

B. Phẩm Chất Cá Nhân & Thuộc Linh:

• Không chỗ trách được (anepilēmptos): Không có chỗ nào để kẻ thù hay người ngoài bắt lỗi, có danh tiếng tốt (c.2).
• Có tiết độ, có tài trí (sōphrona, kosmion): Tỉnh táo, chín chắn, biết tự chủ và có thứ tự trong nếp sống (c.2).
• Không mê rượu, không hung bạo, nhưng hòa thuận (c.3): Thể hiện sự tự chủ và bông trái của Đức Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23).
• Không ham tiền bạc (aphilargyron): Lòng không đặt nơi của cải đời này; trái với tính tham lam, một tội được cảnh báo nghiêm khắc (1 Ti-mô-thê 6:10).
• Không tân tín (c.6): Không phải là tín đồ mới, kẻo “lên mình kiêu ngạo mà sa vào án phạt của ma quỉ.” Sự trưởng thành và kinh nghiệm thử thách là cần thiết.
• Được người ngoài khen (c.7): Có chứng cớ tốt từ những người không thuộc về Hội Thánh, để danh Chúa và Hội Thánh không bị gièm chê.

1. Giảng Dạy Lời Chúa Cách Trung Thực (2 Ti-mô-thê 4:2): “Hãy giảng đạo, cố khuyên, bất luận gặp thời hay không gặp thời, hãy sửa trách, nài khuyên, khuyên lơn, với tất cả sự nhịn nhục và sự dạy dỗ.” Mục sư trưởng là người quản lý trung tín về sự mầu nhiệm của Đức Chúa Trời (1 Cô-rinh-tô 4:1). Công việc chính là “chia sẻ lời” (2 Ti-mô-thê 2:15), từ đó mới dẫn đến sự dạy dỗ, khuyên bảo, sửa trị. Sự dạy dỗ phải dựa trên Kinh Thánh, không theo triết lý đời hay truyền thống của loài người (Cô-lô-se 2:8).

2. Chăn Bầy Của Đức Chúa Trời (1 Phi-e-rơ 5:2-3): “Hãy chăn bầy của Đức Chúa Trời đang giao cho anh em; hãy coi sóc chẳng phải bởi ép buộc, bèn là bởi tự nguyện, theo ý Đức Chúa Trời, cũng chẳng phải vì lợi dơ bẩn, bèn là hết lòng mà làm. Đừng lấy quyền mà cai trị kẻ Chúa giao cho anh em, nhưng hãy làm gương cho bầy.” Động cơ phải là tự nguyện và hết lòng. Phương pháp phải là làm gương, chứ không phải cai trị. Đối tượng là bầy của Đức Chúa Trời, chứ không phải tài sản cá nhân. Đây là sự khác biệt căn bản giữa mô hình lãnh đạo theo Kinh Thánh (đầy tớ) và mô hình lãnh đạo thế gian (lãnh chúa).

3. Bảo Vệ Bầy Khỏi Giáo Lý Sai Lầm (Công vụ 20:28-31): Phao-lô cảnh báo các trưởng lão tại Ê-phê-sô về những kẻ nói lời gian trá sẽ xâm nhập, cả từ bên ngoài lẫn trong chính vòng họ. Người lãnh đạo phải “tỉnh thức”, canh giữ chính mình và giáo lý. Điều này đòi hỏi sự nhạy bén thuộc linh và dũng cảm đối diện với sai lầm.

4. Cầu Nguyện và Phục Vụ Trong Lời (Công vụ 6:4): Khi Hội Thánh đầu tiên đối diện với nhu cầu quản lý, các sứ đồ đã tuyên bố: “Còn chúng ta sẽ cứ chuyên lo về sự cầu nguyện và chức vụ giảng đạo.” Đây là thứ tự ưu tiên không thể đảo ngược: gắn bó với Chúa qua sự cầu nguyện, rồi mới phục vụ con người qua Lời Chúa.

Chúa Giê-xu đã đảo lộn mọi quan niệm về quyền lực của thế gian: “Các vua của các dân ngoại lấy phép mình cai trị dân, và những người cầm quyền được xưng là ân nhân. Song các ngươi không như vậy; trái lại, ai lớn nhất trong các ngươi, phải như kẻ nhỏ; và ai cai trị, phải như kẻ hầu việc.” (Lu-ca 22:25-26).

Ngài đã để lại một gương mẫu tối thượng: “Ta ở giữa các ngươi như kẻ hầu việc vậy.” (Lu-ca 22:27). Mục sư trưởng được gọi để phục vụ (diakoneō), chứ không phải để được phục vụ. Uy quyền thật sự đến từ việc quỳ xuống rửa chân cho bầy chiên, cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng.

1. Đối Với Các Mục Sư Trưởng:

• Luôn xét mình: Thường xuyên đối chiếu đời sống với các tiêu chuẩn trong 1 Ti-mô-thê 3 và Tít 1. Có sự giải trình và cố vấn thuộc linh lành mạnh.
• Ưu tiên cho sự cầu nguyện và học Lời: Không để công việc hành chính, tổ chức chiếm chỗ của sự tĩnh nguyện và nghiên cứu Kinh Thánh sâu sắc.
• Chăn bầy bằng tình yêu thương: Biết tên, biết hoàn cảnh, đồng cảm với nỗi đau và chia sẻ niềm vui của từng con chiên. Lắng nghe nhiều hơn là nói.
• Dấy lên và huấn luyện thế hệ lãnh đạo kế thừa: Như Phao-lô đã làm với Ti-mô-thê, hãy đầu tư vào những người trung tín để tiếp nối công việc (2 Ti-mô-thê 2:2).

2. Đối Với Tín Đồ Trong Hội Thánh:

• Tôn trọng và vâng phục: Hãy nhận biết và tôn trọng những người “có công khó trong anh em, chỉ dẫn anh em trong Chúa và răn bảo anh em” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:12-13). Sự vâng phục xuất phát từ việc nhận ra Chúa đặt để họ (Hê-bơ-rơ 13:17).
• Cầu nguyện cho người lãnh đạo: Đây là trách nhiệm và đặc ân của mỗi tín đồ (Ê-phê-sô 6:18-19). Cầu nguyện cho sự thánh khiết, khôn ngoan, sức lực và sự bảo vệ thuộc linh của họ.
• Hỗ trợ thực tế: “Hội thánh đáng lấy đủ lễ vật cung cấp cho những người giảng đạo” (1 Cô-rinh-tô 9:14). Sự hỗ trợ vật chất đầy đủ và kịp thời giúp họ yên tâm phục vụ (1 Ti-mô-thê 5:17-18).
• Không đặt kỳ vọng không thực tế: Mục sư trưởng cũng là người yếu đuối, cần ân điển. Đừng biến họ thành “siêu nhân” hay vật tế thần, nhưng hãy yêu thương và tha thứ như trong Đấng Christ.

Chức vụ mục sư trưởng không phải là một vị trí để thể hiện quyền uy cá nhân, cũng không phải là một nghề nghiệp để mưu cầu danh vọng. Đó là một thiên chức thánh khiết và nặng trách nhiệm, một sự giao phó từ chính Người Chăn Chiên Lành là Chúa Giê-xu Christ. Mục sư trưởng là người quản gia, người coi sóc tài sản quý giá nhất của Đức Chúa Trời: Hội Thánh – được chuộc bằng huyết báu của Con Ngài (Công vụ 20:28).

Sự thành công của mục sư trưởng không đo bằng quy mô nhà thờ, ngân sách hay danh tiếng, nhưng đo bằng sự trung tín (1 Cô-rinh-tô 4:2). Trung tín trong việc giảng dạy Lời Chúa. Trung tín trong việc chăn dắt từng con chiên. Trung tín trong đời sống gương mẫu. Và cuối cùng, khi Đấng Christ là Người Chăn Chiên Tối Cao hiện ra, người mục sư trưởng trung tín sẽ nhận lấy mão triều thiên vinh hiển chẳng hề tàn héo (1 Phi-e-rơ 5:4).

Ước mong mỗi Hội Thánh đều có và nâng đỡ những người lãnh đạo theo mẫu mực Kinh Thánh, để qua chức vụ của họ, cả thân thể Đấng Christ được gây dựng, và Danh Chúa được cả sáng.

“Đức Chúa Trời bình an, là Đấng đã khiến Con rất yêu dấu của Ngài từ kẻ chết sống lại, để làm người Chăn chiên lớn của bầy chiên, bởi huyết của giao ước đời đời, là Đức Chúa Jêsus Christ Chúa chúng ta, nguyền xin Ngài bởi mọi việc lành khiến anh em nên trọn vẹn, để làm thành ý muốn Ngài, lại sanh ra trong chúng ta sự đẹp ý Ngài bởi Đức Chúa Jêsus Christ; sự vinh hiển đáng về nơi Ngài đời đời vô cùng. A-men.” (Hê-bơ-rơ 13:20-21).