Bộ sách 9Marks có vững chắc về mặt Kinh Thánh không?

Trong bối cảnh Cơ Đốc giáo đương đại với vô số mô hình, phương pháp và triết lý về Hội Thánh, bộ tài liệu 9Marks (Chín Dấu Ấn) nổi lên như một tiếng nói kêu gọi sự quay trở lại với những nguyên tắc Kinh Thánh căn bản cho đời sống Hội Thánh. Được hình thành từ thần học và chức vụ của Mục sư Mark Dever tại Capitol Hill Baptist Church ở Washington, D.C., 9Marks tìm cách định nghĩa và thúc đẩy một “Hội Thánh lành mạnh” dựa trên chín đặc điểm. Bài viết nghiên cứu chuyên sâu này sẽ phân tích nền tảng Kinh Thánh của từng “dấu ấn,” đối chiếu chúng với Lời Đức Chúa Trời để trả lời câu hỏi: Bộ sách 9Marks có vững chắc về mặt Kinh Thánh không?

Chín Dấu Ấn của một Hội Thánh Lành Mạnh theo 9Marks bao gồm: 1) Giảng Luận Kinh Thánh (Expositional Preaching), 2) Thần Học Kinh Thánh (Biblical Theology), 3) Sự Hiểu Biết và Tuyên Xưng Phúc Âm (The Gospel), 4) Sự Cải Đạo Theo Kinh Thánh (Conversion), 5) Truyền Giáo Theo Kinh Thánh (Evangelism), 6) Tư Cách Thành Viên Hội Thánh (Membership), 7) Kỷ Luật Hội Thánh (Discipline), 8) Môn Đồ Hóa (Discipleship), và 9) Sự Lãnh Đạo Hội Thánh (Leadership). Tiêu chuẩn để đánh giá tính “vững chắc về mặt Kinh Thánh” ở đây không phải là sự mới mẻ, mà là mức độ mỗi dấu ấn được rút ra trực tiếp, rõ ràng và trung thực từ sự dạy dỗ của toàn bộ Kinh Thánh, với Chúa Cứu Thế Giê-xu làm trung tâm.

1. Giảng Luận Kinh Thánh (Expositional Preaching): Đây là dấu ấn nền tảng. Giảng luận không chỉ là giảng có nội dung Kinh Thánh, mà là để chính phân đoạn Kinh Thánh quyết định nội dung, cấu trúc và ứng dụng của bài giảng. Điều này bắt chước mô hình của các sứ đồ và chính Chúa Giê-xu. “Ngài bèn mở trí cho môn đồ được hiểu Kinh Thánh” (Lu-ca 24:45). Sứ đồ Phao-lô căn dặn Ti-mô-thê: “Hãy rao giảng đạo, cứ dạy dỗ chẳng thôi… hết lòng trung tín mà dạy dỗ cho” (II Ti-mô-thê 4:2, 2:2). Từ Hy Lạp “kerysso” (rao giảng) mang ý công bố một sứ điệp khách quan. Tính vững chắc Kinh Thánh của dấu ấn này là rõ ràng, bảo vệ Hội Thánh khỏi sự giảng dạy theo ý riêng.

2. Thần Học Kinh Thánh (Biblical Theology): Đây là việc hiểu toàn bộ Kinh Thánh như một câu chuyện cứu rỗi thống nhất, tiến triển từ Sáng Thế Ký đến Khải Huyền, hướng về và được làm trọn trong Chúa Cứu Thế Giê-xu. Chúa Giê-xu phán: “Các ngươi hãy dò xem Kinh Thánh, vì ấy là sự làm chứng về ta” (Giăng 5:39). Lu-ca 24:27 ghi: “Ngài bắt đầu từ Môi-se và hết thảy các đấng tiên tri mà cắt nghĩa cho hai người đó những lời chỉ về Ngài trong cả Kinh Thánh.” Dấu ấn này chống lại việc xé lẻ Kinh Thánh và đảm bảo rằng mọi sự dạy dỗ đều quy về Phúc Âm.

3. Sự Hiểu Biết và Tuyên Xưng Phúc Âm (The Gospel): 9Marks nhấn mạnh Phúc Âm trọn vẹn: Đức Chúa Trời thánh khiết, tội lỗi của con người, sự chết thay và sống lại của Đấng Christ, và đáp án bằng đức tin ăn năn. Đây là “Phúc Âm của Đức Chúa Trời” (Rô-ma 1:1) mà Phao-lô định nghĩa rõ trong I Cô-rinh-tô 15:3-4: “Đấng Christ chịu chết vì tội chúng ta theo lời Kinh Thánh; Ngài đã bị chôn, đến ngày thứ ba, Ngài sống lại, theo lời Kinh Thánh.” Sự nhấn mạnh này ngăn chặn việc Phúc Âm bị pha loãng thành lời khuyên đạo đức hay công thức thành công.

4. Sự Cải Đạo Theo Kinh Thánh (Conversion): 9Marks phân biệt giữa một sự “quyết định” bề ngoài và một sự cải đạo thật bởi quyền năng Thánh Linh, thể hiện qua sự ăn năn thật và đức tin thật. Kinh Thánh mô tả sự cải đạo như một sự tái sanh (“gennaō anōthen” - sanh lại từ trên, Giăng 3:3), một cuộc sáng tạo mới (II Cô-rinh-tô 5:17), và một sự đổi mới tâm linh (Ê-xê-chi-ên 36:26). Dấu ấn này dựa trên sự dạy dỗ rõ ràng rằng không phải mọi người trong Hội Thánh hữu hình đều thuộc về Hội Thánh vô hình (Ma-thi-ơ 13:24-30).

5. Truyền Giáo Theo Kinh Thánh (Evangelism): Truyền giáo là rao báo Phúc Âm và kêu gọi người ta ăn năn tin nhận, chứ không phải là bắt chiên hay dùng các phương pháp xã hội thay thế. Mạng lệnh Đại Mạng Lệnh (“mathēteuō” - môn đồ hóa) trong Ma-thi-ơ 28:18-20 bắt đầu bằng việc khiến muôn dân trở nên môn đồ, bao hàm việc rao giảng Phúc Âm để người ta tin. Công vụ 8:4-5 mô tả: “Còn những kẻ đã bị tan lạc đi từ nơi nầy đến nơi khác, truyền giảng đạo Tin Lành… Phi-líp… giảng Đấng Christ cho họ.”

6. Tư Cách Thành Viên Hội Thánh (Membership): Dấu ấn này nhìn nhận Hội Thánh địa phương là một thân thể hữu hình, có thể đếm được, với những tín hữu cam kết sống dưới giao ước với nhau. Điều này được minh họa qua những danh sách (Công vụ 2:41, 47; Rô-ma 16:1-16), những lời khuyên nhủ dành cho “anh em” cụ thể trong Hội Thánh (I Cô-rinh-tô 5, 6), và hình ảnh “thân thể” trong I Cô-rinh-tô 12:12-27. Tư cách thành viên là sự thể hiện công khai của tư cách con cái Đức Chúa Trời trong một gia đình thuộc linh địa phương.

7. Kỷ Luật Hội Thánh (Discipline): Đây có lẽ là dấu ấn gây tranh cãi nhất nhưng có nền tảng Kinh Thánh rất vững. Ma-thi-ơ 18:15-17 trình bày các bước sửa phạt một tín hữu phạm tội. I Cô-rinh-tô 5:1-13 ra lệnh phải “trừ bỏ kẻ gian ác ra khỏi anh em” để thanh tẩy Hội Thánh và hy vọng phục hồi người phạm tội. Mục đích là sự thánh khiết của Hội Thánh (“hagios” – được biệt riêng ra) và sự cứu rỗi của linh hồn (I Cô-rinh-tô 5:5).

8. Môn Đồ Hóa (Discipleship): Môn đồ hóa là quá trình tăng trưởng trong ân điển và sự hiểu biết Đấng Christ, không chỉ qua các lớp học mà qua những mối quan hệ trách nhiệm. Chúa Giê-xu truyền lệnh làm cho muôn dân trở nên môn đồ và “dạy họ giữ hết cả mọi điều mà ta đã truyền cho các ngươi” (Ma-thi-ơ 28:20). Mô hình của Phao-lô với Ti-mô-thê (II Ti-mô-thê 2:2) và Tít (Tít 2:3-8) cho thấy sự dạy dỗ và nêu gương giữa các thế hệ tín hữu. Ê-phê-sô 4:11-16 mô tả mục tiêu là sự trưởng thành thuộc linh của toàn thân.

9. Sự Lãnh Đạo Hội Thánh (Leadership): 9Marks ủng hộ mô hình lãnh đạo tập thể bởi các trưởng lão (elders) và sự phục vụ bởi các chấp sự (deacons), phù hợp với Tân Ước. Các tiêu chuẩn cho trưởng lão (I Ti-mô-thê 3:1-7, Tít 1:5-9) và chấp sự (I Ti-mô-thê 3:8-13) được ghi rõ. Sách Công vụ cho thấy các trưởng lão được lập lên trong mỗi Hội Thánh (Công vụ 14:23). Danh từ Hy Lạp “presbyteros” (trưởng lão) và “episkopos” (giám mục/người giám thị) được dùng thay thế cho nhau (Tít 1:5-7), chỉ về một chức vụ. Mô hình này trao trách nhiệm chăm sóc thuộc linh cho một nhóm người trưởng thành, tránh tình trạng độc tài hoặc dân chủ cực đoan.

Việc đánh giá tính vững chắc Kinh Thánh của 9Marks không chỉ là một bài tập học thuật, mà phải dẫn đến sự áp dụng thiết thực:

• Cho Cá Nhân Tín Hữu: Mỗi Cơ Đốc nhân cần tự kiểm tra mình dựa trên các dấu ấn. Tôi có thật sự hiểu và yêu mến Phúc Âm không? Sự cải đạo của tôi có thật không? Tôi có đang tích cực tìm kiếm sự môn đồ hóa và cam kết trong một Hội Thánh địa phương không? Hãy cầu nguyện xin Chúa khiến bạn trở thành một “viên đá sống” góp phần xây dựng nên một Hội Thánh lành mạnh (I Phi-e-rơ 2:5).
• Cho Gia Đình Cơ Đốc: Gia đình là “Hội Thánh tại gia.” Phụ huynh có thể áp dụng các nguyên tắc: giảng luận (dạy Lời Chúa cách có hệ thống cho con), thần học Kinh Thánh (kể câu chuyện cứu rỗi lớn), kỷ luật yêu thương, và môn đồ hóa lẫn nhau trong gia đình.
• Cho Hội Thánh Địa Phương: Các nhà lãnh đạo và cả hội chúng nên dùng chín dấu ấn như một bảng câu hỏi chẩn đoán, không phải để tự hào hay chê bai, mà để khiêm nhường cầu xin Chúa chữa lành và củng cố. Bắt đầu từ việc cầu nguyện, sau đó tập trung vào việc cải thiện sự giảng dạy Lời Chúa trung thực và áp dụng các mối quan hệ môn đồ hóa. Thay vì thay đổi mọi thứ cùng lúc, hãy kiên nhẫn cải cách từng bước dưới sự dẫn dắt của Lời Chúa.
• Trong Việc Lựa Chọn Hội Thánh: Khi tìm kiếm một Hội Thánh, các tín hữu có thể sử dụng các dấu ấn này như những tiêu chí quan trọng để đánh giá, ưu tiên cho Lời Chúa được giảng dạy cách trung tín và Phúc Âm được rao giảng cách rõ ràng.

Qua việc phân tích từng dấu ấn, chúng ta có thể kết luận rằng bộ sách và tài nguyên 9Marks có một nền tảng Kinh Thánh rất vững chắc. Nó không sáng tạo ra những giáo lý mới, mà có công trong việc hệ thống hóa, làm nổi bật và áp dụng cách nhất quán những chân lý thiết yếu về Hội Thánh đã bị nhiều người lãng quên hoặc làm ngơ. Sức mạnh của 9Marks nằm ở việc nó chỉ vào Kinh Thánh như thẩm quyền tối cao, chứ không phải vào một nhân vật hay tổ chức nào.

Tuy nhiên, như với bất kỳ công cụ hay phong trào nào của con người, sự khôn ngoan Kinh Thánh đòi hỏi chúng ta phải “thử cho biết các thần có phải là bởi Đức Chúa Trời chăng” (I Giăng 4:1). Tính vững chắc của 9Marks không có nghĩa nó là danh sách duy nhất hoặc hoàn hảo, nhưng nó là một bản đồ đáng tin cậy dẫn chúng ta trở lại với Lời Đức Chúa Trời. Lời khuyên cuối cùng là: Hãy đọc các tài liệu 9Marks với một tâm thần cởi mở nhưng sẵn sàng đối chiếu với Kinh Thánh, và quan trọng hơn hết, hãy dốc lòng xây dựng Hội Thánh của mình trên chính nền tảng Lời hằng sống ấy và trên Hòn Đá Góc là Chúa Cứu Thế Giê-xu (Ê-phê-sô 2:20).