Corban có nghĩa là gì trong Mác 7:11?
Trong hành trình chức vụ của Chúa Giê-xu, Ngài thường xuyên đối đầu với các nhà lãnh đạo tôn giáo đương thời về việc họ đặt truyền thống của loài người lên trên Lời của Đức Chúa Trời. Một trong những ví dụ sắc bén nhất được ghi lại trong sách Phúc Âm Mác, chương 7, xoay quanh một từ ngữ đặc biệt: **Corban**. Việc hiểu rõ ý nghĩa của từ này không chỉ mở ra bối cảnh lịch sử và tôn giáo thời Chúa Giê-xu mà còn phơi bày một bài học thuộc linh sâu sắc về bản chất thật sự của sự thờ phượng và đạo đức giả.
I. Bối Cảnh Trực Tiếp: Cuộc Tranh Luận Về Truyền Thống
Trước khi đi sâu vào từ "Corban", chúng ta cần đặt nó vào ngữ cảnh. Mác 7:1-13 kể lại việc các người Pha-ri-si và thầy thông giáo từ Giê-ru-sa-lem đến chất vấn Chúa Giê-xu vì sao môn đồ Ngài không giữ "truyền thống của người xưa", cụ thể là việc rửa tay trước khi ăn.
"Vì người Pha-ri-si và cả người Giu-đa đều nắm giữ truyền thống của người xưa, nếu không rửa tay kỹ càng thì không ăn. Họ còn giữ nhiều điều khác nữa như rửa chén, rửa bình, rửa các đồ đồng. Vậy, người Pha-ri-si và các thầy thông giáo hỏi Ngài: ‘Sao môn đệ Thầy không giữ truyền thống của người xưa, mà dùng tay chưa rửa để ăn bánh?’" (Mác 7:3-5, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)
Chúa Giê-xu đáp lại bằng cách trích dẫn lời tiên tri Ê-sai, gọi họ là "kẻ giả hình" (ὑποκριτής - hypokritēs), vì họ đã bỏ điều răn của Đức Chúa Trời mà giữ lấy truyền thống của loài người. Sau đó, Ngài đưa ra một minh họa cụ thể và gây chấn động:
"Ngài còn phán cùng họ: ‘Các ngươi bỏ hẳn điều răn của Đức Chúa Trời, đặng giữ lấy truyền thống của mình! Vì Môi-se có nói: Hãy tôn kính cha mẹ ngươi; và: Kẻ nào mắng nhiếc cha mẹ thì phải bị giết. Nhưng các ngươi nói rằng: Nếu ai nói với cha hay mẹ mình rằng: Mọi điều mà tôi có thể giúp cha mẹ được, thì đã là **corban** (nghĩa là sự dâng cho Đức Chúa Trời) rồi, vậy thì người ấy không được phép giúp cha mẹ mình chút nào nữa. Ấy vậy, các ngươi lấy truyền thống của mình truyền lại mà bỏ lời Đức Chúa Trời; các ngươi còn làm nhiều việc khác nữa giống như vậy.’" (Mác 7:9-13)
II. Giải Nghĩa Từ "Corban" (Κορβᾶν)
Từ "Corban" là một từ chuyển tự từ tiếng Hê-bơ-rơ (קָרְבָּן - qorbān) sang tiếng Hy Lạp (κορβᾶν - korban). Gốc của nó trong tiếng Hê-bơ-rơ là QRB (קרב), có nghĩa cơ bản là "đến gần" hoặc "tiến lại gần". Do đó, qorbān mang ý nghĩa là **"của dâng", "vật hiến tế"**, hoặc rộng hơn là **"vật đã được biệt riêng ra cho Đức Chúa Trời"**.
Trong Cựu Ước, từ này được sử dụng rộng rãi trong sách Lê-vi Ký để chỉ các của lễ dâng lên Đức Giê-hô-va:
"Hãy nói cùng dân Y-sơ-ra-ên rằng: Khi các người nào trong vòng các ngươi hoặc trong kẻ khách kiều ngụ giữa các ngươi, dùng một **của lễ** (qorbān) dâng cho Đức Giê-hô-va, hoặc dùng một của lễ thiêu, hoặc một của lễ trả sự hứa nguyện, hoặc một của lễ lạc ý, hoặc trong những kỳ lễ trọng thể, mà các ngươi muốn dâng cho Đức Giê-hô-va một của lễ bằng bò hay chiên..." (Lê-vi Ký 22:18, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925 - chú thích thêm)
Như vậy, ý niệm nguyên thủy của "Corban" là tích cực và thánh: đó là một phương cách để con người đến gần Đức Chúa Trời qua sự dâng hiến. Tuy nhiên, đến thời Chúa Giê-xu, từ này đã bị **lạm dụng một cách có hệ thống** bởi các nhà lãnh đạo tôn giáo, biến thành một công cụ pháp lý tôn giáo để né tránh trách nhiệm.
III. Sự Lạm Dụng Truyền Thống "Corban" và Sự Phê Phán của Chúa Giê-xu
Chúa Giê-xu vạch trần một thủ tục đã trở thành truyền thống: Một người có thể tuyên bố rằng tài sản của mình (hoặc một phần tài sản mà đáng lẽ dùng để phụng dưỡng cha mẹ) đã là "Corban" – tức là đã được biệt riêng, hứa dâng cho Đức Chúa Trời (thường là cho đền thờ hoặc kho tàng đền thờ). Lời tuyên bố này, một khi được nói ra, được xem như có hiệu lực ràng buộc về mặt tôn giáo, dù người đó chưa thực sự dâng số tài sản ấy lên đền thờ ngay lập tức.
Hệ quả tai hại là: Người đó có thể viện dẫn lời thề "Corban" này để từ chối hỗ trợ tài chính cho cha mẹ mình, với lý do "tài sản của con đã thuộc về Đức Chúa Trời rồi, con không còn quyền sử dụng nó để giúp đỡ cha mẹ nữa". Trên thực tế, người đó vẫn có thể tiếp tục sử dụng tài sản ấy cho bản thân, chỉ cần không đưa cho cha mẹ. Đến khi qua đời, tài sản đó mới thuộc về đền thờ.
Chúa Giê-xu chỉ ra sự mâu thuẫn sâu sắc: 1. Điều răn của Đức Chúa Trời: "Hãy hiếu kính cha mẹ ngươi" (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:12) – điều răn thứ năm với lời hứa. Thậm chí, việc "mắng nhiếc" hay từ bỏ trách nhiệm với cha mẹ bị xem là trọng tội (Xuất Ê-díp-tô Ký 21:17). 2. Truyền thống của loài người: Lời thề "Corban" này, được các thầy thông giáo ủng hộ và giải thích, đã **vô hiệu hóa trực tiếp** Lời Đức Chúa Trời. Họ dùng một việc có vẻ "thánh" (dâng hiến cho Đức Chúa Trời) để biện minh cho một hành động vô đạo đức (bỏ bê cha mẹ).
Chúa Giê-xu kết án điều này không phải là sự thờ phượng thật, mà là sự **đạo đức giả**. Họ "giữ lấy truyền thống của mình" trong khi "bỏ hẳn điều răn của Đức Chúa Trời". Động cơ ở đây có thể là sự tham lam (giữ của cải cho bản thân), sự ích kỷ, và sự tự công bố mình là ngoan đạo một cách rỗng tuếch.
IV. Bài Học Thuộc Linh & Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Nan đề "Corban" không chỉ là một vấn đề lịch sử. Nó phản ánh một khuynh hướng tội lỗi phổ quát trong lòng con người: **dùng những điều "thuộc linh" hoặc "tôn giáo" như một cái cớ để không vâng theo những mệnh lệnh đơn giản, rõ ràng và thiết thực của Đức Chúa Trời.**
1. Ưu Tiên Lời Chúa Trên Mọi Truyền Thống: Bài học đầu tiên là chúng ta phải luôn kiểm tra mọi truyền thống, tập quán, hay cách hành xử trong Hội Thánh dưới ánh sáng của Kinh Thánh. Dù truyền thống đó có vẻ tốt đẹp hay lâu đời thế nào, nếu nó khiến chúng ta xao lãng, giảm nhẹ hoặc chống lại Lời Chúa dạy rõ ràng, thì chúng ta phải can đảm từ bỏ. Thẩm quyền tối cao thuộc về Kinh Thánh, không thuộc về tập quán.
2. Sự Thờ Phượng Thật Phải Đến Từ Tấm Lòng: Chúa Giê-xu trích dẫn Ê-sai: "Dân nầy lấy môi miếng tôn kính Ta, nhưng lòng chúng nó xa Ta lắm" (Mác 7:6). Lời thề "Corban" là một nghi thức bằng môi miệng, nhưng lòng lại đầy sự ích kỷ và bất hiếu. Đức Chúa Trời nhìn thấy tấm lòng. Sự dâng hiến, phục vụ hay thờ phượng của chúng ta phải xuất phát từ tình yêu thương chân thật với Chúa và với người lân cận, không phải để được tiếng khen hay để thoái thác trách nhiệm.
3. Đạo Đức Trong Gia Đình Là Nền Tảng Của Đạo Đức Thuộc Linh: Đức Chúa Trời coi trọng trách nhiệm của chúng ta trong gia đình. Việc "hiếu kính cha mẹ" là một mệnh lệnh mang theo lời hứa. Sứ đồ Phao-lô cũng nhắc lại điều này và gọi đó là "điều răn thứ nhất có kèm theo lời hứa" (Ê-phê-sô 6:2). Chúng ta không thể nói mình yêu Đức Chúa Trời mà lại ghét hoặc bỏ bê anh em mình (1 Giăng 4:20). Cũng vậy, thật khó để tuyên xưng lòng mến Chúa nếu chúng ta cố ý thất hiếu với cha mẹ. Sự chăm sóc, tôn trọng và hỗ trợ thực tế cho cha mẹ, đặc biệt khi họ già yếu, là một phần thiết yếu của đời sống tin kính (1 Ti-mô-thê 5:4,8).
4. Cảnh Giác Với Sự Tự Lừa Dối Thuộc Linh: Chúng ta có thể đang vô tình tạo ra những "Corban" hiện đại không? Ví dụ: - Bận rộn phục vụ ở Hội Thánh (dự các buổi nhóm, làm chức vụ) đến nỗi bỏ bê gia đình. - Dùng cớ "cầu nguyện" hoặc "làm việc Chúa" để trốn tránh những bổn phận thực tế và khó khăn. - Dâng hiến tiền bạc một cách công khai nhưng lại keo kiệt với những nhu cầu chính đáng của người thân. - Giữ vững một giáo lý cứng nhắc nhưng lại thiếu sự nhân từ và thương xót.
Chúng ta cần thành thật với Chúa và xin Ngài soi sáng để thấy những khu vực mà chúng ta đang dùng vỏ bọc "thuộc linh" để che đậy sự bất tuân.
Kết Luận
Từ Corban trong Mác 7:11 là một minh họa đau lòng về cách con người có thể làm méo mó ý muốn tốt lành của Đức Chúa Trời. Từ một khái niệm về sự dâng hiến thánh để được đến gần Ngài, nó đã bị biến thành một công cụ cho sự ích kỷ và đạo đức giả. Chúa Giê-xu Christ, với thẩm quyền của Đấng Mê-si, đã lật tẩy điều này và khẳng định một nguyên tắc vĩnh cửu: **Lời của Đức Chúa Trời phải đứng trên mọi truyền thống của loài người.**
Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi để có một đức tin chân thật, thờ phượng bằng tâm thần và lẽ thật (Giăng 4:24). Đức tin ấy phải được thể hiện qua tình yêu thương thực tế – trước hết trong gia đình, rồi đến Hội Thánh và thế giới. Ước mong chúng ta luôn khiêm nhường kiểm tra lòng mình, sẵn sàng từ bỏ mọi "truyền thống Corban" để vâng theo Lời Chúa cách trọn vẹn, vì "sự tin kính với sự đủ rồi, ấy là ích lớn" (1 Ti-mô-thê 6:6).