Thần học Phaolô là gì?

Trong hành trình đức tin Cơ Đốc, các thư tín của Sứ đồ Phao-lô chiếm một vị trí trung tâm, đóng vai trò như nền tảng giải thích có hệ thống về ý nghĩa của công trình cứu chuộc qua Chúa Giê-xu Christ. “Thần học Pha-lô” không phải là một hệ thống triết học trừu tượng, mà là sự khai triển sâu sắc, có mạch lạc từ chính kinh nghiệm gặp gỡ Đấng Christ trên đường đến Đa-mách của ông. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá các trụ cột chính yếu trong giáo lý của Phao-lô, dựa trên nền tảng Kinh Thánh, với sự tham chiếu đến ngôn ngữ nguyên bản, nhằm giúp chúng ta nắm bắt được sự phong phú và ứng dụng thiết thực của chân lý này cho đời sống đức tin hôm nay.

Trọng tâm của thần học Phao-lô xoay quanh vấn đề: Làm thế nào một con người tội lỗi có thể được xưng công bình trước mặt Đức Chúa Trời thánh khiết? Câu trả lời được tóm gọn trong Rô-ma 1:16-17: “Vả, tôi không hổ thẹn về Tin Lành đâu, vì là quyền phép của Đức Chúa Trời để cứu mọi kẻ tin… vì trong Tin Lành nầy có bày tỏ sự công bình của Đức Chúa Trời, bởi đức tin mà được, lại dẫn đến đức tin nữa, như có chép rằng: Người công bình sẽ sống bởi đức tin.”

Từ “công bình” ở đây (tiếng Hy Lạp: dikaiosynē) không chỉ mang nghĩa đạo đức, mà là tình trạng được tuyên bố là đúng, là công chính trước tòa án của Đức Chúa Trời. Phao-lô khẳng định rõ ràng rằng không một người nào tự mình đạt được trạng thái này qua việc làm của luật pháp (Rô-ma 3:20, 23). Sự công bình này là một món quà (Rô-ma 5:17) được Đức Chúa Trời ban cho, và được tiếp nhận duy nhất bởi đức tin (pistis) nơi Chúa Giê-xu Christ.

Là một người Pha-ri-si từng “không chỗ trách được về sự công bình của luật pháp” (Phi-líp 3:6), Phao-lô hiểu sâu sắc mục đích thật sự của luật pháp (Torah). Ông không bài trừ luật pháp, nhưng vạch ra chức năng đích thực của nó:

• Phơi bày tội lỗi: “Vì luật pháp sanh ra sự giận” (Rô-ma 4:15). Luật pháp như tấm gương soi, cho con người thấy rõ tình trạng sa ngã của mình (Rô-ma 3:20, 7:7).
• Người dẫn đưa đến Đấng Christ: “Ấy vậy, luật pháp đã như thầy giáo đặng dẫn chúng ta đến Đấng Christ, hầu cho chúng ta bởi đức tin mà được xưng công bình” (Ga-la-ti 3:24). Từ Hy Lạp paidagōgos chỉ người quản nhiệm dẫn trẻ đến trường. Luật pháp có nhiệm vụ dẫn dắt, bảo vệ và chỉ cho nhân loại thấy nhu cầu cần một Đấng Cứu Chuộc.

Phao-lô đặt “ân điển” (charis) đối lập với “việc làm” của luật pháp. Ân điển là sự ban cho nhưng không, xuất phát từ tình yêu thương của Đức Chúa Trời, không dựa trên công đức của người nhận. “Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình” (Ê-phê-sô 2:8-9). Đây là điểm then chốt phân biệt đạo Tin Lành với mọi tôn giáo dựa trên công đức.

Cụm từ “trong Đấng Christ” (en Christō) là một trong những khái niệm quan trọng nhất và xuất hiện hơn 80 lần trong các thư tín của Phao-lô. Nó mô tả thực tại thuộc linh và địa vị mới của tín hữu. Không còn là những cá nhân riêng lẻ, bị đoán xét, nhưng người tin Chúa được kết hợp mật thiết với Đấng Christ, trở nên một phần của Thân Thể Ngài.

• Về sự cứu rỗi: “Vậy nếu ai ở trong Đấng Christ, thì nấy là người dựng nên mới” (2 Cô-rinh-tô 5:17).
• Về địa vị: Chúng ta được “đồng chết” và “đồng sống lại” với Ngài (Rô-ma 6:4-8, Cô-lô-se 2:12-13).
• Về sự an toàn: “Chẳng có sự đoán phạt nào cho những kẻ ở trong Đức Chúa Jêsus Christ” (Rô-ma 8:1).

Thần học về Thân Thể Đấng Christ (Hội Thánh) cũng xuất phát từ đây. Hội Thánh không phải là tổ chức, mà là một thực thể sống động, nơi mọi chi thể, dù khác biệt, đều được liên kết với Đầu là Chúa Christ và với nhau (1 Cô-rinh-tô 12:12-27, Ê-phê-sô 4:15-16).

Phao-lô không dạy rằng sau khi được xưng công bình, Cơ Đốc nhân sống bằng sức riêng. Ngược lại, ông nhấn mạnh đến đời sống mới được ban năng lực bởi Đức Thánh Linh. Sự thánh hóa là một tiến trình hợp tác giữa ân điển của Đức Chúa Trời và sự đáp ứng của con người.

• Thánh Linh là Đấng An Ủi và Bảo Đảm: “Anh em đã nhận lấy Thánh Linh của sự làm con nuôi, và nhờ đó chúng ta kêu rằng: A-ba! Cha!” (Rô-ma 8:15). Thánh Linh làm chứng cho lòng chúng ta rằng chúng ta là con cái Đức Chúa Trời (Rô-ma 8:16).
• Bông Trái Thánh Linh: Đời sống Cơ Đốc chân thật không phải là cố gắng tuân giữ một danh sách luật lệ, mà là để Thánh Linh sản sinh ra bông trái trong đời sống mình: “yêu thương, vui mừng, bình an, nhịn nhục, nhân từ, hiền lành, trung tín, mềm mại, tiết độ” (Ga-la-ti 5:22-23).
• Chiến Trận Thuộc Linh: Phao-lô nhìn nhận thực tại của trận chiến thuộc linh và kêu gọi tín hữu trang bị bằng cả khí giới thuộc linh (Ê-phê-sô 6:10-18).

Cánh chung học (sự nghiên cứu về những điều cuối cùng) của Phao-lô tràn đầy hy vọng. Ông giảng dạy về:

• Sự Sống Lại của Thân Thể: Khác với triết lý Hy Lạp khinh thường thể xác, Phao-lô dạy rằng Đức Chúa Trời sẽ làm sống lại thân thể hay hư nát của chúng ta, biến hóa nên giống như thân thể vinh hiển của Đấng Christ (1 Cô-rinh-tô 15:42-44, 51-53; Phi-líp 3:20-21).
• Sự Tái Lâm của Chúa Giê-xu: Đây là niềm hy vọng phước hạnh (Tít 2:13). Mọi sự thờ phượng và đời sống Hội Thánh đều được định hướng về sự kiện này (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:13-18).
• Sự Phán Xét và Sự Hoàn Tất: Đấng Christ sẽ phán xét thế gian, và Đức Chúa Trời sẽ làm mới mọi sự, đem đến Trời Mới Đất Mới nơi sự công bình ngự trị (2 Tê-sa-lô-ni-ca 1:7-10; 1 Cô-rinh-tô 15:24-28).

Thần học Phao-lô không chỉ dừng ở lý thuyết, mà phải biến đổi cách chúng ta sống và suy nghĩ:

1. Sự An Nghỉ trong Ân Điển: Bạn có đang cố gắng “làm đủ” để được Chúa yêu thương chấp nhận không? Hãy nhớ bạn được xưng công bình bởi đức tin nơi Christ, chứ không bởi việc làm. Hãy học sống trong sự an nghỉ của ân điển (Rô-ma 5:1).
2. Đời Sống Bởi Đức Tin: Mọi lĩnh vực đời sống—công việc, gia đình, tài chính—đều có thể và nên được sống bởi đức tin, tức là tin cậy và vâng phục Lời Chúa.
3. Sống “Trong Đấng Christ” Mỗi Ngày: Nhận thức rằng bạn luôn ở trong mối liên hệ sống động với Chúa. Mọi tư tưởng, lời nói, hành động đều có thể được đem vào trong sự hiện diện của Ngài.
4. Nương Dựa vào Thánh Linh: Thay vì cố gắng chiến đấu với tội lỗi và sống thánh thiện bằng sức riêng, hãy cầu xin Thánh Linh đầy dẫy và để Ngài hướng dẫn, ban quyền năng mỗi ngày (Ê-phê-sô 5:18).
5. Sống Với Viễn Cảnh Vĩnh Cửu: Những khó khăn, đau khổ hiện tại là tạm thời. Hãy đặt mắt vào sự vinh hiển đời đời đang chờ đợi (2 Cô-rinh-tô 4:17-18). Điều này giải phóng chúng ta khỏi chủ nghĩa vật chất và thúc đẩy chúng ta đầu tư cho cõi đời đời.
6. Xây Dựng Hội Thánh Như Thân Thể: Tích cực dùng ân tứ Chúa ban để gây dựng Hội Thánh địa phương, sống trong sự hiệp một, yêu thương và khiêm nhường với các anh chị em trong Chúa.

Thần học Phaolô, với trung tâm là Chúa Giê-xu Christ và Tin Lành về ân điển bởi đức tin, cung cấp một khuôn khổ vững chắc và cân bằng cho đức tin Cơ Đốc. Nó giải phóng chúng ta khỏi gánh nặng tự cứu lấy mình, đồng thời thách thức chúng ta bước vào một đời sống mới đầy quyền năng và hy vọng trong Thánh Linh. Hãy để Lời Chúa qua tiếng nói của Sứ đồ Phao-lô tiếp tục uốn nắn tâm trí, biến đổi đời sống và định hướng bước chân chúng ta trên hành trình theo Chúa. Như chính Phao-lô tuyên bố: “Tôi đã bị đóng đinh vào thập tự giá với Đấng Christ, mà tôi sống, không phải là tôi sống nữa, nhưng Đấng Christ sống trong tôi; nay tôi còn sống trong xác thịt, ấy là tôi sống trong đức tin của Con Đức Chúa Trời, là Đấng đã yêu tôi, và đã phó chính mình Ngài vì tôi” (Ga-la-ti 2:20). Ước nguyện đó cũng là kinh nghiệm sống động của mỗi chúng ta.