Đường Lối Ta Cao Hơn Đường Lối Các Ngươi - Ê-sai 55:9
Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân đều đối diện với những khoảnh khắc bối rối, thậm chí thất vọng, khi những kế hoạch của mình đổ vỡ, những lời cầu nguyện dường như không được đáp lời, và những con đường mình vẽ ra bị Chúa đóng lại. Chính trong những lúc ấy, lời tuyên bố đầy uy quyền và an ủi từ Đức Chúa Trời trong Ê-sai 55:9 vang lên như một ánh sáng xuyên thủng màn sương mù của sự hiểu biết hạn hẹp của con người: “Đường lối Ta cao hơn đường lối các ngươi, ý tưởng Ta cao hơn ý tưởng các ngươi.” Câu Kinh Thánh này không chỉ là một tuyên ngôn về sự siêu việt của Đức Chúa Trời, mà còn là chìa khóa để chúng ta hiểu được cách Ngài hành động trong lịch sử và trong đời sống cá nhân của mỗi chúng ta.
I. Bối Cảnh Văn Mạch: Lời Mời Gọi Trong Ân Điển
Để hiểu trọn vẹn ý nghĩa của câu 9, chúng ta phải đặt nó trong toàn bộ bối cảnh của chương 55, một trong những chương đẹp đẽ và đầy tính tiên tri nhất trong sách Ê-sai. Đây là lời phán dành cho dân Y-sơ-ra-ên đang trong cảnh lưu đày, thất vọng và cảm thấy bị Đức Chúa Trời lìa bỏ.
Chương mở đầu bằng một loạt lời mời gọi đầy ân điển:
“Ớ các ngươi là kẻ khát, hãy đến nơi dòng nước! Kẻ nào không có tiền bạc, hãy đến, hãy mua mà ăn! Hãy đến, hãy mua rượu và sữa mà không cần tiền, không đòi giá.” (Ê-sai 55:1)
Đức Chúa Trời mời gọi họ đến để nhận lãnh những điều tốt lành nhưng không, dựa trên giao ước vững chắc với Đa-vít (câu 3). Rồi Ngài kêu gọi họ tìm kiếm Chúa và từ bỏ đường lối tội lỗi, với lời hứa tha thứ dồi dào (câu 6-7). Sau đó, Ngài giải thích lý do họ có thể tin cậy vào lời hứa này:
“Đức Giê-hô-va phán: Ý tưởng ta chẳng phải ý tưởng các ngươi, đường lối các ngươi chẳng phải đường lối ta. Vì các từng trời cao hơn đất bao nhiêu, thì đường lối ta cao hơn đường lối các ngươi, ý tưởng ta cao hơn ý tưởng các ngươi bấy nhiêu.” (Ê-sai 55:8-9)
Như vậy, tuyên bố về sự cao cả của đường lối Chúa không nằm trong ngữ cảnh của sự trừng phạt hay xa cách, mà nằm trong ngữ cảnh của lời mời gọi, sự tha thứ, và sự thành tín của giao ước. Đức Chúa Trời đang nói: “Các ngươi không thể hiểu hết được cách Ta hành động để cứu chuộc và phục hồi các ngươi, nhưng hãy tin cậy, vì ý định của Ta đối với các ngươi là tốt lành và cao cả hơn những gì các ngươi có thể tưởng tượng.”
II. Giải Nghĩa Sâu: “Cao Hơn” Trong Nguyên Ngữ và Thần Học
Để đào sâu, chúng ta cần xem xét ngôn ngữ gốc. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ được dịch là “cao hơn” trong cụm “cao hơn đường lối các ngươi” là גָּבַהּ (gāḇah). Từ này không chỉ đơn thuần chỉ chiều cao vật lý, mà mang nghĩa “được nâng lên”, “cao quý”, “uy nghi”, “tôn cao”. Nó diễn tả một sự siêu việt về bản chất và phẩm giá.
Cấu trúc so sánh “Vì các từng trời cao hơn đất bao nhiêu... bấy nhiêu” là một phép so sánh tuyệt đối. Khoảng cách giữa trời và đất là vô hạn, không thể đo lường được trong tư duy của người xưa. Đức Chúa Trời đang dùng hình ảnh mạnh mẽ nhất trong vũ trụ quan của họ để minh họa sự khác biệt vô hạn giữa:
- Ý tưởng (מַחֲשָׁבָה - maḥăšāḇâ) của Ngài và chúng ta: Đây nói đến những kế hoạch, mục đích, ý định, sự suy tính bên trong.
- Đường lối (דֶּרֶךְ - derek) của Ngài và chúng ta: Đây nói đến phương cách, hành động, lối hành xử, tiến trình để đạt được mục đích.
Sự khác biệt này có thể được thấy trong nhiều phương diện:
1. Về Tầm Nhìn: Con người nhìn thấy hiện tại và quá khứ gần; Đức Chúa Trời nhìn thấy từ đầu đến cuối (Ê-sai 46:10: “Ta là Đức Chúa Trời,... từ lúc ban đầu Ta rao truyền cuối cùng?”). Chúng ta thấy một mảnh ghép; Ngài thấy toàn bộ bức tranh.
2. Về Tiêu Chuẩn Đánh Giá: Con người nhìn bề ngoài, nhưng Đức Chúa Trời nhìn thấy lòng (I Sa-mu-ên 16:7). Chúng ta đánh giá thành công bằng sự giàu có, sức khỏe, địa vị; Ngài đánh giá bằng sự thánh khiết, đức tin và tình yêu thương.
3. Về Phương Pháp: Con người thường tìm kiếm sự vinh hiển, quyền lực và giải pháp tức thời. Đức Chúa Trời thường hành động qua sự khiêm nhường, đau khổ và sự chờ đợi để đạt được mục đích vĩnh cửu. Thập tự giá của Chúa Giê-xu là minh chứng tối thượng cho điều này—một hành động “điên rồ” và “yếu đuối” trong mắt người đời, nhưng lại là sự khôn ngoan và quyền năng cứu rỗi của Đức Chúa Trời (I Cô-rinh-tô 1:18-25).
III. Minh Họa Từ Kinh Thánh: Khi Đường Lối Chúa Dường Như Không Thể Hiểu Nổi
Kinh Thánh đầy dẫy những câu chuyện minh họa cho chân lý này, nơi đường lối của Đức Chúa Trời hoàn toàn trái ngược với sự khôn ngoan loài người:
• Giô-sép (Sáng Thế Ký 37-50): Đường lối của anh em Giô-sép là ghen ghét, bán làm nô lệ để tiêu diệt. Đường lối của Đức Chúa Trời là dùng chính sự ác đó để đặt Giô-sép vào vị trí cứu cả gia đình và cả một dân tộc khỏi nạn đói. Giô-sép đã tuyên bố: “Các ngươi toan hại tôi, nhưng Đức Chúa Trời lại toan làm điều ích cho tôi...” (Sáng Thế Ký 50:20). Đường lối Chúa cao hơn.
• Đa-vít: Ông được xức dầu làm vua, nhưng phải trải qua nhiều năm chạy trốn, sống trong hang đá, bị săn đuổi bởi vua Sau-lơ. Con đường lên ngôi của loài người là chiến đấu, giành lấy. Đường lối của Đức Chúa Trời là rèn luyện sự tin cậy, kiên nhẫn và khiêm nhường trong Đa-vít trước khi đưa ông lên ngôi. Đường lối Chúa cao hơn.
• Sứ đồ Phao-lô: Ông cầu xin Chúa cất “cái giằm xóc trong thịt” (có thể là một chứng bệnh nào đó) ba lần. Cách của loài người là cất bỏ trở ngại để phục vụ hiệu quả hơn. Nhưng câu trả lời của Chúa là: “Ân điển Ta đủ cho ngươi rồi, vì sức mạnh của Ta nên trọn vẹn trong sự yếu đuối” (II Cô-rinh-tô 12:9). Đường lối của Chúa là dùng sự yếu đuối để biểu lộ quyền năng của Ngài. Đường lối Chúa cao hơn.
IV. Ứng Dụng Thực Tế Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Lẽ thật này không chỉ để suy ngẫm, mà phải biến đổi cách chúng ta sống và phản ứng trong mọi hoàn cảnh.
1. Thay Đổi Thái Độ Cầu Nguyện: Thay vì chỉ trình bày cho Chúa kế hoạch của mình và xin Ngài phê chuẩn (“Lạy Chúa, xin ban phước cho ý định của con”), chúng ta học cách cầu nguyện như Chúa Giê-xu: “Song không theo ý muốn Con, mà theo ý muốn Cha” (Ma-thi-ơ 26:39). Cầu nguyện trở thành cuộc trò chuyện để tìm kiếm ý muốn cao hơn của Ngài, tin rằng ý muốn ấy là “ tốt lành, đẹp ý và trọn vẹn” (Rô-ma 12:2).
2. Nuôi Dưỡng Sự Tin Cậy Trong Sự Bí Ẩn: Khi đối diện với nghịch cảnh, bệnh tật, mất mát, hoặc những lời cầu nguyện không được đáp theo cách chúng ta mong đợi, thay vì nghi ngờ tình yêu hay quyền năng của Chúa, chúng ta có thể tuyên bố: “Lạy Chúa, con không hiểu, nhưng con biết Ngài là Đức Chúa Trời tốt lành. Đường lối Ngài cao hơn. Con phó thác mọi sự cho Ngài.” Đây là bản chất của đức tin: “Đức tin là sự biết chắc vững vàng của những điều mình đương trông mong, là bằng cớ của những điều mình chẳng xem thấy” (Hê-bơ-rơ 11:1).
3. Từ Bỏ Sự Khôn Ngoan Thuộc Về Xác Thịt: Sứ đồ Gia-cơ phân biệt hai loại khôn ngoan: khôn ngoan từ nơi cao (thuần khiết, hòa thuận, dịu dàng...) và khôn ngoan trần tục, thuộc xác thịt (có sự ghen tương, tranh cạnh...) (Gia-cơ 3:13-17). Sống với nhận thức “đường lối Chúa cao hơn” đòi hỏi chúng ta phải khiêm nhường từ bỏ sự khôn ngoan đầy toan tính, thủ đoạn của đời này, để tìm kiếm sự khôn ngoan từ thiên thượng trong mọi quyết định—từ việc nuôi dạy con cái, quản lý tài chính, đến giải quyết mâu thuẫn.
4. An Nghỉ Trong Quyền Tể Trị Của Ngài: Lẽ thật này là nền tảng cho sự bình an thật. Nếu Đức Chúa Trời toàn tri (biết hết), toàn năng (làm được hết), và toàn ái (yêu thương vô hạn), và đường lối Ngài là cao nhất, thì không có hoàn cảnh nào xảy ra ngoài tầm kiểm soát hay mục đích tốt lành tối thượng của Ngài (Rô-ma 8:28). Chúng ta có thể an nghỉ ngay giữa cơn bão, không phải vì hiểu được lý do, mà vì biết rõ Người cầm lái.
V. Kết Luận: Hướng Về Sự Mặc Khải Tối Thượng Nơi Chúa Cứu Thế
Cuối cùng, chân lý “đường lối Ta cao hơn” được bày tỏ trọn vẹn và cá nhân nhất nơi Chúa Giê-xu Christ. Sứ đồ Phao-lô, trong lúc ngợi khen sự khôn ngoan không thể dò xét của Đức Chúa Trời, đã chỉ về Chúa Giê-xu:
“Ôi! Sâu nhiệm thay là sự giàu có, khôn ngoan và thông biết của Đức Chúa Trời! Sự phán xét của Ngài nào ai thấu được, đường nẻo của Ngài nào ai hiểu được! Vì, ai biết ý tưởng Chúa, ai là kẻ bàn luận của Ngài?” (Rô-ma 11:33-34).
Chúa Giê-xu chính là hiện thân của “đường lối cao hơn” của Đức Chúa Trời. Qua thập tự giá và sự phục sinh, Ngài đã thực hiện kế hoạch cứu rỗi mà không một triết gia hay nhà lãnh đạo tôn giáo nào có thể nghĩ ra—một kế hoạch giải quyết tận gốc vấn đề tội lỗi, chiến thắng sự chết, và phục hòa con người với Đức Chúa Trời. Mọi “đường lối” của chúng ta đều thất bại trong việc giải quyết những vấn đề căn cơ này.
Vì vậy, khi chúng ta đọc Ê-sai 55:9, chúng ta không chỉ đứng trước một nguyên tắc thần học trừu tượng. Chúng ta đang đứng trước lời mời gọi của một Đức Chúa Trời đầy lòng thương xót, Đấng mà đường lối cao cả nhất của Ngài là ban chính Con Một Ngài để ai tin nhận thì được sự sống đời đời. Phản ứng đúng đắn của chúng ta là sự khiêm nhường thờ phượng, tin cậy phó thác, và vâng phục bước đi trong ánh sáng mà Ngài đã ban cho, dù chưa thấy được hết toàn cảnh. Hãy an tâm: Đường lối của Đấng dựng nên các từng trời, Đấng đã yêu chúng ta đến nỗi hy sinh Con Ngài, chắc chắn cao hơn và tốt hơn mọi đường lối chúng ta có thể vẽ ra cho chính mình.
“Lạy Chúa Toàn Năng, ý tưởng Ngài thật kỳ diệu, đường lối Ngài vượt quá sự hiểu biết của con. Xin giúp con không ỷ lại vào sự khôn sáng hạn hẹp của mình, nhưng trong mọi đường lối, hãy hết lòng nhận biết Ngài, và tin rằng Ngài sẽ chỉ dẫn các nẻo con đi. Con tín thác nơi đường lối cao cả của Ngài, vì Ngài đã chứng minh tình yêu đó trên thập tự giá. A-men.”