Tại Sao Chúng Ta Nên Ngắm Xem Hoa Huệ Ngoài Đồng (Ma-thi-ơ 6:28)?
Trong Bài Giảng Trên Núi, một trong những giáo huấn thâm thúy nhất của Chúa Giê-xu, Ngài đưa ra một hình ảnh giản dị nhưng chứa đựng lẽ thật vĩnh cửu về đức tin và sự quan phòng của Đức Chúa Trời: “Các ngươi hãy ngắm xem hoa huệ ngoài đồng, thể nào mọc lên; chẳng làm khó nhọc, cũng không kéo chỉ” (Ma-thi-ơ 6:28, Kinh Thánh Tiếng Việt 1925). Mệnh lệnh “hãy ngắm xem” này không phải là một lời khuyên nhẹ nhàng, mà là một phần trọng tâm của giải pháp Chúa đưa ra cho căn bệnh kinh niên của nhân loại: sự lo lắng. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích bối cảnh, ý nghĩa từ nguyên, thần học, và ứng dụng thực tiễn của mệnh lệnh quan trọng này trong đời sống Cơ Đốc nhân.
Để hiểu trọn vẹn câu 28, chúng ta phải đặt nó vào dòng chảy của cả đoạn Kinh Thánh từ câu 25 đến 34. Chúa Giê-xu bắt đầu bằng một mệnh lệnh phủ định: “Vậy ta nói cùng các ngươi, đừng vì sự sống mà lo đồ ăn uống; cũng đừng vì thân thể mà lo đồ mặc” (câu 25). Ngài lập tức đưa ra lý lẽ: “Sự sống há chẳng trọng hơn đồ ăn, thân thể há chẳng trọng hơn quần áo sao?” (câu 25b). Ở đây, từ “lo” trong nguyên ngữ Hy Lạp là μεριμνάω (merimnaō), mang nghĩa phân tâm, bị chia trí, bồn chồn, lo âu một cách tiêu cực. Đó không phải là sự quan tâm có trách nhiệm, mà là một trạng thái bất an chiếm hữu tâm trí.
Chúa Giê-xu sau đó đưa ra hai minh họa từ thiên nhiên: loài chim trời (câu 26) và hoa huệ ngoài đồng (câu 28-30). Hai minh họa này đối ứng với hai nhu cầu cơ bản Ngài đề cập: đồ ăn (chim trời) và áo mặc (hoa huệ). Cấu trúc này cho thấy đây là một bài giảng được chuẩn bị kỹ lưỡng, nhắm đến việc giải quyết tận gốc nỗi sợ hãi trong lòng con người. Việc “ngắm xem” hoa huệ là bước then chốt trong quá trình chuyển hóa tâm trí từ chỗ lo âu sang chỗ tin cậy.
Vậy, “hoa huệ ngoài đồng” (τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ - ta krina tou agrou) mà Chúa Giê-xu nói đến là gì? Từ κρίνον (krinon) có thể chỉ chung các loài hoa đồng nội đẹp đẽ tại Palestine, như hoa huệ, hoa diên vĩ, hoa loa kèn đỏ. Đặc điểm chung của chúng là vẻ đẹp tự nhiên, phù du (“ngày nay còn, ngày mai bị quăng vào lò”—câu 30), nhưng lại được Chúa trang hoàng cách lộng lẫy. Sự lộng lẫy đó được nhấn mạnh: “dẫu vua Sa-lô-môn sang trọng đến đâu, cũng không được mặc áo tốt như một hoa nào trong giống ấy” (câu 29).
Động từ “ngắm xem” trong tiếng Hy Lạp là καταμανθάνω (katamanthanō). Đây là một từ ghép mạnh mẽ: kata (có nghĩa là “xuống”, “thấu suốt”) + manthanō (học hỏi, quan sát). Vì vậy, nó không chỉ là cái nhìn thoáng qua, mà là sự quan sát thấu đáo, nghiên cứu kỹ lưỡng, học hỏi từ đối tượng. Chúa Giê-xu ra lệnh chúng ta phải “học tập một cách thấu đáo” từ những bông hoa dại. Điều này biến một hành động thiên nhiên học thông thường thành một bài học thuộc linh sâu sắc.
Khi “ngắm xem” thấu đáo, chúng ta rút ra được những bài học then chốt:
1. Sự Tin Cậy Thụ Động (Nhận Lãnh): Hoa huệ “chẳng làm khó nhọc, cũng không kéo chỉ”. Nó không sản xuất vải, không lao động cật lực để tạo ra vẻ đẹp cho mình. Vẻ đẹp là quà tặng được ban từ Đấng Tạo Hóa. Điều này dạy chúng ta về ân điển. Sự sống, sức khỏe, tài năng, và thậm chí những nhu cầu cơ bản, trước hết là ân tứ từ Chúa, không phải chỉ là thành quả của nỗ lực cá nhân. Sự lo lắng thường xuất phát từ tinh thần tự lực, tin rằng mình phải gánh vác mọi gánh nặng. Hoa huệ nhắc ta nhớ đến thân phận thọ tạo và lòng nhân từ của Đấng Tạo Hóa: “Vì mọi loài thọ tạo đều trông cậy Chúa, Và Chúa ban đồ ăn cho chúng nó tới kỳ” (Thi Thiên 145:15).
2. Sự Tin Cậy Chủ Động (Lớn Lên và Tỏa Sáng): Dù không “làm khó nhọc” theo nghĩa lo âu, hoa huệ không phải là bất động. Nó “mọc lên”. Trong tiếng Hy Lạp, αὐξάνω (auxanō) – lớn lên, tăng trưởng. Hoa huệ tham gia vào quá trình tăng trưởng mà Chúa đã thiết lập: đón nhận ánh nắng, chất dinh dưỡng từ đất, nước mưa. Nó làm phần của nó trong sự im lặng và an nghỉ. Điều này dạy chúng ta về đức tin hành động trong sự an nghỉ. Chúng ta không thụ động ngồi yên, nhưng chúng ta hành động (làm việc, lập kế hoạch) trong thái độ tin cậy, không phải trong sự cuống quýt, lo âu. Như Phao-lô dạy: “Hãy chuyên làm việc lành… để đợi sự trông cậy hạnh phước” (Tít 2:13-14).
3. Giá Trị Cốt Lõi Trong Mắt Đức Chúa Trời: Lý luận của Chúa Giê-xu đạt đến cao trào ở câu 30: “Huống chi các ngươi! Hỡi kẻ ít đức tin?” Nếu Đức Chúa Trời, Đấng cho hoa cỏ phù du một vẻ đẹp như vậy, huống chi là các ngươi? Danh xưng “hỡi kẻ ít đức tin” (ὀλιγόπιστοι - oligopistoi) không phải để sỉ nhục, mà để thức tỉnh. Nó nhấn mạnh sự tương phản giữa giá trị vô hạn của con người (là hình ảnh của Đức Chúa Trời) với sự đối đãi trọng hậu của Chúa dành cho loài hoa. Bài học là: Giá trị của bạn không được định đoạt bởi của cải hay ngoại hình, mà bởi tình yêu và sự lựa chọn của Đấng Tạo Hóa dành cho bạn. Sự lo lắng thường bắt nguồn từ cảm giác vô giá trị và bất an. Lời Chúa xác quyết rằng chúng ta quý giá hơn nhiều trong mắt Ngài.
Giáo huấn này không phải là mới mẻ, mà là sự ứng dụng sống động của lẽ thật Cựu Ước. Chúng ta nghe thấy tiếng vọng từ Thi Thiên 103:15-16: “Loài người… nở ra như bông hoa ngoài đồng. Gió thổi ngang qua, hoa liền không còn, chỗ nó cũng chẳng còn nhìn biết nó nữa.” Tác giả Thi Thiên dùng hình ảnh đó để ca ngợi lòng thương xót vĩnh cửu của Chúa đối với những ai kính sợ Ngài (câu 17). Chúa Giê-xu đang hướng dẫn các môn đồ đọc lại Cựu Ước qua lăng kính của tình phụ tử. Ngài cũng nhắc đến bài học từ lịch sử dân Y-sơ-ra-ên trong đồng vắng, nơi Đức Giê-hô-va hằng ngày cung ứng ma-na và chim cút, dạy họ sống phụ thuộc từng ngày (Xuất Ê-díp-tô Ký 16).
Làm thế nào để mệnh lệnh “hãy ngắm xem hoa huệ” trở thành hiện thực trong đời sống Cơ Đốc nhân đầy áp lực ngày nay?
1. Rèn Luyện Tư Dy Biết Ơn (Cultivate a Grateful Eye): Hãy chủ động dành thời gian mỗi ngày để “ngắm xem” – không chỉ hoa cỏ, mà cả những ân điển nhỏ bé Chúa ban: bữa ăn đơn giản, sức khỏe tạm đủ, một nụ cười của người thân. Hãy viết nhật ký biết ơn. Điều này chuyển hướng tâm trí khỏi những gì ta thiếu sang những gì ta đã nhận lãnh.
2. Phân Biệt Giữa Trách Nhiệm và Lo Âu (Distinguish Between Responsibility and Anxiety): Làm việc chăm chỉ là trách nhiệm (2 Tê-sa-lô-ni-ca 3:10). Nhưng lo lắng về kết quả, về tương lai mù mịt, là thiếu đức tin. Hãy làm phần của mình cách trung tín và phó thác kết quả cho Chúa. Như Chúa Giê-xu phán: “Mỗi ngày có sự khó nhọc đủ cho ngày ấy” (Ma-thi-ơ 6:34).
3. Tái Định Nghĩa Giá Trị Bản Thân (Redefine Self-Worth): Khi bị cám dỗ lo lắng về hình thể, trang phục, hay địa vị so với người khác, hãy nhớ đến hoa huệ. Vẻ đẹp thật sự và giá trị của bạn đến từ việc bạn là con cái Đức Chúa Trời. Hãy “tìm kiếm nước Đức Chúa Trời trước” (câu 33). Khi tâm trí tập trung vào Vương Quốc và sự công bình của Ngài, những nhu cầu chính đáng sẽ được Ngài lo liệu.
4. Sống Trong Hiện Tại (Live in the Present): Lo lắng thường sống trong tương lai “nếu như…”. Hoa huệ mọc và nở trong “hôm nay”. Chúa dạy chúng ta cầu nguyện: “Xin cho chúng tôi hôm nay đồ ăn đủ ngày” (Ma-thi-ơ 6:11). Sự tin cậy là một hành động từng ngày.
5. Thực Hành Sự Buông Bỏ (Practice Surrender): “Ngắm xem” hoa huệ phải dẫn đến hành động “buông bỏ” gánh lo. Hãy thực hành lời Phi-e-rơ: “Lại hãy trao mọi điều lo lắng mình cho Ngài, vì Ngài hay săn sóc anh em” (1 Phi-e-rơ 5:7). Động từ “trao” (ἐπιρρίπτω - epirrhiptō) mang nghĩa ném hết, quăng lên trên. Hãy cầu nguyện cách cụ thể, nói ra những lo lắng và chủ động giao phó chúng cho Chúa.
Cuối cùng, khi Chúa Giê-xu phán “hãy ngắm xem hoa huệ,” Ngài không chỉ muốn chúng ta ngắm tạo vật, mà qua tạo vật để thấy Quyền Năng và Lòng Nhân Từ của Đấng Tạo Hóa. Mọi sự đẹp đẽ, mọi sự ban cho tốt lành đều đến từ Cha trên trời (Gia-cơ 1:17). Nhưng sự mặc khải trọn vẹn nhất về tình yêu và sự chu cấp của Đức Chúa Trời không nằm trong hoa huệ, mà nằm trong chính Con Ngài, Đấng đã phán những lời này. Đấng Christ, “là hình ảnh của Đức Chúa Trời không thấy được” (Cô-lô-se 1:15), đã vì chúng ta mà trở nên nghèo khó, để chúng ta được giàu có (2 Cô-rinh-tô 8:9). Nếu Đức Chúa Trời không tiếc chính Con Ngài, thì Ngài há chẳng cũng sẽ ban mọi sự cho chúng ta sao? (Rô-ma 8:32).
Việc “ngắm xem hoa huệ” dẫn chúng ta đến chân thập tự giá, nơi chúng ta thấy được bằng chứng cụ thể nhất rằng chúng ta vô cùng quý giá trong mắt Đức Chúa Trời. Từ đó, chúng ta có thể sống mỗi ngày trong sự an nghỉ và tin cậy, không phải vì hoàn cảnh thuận lợi, mà vì Cha Thiên Thượng đang cầm quyền. Hãy bước ra ngoài, ngắm nhìn một đóa hoa, và để lòng mình được nhắc nhở về Đấng yêu thương bạn hơn cả vẻ đẹp của muôn hoa, và đã ban chính Ngài vì bạn.