Kinh Thánh có ủng hộ hôn nhân sắp đặt không?

Trong xã hội ngày nay, hôn nhân sắp đặt vẫn còn tồn tại ở nhiều nền văn hóa, và thậm chí một số Cơ đốc nhân cũng đặt câu hỏi: Liệu Kinh Thánh có ủng hộ việc cha mẹ hoặc người thân sắp xếp hôn nhân cho con cái không? Để trả lời, chúng ta cần xem xét kỹ lưỡng các ví dụ trong Kinh Thánh và những nguyên tắc mà Lời Chúa dạy về hôn nhân. Bài viết này sẽ đi sâu vào chủ đề, đưa ra cái nhìn toàn diện dựa trên nền tảng Kinh Thánh.

Hôn nhân trong Kinh Thánh: Giao ước thánh

Trước khi tìm hiểu về hôn nhân sắp đặt, chúng ta cần hiểu bản chất của hôn nhân theo Kinh Thánh. Ngay từ đầu, Đức Chúa Trời đã thiết lập hôn nhân giữa một người nam và một người nữ (Sáng-thế ký 2:18-24). Câu 24 viết: "Bởi vậy cho nên người nam sẽ lìa cha mẹ mà dính díu với vợ mình, và cả hai sẽ trở nên một thịt." Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ "dính díu" (dābaq) có nghĩa là kết dính, gắn bó chặt chẽ. Hôn nhân là một giao ước (Ma-la-chi 2:14), phản ánh mối quan hệ giữa Đấng Christ và Hội Thánh (Ê-phê-sô 5:22-33). Mục đích của hôn nhân là sự đồng hành, sanh sản, và tôn vinh Đức Chúa Trời.

Hôn nhân sắp đặt trong Cựu Ước

Trong thời Cựu Ước, hôn nhân sắp đặt là một thông lệ phổ biến. Cha mẹ đóng vai trò chính trong việc chọn vợ cho con trai và chồng cho con gái. Một số ví dụ điển hình:

• Áp-ra-ham và Y-sác (Sáng 24): Áp-ra-ham sai người đầy tớ về quê hương để tìm một người vợ cho Y-sác. Người đầy tớ cầu nguyện và gặp Rê-bê-ca. Sau đó, cha và anh Rê-bê-ca đồng ý, nhưng họ cũng hỏi ý kiến nàng: "Ngươi có muốn đi cùng người nầy chăng?" (câu 58). Rê-bê-ca tự nguyện đồng ý. Đây là một cuộc hôn nhân sắp đặt nhưng có sự hướng dẫn của Đức Chúa Trời và sự đồng thuận của đôi bên.
• Gia-cốp và Ra-chên (Sáng 29): Gia-cốp tự yêu Ra-chên và thỏa thuận với La-ban (cha của Ra-chên) để được cưới nàng. Tuy nhiên, La-ban sau đó đã sắp đặt đưa Lê-a vào thay thế, một sự lừa dối. Dù vậy, Gia-cốp vẫn lấy cả hai làm vợ.
• Sam-sôn (Các Quan xét 14): Sam-sôn yêu một người nữ Phi-li-tin, cha mẹ ông không tán thành nhưng cuối cùng vẫn đồng ý. Ở đây, Sam-sôn chủ động, nhưng cha mẹ vẫn tham gia vào quá trình.
• Luật pháp Môi-se: Các luật về hôn nhân (Phục truyền 22:13-21, Xuất Ê-díp-tô 22:16-17) thường đề cập đến vai trò của cha, cho thấy cha mẹ có quyền quyết định trong hôn nhân của con cái, đặc biệt là con gái. Tuy nhiên, cũng có những quy định bảo vệ quyền lợi của người nữ, như quyền từ chối nếu cha không đồng ý (Phục truyền 21:10-14?). Thực tế, nhiều trường hợp cho thấy sự đồng ý của người nữ được tôn trọng (Rê-bê-ca).

Như vậy, hôn nhân sắp đặt là một phần của văn hóa thời đó, và Đức Chúa Trời không lên án nó. Ngài vẫn có thể hành động qua những cuộc hôn nhân được sắp xếp bởi cha mẹ, miễn là phù hợp với ý muốn Ngài.

Hôn nhân sắp đặt trong Tân Ước

Trong thời Tân Ước, bối cảnh xã hội đã thay đổi, nhưng hôn nhân sắp đặt vẫn còn tồn tại trong văn hóa Do Thái và Hy Lạp-La Mã. Tuy nhiên, Kinh Thánh không nhấn mạnh nhiều đến việc này. Chúng ta thấy:

• Chúa Giê-xu dự tiệc cưới tại Ca-na (Giăng 2) nhưng không bình luận về cách thức kết hôn. Ngài dạy về tính bất khả phân ly của hôn nhân (Ma-thi-ơ 19:4-6) và lên án tội ngoại tình, nhưng không trực tiếp nói về việc sắp đặt.
• Sứ đồ Phao-lô đưa ra nhiều nguyên tắc về hôn nhân. Trong 1 Cô-rinh-tô 7:36-38, ông đề cập đến trường hợp một người nam và "người nữ đồng trinh" của mình (có thể là con gái hoặc vị hôn). Một số học giả cho rằng đây là trường hợp cha quyết định gả con gái. Dù hiểu theo cách nào, Phao-lô khuyên nếu không thể kiềm chế thì nên kết hôn, nhưng ai giữ được thì tốt hơn.
• Trong Ê-phê-sô 6:1-4, trẻ con được dặn vâng lời cha mẹ, và cha mẹ không được chọc giận con cái. Điều này áp dụng cho mọi lĩnh vực, bao gồm cả hôn nhân khi con còn ở tuổi phụ thuộc. Tuy nhiên, khi trưởng thành, Kinh Thánh dạy người ta sẽ "lìa cha mẹ" (Sáng 2:24).
• 1 Cô-rinh-tô 7:39 dạy: "Người đàn bà có chồng bị buộc phải ở với chồng bao lâu chồng còn sống... Nhưng nếu chồng chết, thì nàng được tự do, muốn lấy ai tùy ý, miễn là lấy trong Chúa." Điều này nhấn mạnh quyền tự do lựa chọn của người nữ, dưới sự hướng dẫn của Chúa.

Tân Ước không cấm cũng không ra lệnh hôn nhân sắp đặt. Thay vào đó, các nguyên tắc về tình yêu thương, sự tôn trọng, và sống theo Thánh Linh được đặt lên hàng đầu.

Các nguyên tắc Kinh Thánh liên quan đến hôn nhân sắp đặt

Để đánh giá hôn nhân sắp đặt từ góc độ Kinh Thánh, chúng ta cần xem xét những nguyên tắc nền tảng:

1. Quyền hạn và trách nhiệm của cha mẹ: Kinh Thánh dạy cha mẹ có trách nhiệm dạy dỗ, hướng dẫn con cái (Châm ngôn 22:6; Ê-phê-sô 6:4). Trong văn hóa Do Thái, cha mẹ thường quyết định hôn nhân cho con. Điều này có thể được xem là biểu hiện của sự chăm sóc và bảo vệ. Tuy nhiên, quyền hạn đó không tuyệt đối, vì khi con trưởng thành, chúng phải "lìa cha mẹ" và tự chịu trách nhiệm trước Chúa.
2. Vâng lời và tôn trọng: Con cái được truyền phải vâng lời cha mẹ (Ê-phê-sô 6:1; Cô-lô-se 3:20), nhưng điều này có giới hạn khi mệnh lệnh của cha mẹ đi ngược lại Lời Chúa (Công vụ 5:29). Nếu cha mẹ ép buộc con cái kết hôn với người mà con không muốn, có thể dẫn đến vi phạm nguyên tắc tự nguyện trong hôn nhân.
3. Sự tự nguyện và đồng thuận: Nhiều phân đoạn Kinh Thánh nhấn mạnh sự tự nguyện trong hôn nhân. Rê-bê-ca được hỏi ý kiến; các luật về hôn nhân trong Phục truyền 21:10-14 quy định người nữ phải được cho thời gian than khóc cha mẹ trước khi trở thành vợ, điều này gián tiếp cho thấy sự tôn trọng cảm xúc của cô. Trong Tân Ước, 1 Cô-rinh-tô 7:39 nói rõ người đàn bà góa được tự do lấy ai tùy ý, chỉ trong Chúa. Nguyên tắc chung: hôn nhân phải dựa trên sự đồng thuận tự nguyện của cả hai bên.
4. Tình yêu và sự gắn kết: Kinh Thánh ca ngợi tình yêu lứa đôi (Nhã-ca; Truyền đạo 9:9). Ê-phê-sô 5:25 dạy người chồng phải yêu vợ như Đấng Christ yêu Hội Thánh. Tình yêu là nền tảng của hôn nhân, dù là yêu trước hay yêu sau khi cưới. Trong hôn nhân sắp đặt, tình yêu có thể phát triển theo thời gian, nhưng cả hai phải cam kết yêu thương nhau như Kinh Thánh dạy.
5. Kết hôn trong Chúa: Một nguyên tắc bất di bất dịch là Cơ đốc nhân chỉ nên kết hôn với người cùng đức tin (1 Cô-rinh-tô 7:39; 2 Cô-rinh-tô 6:14). Dù là hôn nhân sắp đặt hay tự do yêu đương, việc chọn bạn đời phải đảm bảo người đó là tín đồ chân chính, cùng tôn thờ Chúa Giê-xu.
6. Tìm kiếm ý Chúa: Cả cha mẹ lẫn con cái đều phải cầu nguyện, tìm kiếm sự hướng dẫn của Chúa trong quyết định hôn nhân (Châm ngôn 3:5-6). Câu chuyện Áp-ra-ham và người đầy tớ là mẫu mực về việc tìm ý Chúa trong hôn nhân sắp đặt.

Kinh Thánh ủng hộ hôn nhân sắp đặt hay không?

Từ những điều đã phân tích, chúng ta có thể kết luận: Kinh Thánh không lên án cũng không ra lệnh hôn nhân sắp đặt. Kinh Thánh trình bày cả những ví dụ về hôn nhân sắp đặt được Chúa ban phước, đồng thời cũng đưa ra những nguyên tắc mà bất kỳ cuộc hôn nhân nào cũng phải tuân theo.

Nói cách khác, hôn nhân sắp đặt có thể chấp nhận được nếu:

• Cả hai người tự nguyện đồng ý, không bị ép buộc.
• Cha mẹ hoặc người sắp xếp hành động với sự khôn ngoan, cầu nguyện, và tôn trọng ý muốn của Chúa.
• Đôi bạn đời là những Cơ đốc nhân thật, cam kết sống theo Lời Chúa.
• Họ sẵn sàng yêu thương, tôn trọng và gắn bó với nhau suốt đời, bất kể tình cảm lãng mạn ban đầu có hay không.

Ngược lại, nếu hôn nhân sắp đặt vi phạm các nguyên tắc trên—ví dụ ép buộc, không quan tâm đến đức tin, hoặc bỏ qua sự đồng thuận—thì đó không phải là cách làm phù hợp với Kinh Thánh.

Do đó, Cơ đốc nhân có tự do văn hóa: trong những nền văn hóa mà hôn nhân sắp đặt là thông lệ và được thực hiện theo nguyên tắc Kinh Thánh, thì người tin Chúa có thể tham gia mà không mặc cảm. Trong các nền văn hóa khác, nơi hôn nhân dựa trên tình yêu tự do, Cơ đốc nhân cũng có thể áp dụng các nguyên tắc tương tự. Quan trọng nhất là tôn cao Chúa và tuân theo Lời Ngài.

Ứng dụng thực tiễn cho đời sống Cơ đốc

Dựa trên những nguyên tắc Kinh Thánh, chúng ta có thể rút ra một số lời khuyên thực tiễn:

1. Đối với các bậc cha mẹ

• Hãy dạy con cái về giá trị của hôn nhân theo Kinh Thánh từ nhỏ (Châm ngôn 22:6).
• Cầu nguyện cho con và tương lai hôn nhân của chúng. Nếu bạn sống trong văn hóa sắp đặt, hãy cẩn thận tìm kiếm ý Chúa và tham khảo ý kiến con trước khi quyết định.
• Đừng ép buộc con phải kết hôn với người mà chúng không đồng ý. Hãy tôn trọng quyết định của con khi chúng đã trưởng thành (Sáng 2:24).
• Khuyến khích con cái kết hôn với người cùng đức tin và sống đẹp lòng Chúa.

2. Đối với con cái (độc thân)

• Vâng lời cha mẹ khi còn sống dưới mái nhà, nhưng hãy thành thật bày tỏ nguyện vọng và quan điểm của mình về hôn nhân (Ê-phê-sô 6:1-3).
• Tích cực cầu nguyện, tìm kiếm ý Chúa cho bạn đời. Hãy tham khảo ý kiến của cha mẹ và những người khôn ngoan trong Hội Thánh (Châm ngôn 11:14).
• Nếu bạn được sắp xếp một cuộc hôn nhân, hãy xem xét cẩn thận, cầu nguyện, và chỉ đồng ý nếu bạn cảm thấy tự nguyện và người kia là người tin kính Chúa.
• Đừng vì áp lực gia đình mà đi ngược lại lương tâm đã được soi dẫn bởi Lời Chúa (Công vụ 5:29).

3. Đối với các cặp đôi trong hôn nhân sắp đặt

• Hãy cam kết xây dựng tình yêu và sự tôn trọng lẫn nhau dựa trên nền tảng đức tin chung (Ê-phê-sô 5:33).
• Học hỏi Lời Chúa chung, cầu nguyện cùng nhau, và tham gia vào Hội Thánh địa phương.
• Nhớ rằng tình cảm lãng mạn có thể phát triển qua thời gian nếu cả hai sẵn sàng đầu tư vào mối quan hệ.
• Áp dụng nguyên tắc phục vụ và hy sinh như Chúa Giê-xu đã làm gương.

Kết luận

Kinh Thánh không trực tiếp ủng hộ hay bác bỏ hôn nhân sắp đặt. Thay vào đó, Kinh Thánh đưa ra những tiêu chuẩn thánh cho hôn nhân, bất kể hình thức nào. Nếu hôn nhân sắp đặt được thực hiện với sự khôn ngoan, cầu nguyện, tự nguyện, và trong khuôn khổ đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ, thì nó có thể là con đường mà Chúa dùng để mang hai người lại với nhau. Ngược lại, nếu vi phạm các nguyên tắc của Chúa, dù là hôn nhân tự do hay sắp đặt, đều không đẹp lòng Ngài.

Cuối cùng, mục đích của chúng ta là tôn vinh Đức Chúa Trời trong mọi lĩnh vực, kể cả hôn nhân. Hãy tin cậy Ngài, vì Ngài biết điều tốt nhất cho đời sống chúng ta. "Hãy phó thác đường lối mình cho Đức Giê-hô-va, và nhờ cậy nơi Ngài, thì Ngài sẽ làm thành việc ấy." (Thi thiên 37:5).