Hôn nhân giao ước là gì?

Trong một thời đại mà quan niệm về hôn nhân thường bị thu nhỏ thành một khế ước xã hội thuần túy, một sự kết hợp dựa trên cảm xúc, hoặc một thỏa thuận pháp lý có thể hủy bỏ, Kinh Thánh mở ra một viễn cảnh cao trọng và vĩ đại hơn nhiều: Hôn nhân là một giao ước thánh. Khái niệm này không chỉ định hình nên cơ cấu của mối quan hệ vợ chồng, mà còn hé mở cho chúng ta thấy chính tấm lòng và mục đích của Đức Chúa Trời cho nhân loại. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá nền tảng Kinh Thánh, ý nghĩa thần học và ứng dụng thực tiễn của "hôn nhân giao ước".

Để hiểu "hôn nhân giao ước", trước hết chúng ta phải hiểu hai thành tố: "hôn nhân" theo ý chỉ nguyên thủy của Đức Chúa Trời, và "giao ước" là khái niệm xuyên suốt Kinh Thánh.

1. Sự Thiết Lập Hôn Nhân Đầu Tiên (Sáng-thế Ký 2:18-25):

Kinh Thánh ghi lại rằng sau khi tạo dựng nên A-đam, Đức Chúa Trời phán: "Loài người ở một mình thì không tốt; ta sẽ làm nên một kẻ giúp đỡ giống như nó" (câu 18). Đức Chúa Trời đã đích thân tạo dựng Ê-va từ xương sườn của A-đam và đưa nàng đến với người. A-đam đã thốt lên một lời tuyên bố giao ước đầu tiên: "Người nầy là xương bởi xương tôi, thịt bởi thịt tôi; người nầy sẽ được gọi là người nữ, vì nó do nơi người nam mà ra" (câu 23). Phần Kinh Thánh then chốt kết luận: "Bởi vậy cho nên người nam sẽ lìa cha mẹ mà dính díu cùng vợ mình, và cả hai sẽ trở nên một thịt" (câu 24). Chúa Giê-xu chính Ngài đã trích dẫn phân đoạn này để khẳng định tính vĩnh viễn và thiêng liêng của hôn nhân (Ma-thi-ơ 19:4-6). Ở đây, chúng ta thấy các yếu tố của một giao ước: các bên tham gia (A-đam và Ê-va), điều khoản (lìa cha mẹ, kết hợp, trở nên một thịt), và Đấng Lập Ước chính là Đức Chúa Trời.

2. Bản Chất Của Một Giao Ước (Berith / Diathēkē):

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ "giao ước" là berith (בְּרִית), mang ý nghĩa một lời thề hứa long trọng, ràng buộc, thường được đóng ấn bằng huyết. Trong Tân Ước, từ Hy Lạp diathēkē (διαθήκη) nhấn mạnh đến tính chất một sự sắp đặt có chủ ý, một ý chí không thể hủy bỏ. Giao ước khác với hợp đồng ở chỗ:

- Hợp đồng dựa trên sự trao đổi lợi ích, có đi có lại, và có thể chấm dứt khi các điều khoản bị vi phạm.
- Giao ước dựa trên lời thề hứa và lòng trung tín. Nó là mối quan hệ được thiết lập bởi lời thề, được duy trì bởi đức tin và sự trung tín, và có phạm vi trọn đời. Giao ước của Đức Chúa Trời với Áp-ra-ham (Sáng-thế Ký 15), hay Giao Ước Mới qua huyết của Chúa Giê-xu (Lu-ca 22:20) là những hình mẫu tối cao.

Khi tiên tri Ma-la-chi quở trách dân Y-sơ-ra-ên vì tội ly dị, ông đã dùng ngôn ngữ giao ước: "Vì Đức Giê-hô-va làm chứng giữa ngươi và vợ của ngươi lúc tuổi trẻ, mà ngươi đã phụ bạc nó, dầu nó là bạn ngươi và là vợ giao ước của ngươi" (Ma-la-chi 2:14). Cụm từ "vợ giao ước" (Hebrew: *'esheth beritheka*) khẳng định rõ ràng bản chất giao ước của hôn nhân trước mặt Đức Chúa Trời.

Từ nền tảng Kinh Thánh, chúng ta có thể rút ra những đặc tính then chốt của một hôn nhân giao ước:

1. Có Đức Chúa Trời Làm Trung Gian và Nhân Chứng:
Hôn nhân giao ước không chỉ là việc riêng giữa hai người. Đó là một lời thề được thực hiện trước mặt Đức Chúa Trời và kêu cầu Ngài làm nhân chứng (Ma-la-chi 2:14). Đức Chúa Trời là Đấng thiết lập, kết hợp (Ma-thi-ơ 19:6) và cũng là Đấng ban năng lực để vợ chồng sống trọn lời thề ấy. Điều này đặt hôn nhân trong một khuôn khổ thiêng liêng và trách nhiệm cao cả.

2. Tính Vĩnh Viễn và Lời Thề Trọn Đời:
Lời thề "cho đến khi sự chết chia lìa" phản ánh đặc tính vĩnh cửu của giao ước. Chúa Giê-xu dạy: "Vậy, vợ chồng không phải là hai nữa, nhưng một thịt mà thôi. Thế thì, vật gì Đức Chúa Trời đã phối hiệp, loài người không được phân rẽ" (Ma-thi-ơ 19:6). Tính vĩnh viễn này bắt nguồn từ chính sự trung tín vĩnh cửu của Đức Chúa Trời (Ê-sai 54:10).

3. Sự Trung Tín và Độc Quyền:
Giao ước đòi hỏi sự trung tín tuyệt đối. Đây là lý do tội ngoại tình bị lên án nghiêm khắc—nó không chỉ phá vỡ lòng tin mà còn phá vỡ chính giao ước (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:14; Hê-bơ-rơ 13:4). Sự trung tín này là hình bóng về tình yêu trung tín của Đấng Christ dành cho Hội Thánh là vợ Ngài.

4. Mục Đích Phản Chiếu Hình Ảnh Của Đức Chúa Trời và Chương Trình Cứu Chuộc:
Đây là chiều sâu thần học nhất của hôn nhân giao ước. Sứ đồ Phao-lô trong Ê-phê-sô 5:22-33 đã nâng hôn nhân lên một tầm cao mới: nó là sự phản chiếu mầu nhiệm của mối quan hệ giữa Đấng Christ và Hội Thánh.

- Người chồng được kêu gọi yêu vợ "như Đấng Christ đã yêu Hội thánh, phó chính mình Ngài vì Hội thánh" (câu 25). Đây là tình yêu hy sinh, dẫn dắt và nuôi dưỡng (agapē - ἀγάπη).
- Người vợ được kêu gọi vâng phục chồng "như Hội thánh vâng phục Đấng Christ" (câu 24). Sự vâng phục này xuất phát từ lòng tôn trọng và tin cậy, trong khuôn khổ của tình yêu thánh.

Như vậy, hôn nhân Cơ Đốc không chỉ là để được hạnh phúc cá nhân (dù điều đó là quý giá), mà còn là một "bài giảng sống động" cho thế giới về tình yêu cứu chuộc, sự trung tín và giao ước vĩnh cửu của Đức Chúa Trời. Mỗi cử chỉ tha thứ, mỗi sự hy sinh, mỗi lời nói trung tín trong hôn nhân đều có cơ hội làm sáng Danh Chúa và làm chứng về Phúc Âm.

Lý thuyết về hôn nhân giao ước sẽ vô nghĩa nếu không được áp dụng vào đời sống hằng ngày. Dưới đây là một số nguyên tắc ứng dụng:

1. Xây Dựng Trên Nền Tảng Thuộc Linh Chung:
Hôn nhân giao ước đòi hỏi cả hai cùng hướng về Đấng Christ. Cùng nhau cầu nguyện, học Kinh Thánh, thờ phượng và phục vụ là những "chất kết dính" siêu nhiên. Khi cả hai cùng "trở nên một" với Chúa, họ sẽ càng trở nên một với nhau cách sâu sắc hơn.

2. Lấy Ân Điển và Sự Tha Thứ Làm Nguyên Tắc Vận Hành:
Vì là con người sa ngã, vợ chồng chắc chắn sẽ làm tổn thương nhau. Hôn nhân hợp đồng nói: "Anh vi phạm điều khoản, em có quyền chấm dứt." Hôn nhân giao ước, dưới ánh sáng của Phúc Âm, nói: "Chúng ta đều là tội nhân được Chúa tha thứ, vậy hãy lấy ân điển Ngài làm khuôn mẫu để tha thứ cho nhau" (Cô-lô-se 3:13). Sự tha thứ không phủ nhận hành vi sai trái, nhưng chọn lựa không khư khư giữ lấy sự tổn thương và phá vỡ mối quan hệ.

3. Sống Với Tầm Nhìn Giao Ước: Vượt Trên Cảm Xúc Nhất Thời:
Cảm xúc yêu thương lên xuống là chuyện bình thường. Hôn nhân giao ước dạy chúng ta rằng tình yêu (agapē) là một sự lựa chọn, một lời cam kết hành động vì lợi ích tốt nhất của người kia, ngay cả khi không có cảm xúc nồng nhiệt. Nó dựa trên lời thề trước mặt Đức Chúa Trời, chứ không chỉ dựa trên cảm giác hấp dẫn ban đầu.

4. Tìm Kiếm Sự Hỗ Trợ Từ Cộng Đồng Giao Ước (Hội Thánh):
Giao ước không tồn tại trong chân không. Hội Thánh là cộng đồng giao ước được kêu gọi để nâng đỡ, khích lệ, khuyên bảo và cầu thay cho các cặp vợ chồng (Hê-bơ-rơ 10:24-25). Những lời khuyên khôn ngoan từ các cặp đàn anh đức tin, hay sự tư vấn mục vụ là những công cụ quý giá Đức Chúa Trời ban để giữ gìn giao ước.

5. Người Chồng Lãnh Đạo Bằng Tình Yêu Hy Sinh, Người Vợ Đáp Ứng Bằng Sự Tôn Trọng:
Theo gương Đấng Christ, người chồng Cơ Đốc được gọi lãnh đạo gia đình không phải bằng quyền lực độc đoán, mà bằng sự phục vụ, hiểu biết và hy sinh (1 Phi-e-rơ 3:7). Người vợ Cơ Đốc đáp lại sự lãnh đạo ấy bằng tấm lòng tôn trọng và ủng hộ, nhận biết đó là trách nhiệm Chúa giao cho chồng mình. Sự bổ sung này tạo nên một vòng tròn lành mạnh của tình yêu và sự tôn trọng.

Hôn nhân giao ước là một món quà, một lời mời gọi, và cũng là một sự kêu gọi cao cả từ Đức Chúa Trời. Nó mời gọi chúng ta bước vào một mối quan hệ không chỉ với người phối ngẫu, mà còn với chính Đấng Tạo Hóa, Đấng đã thiết lập nên nó. Nó kêu gọi chúng ta sống một đời sống phản chiếu tình yêu trung tín, hy sinh và vĩnh cửu của Đấng Christ.

Đối với những ai đang trong cuộc hôn nhân đầy thử thách, khái niệm này mang lại niềm hy vọng: Bạn không đơn độc. Chính Đức Chúa Trời, Đấng lập giao ước, đang ở cùng bạn và ban sức mới. Đối với những ai đang tìm kiếm bạn đời, đây là kim chỉ nam: Hãy tìm kiếm một mối quan hệ có thể xây dựng trên nền tảng giao ước thánh này.

Cuối cùng, hôn nhân giao ước dẫn chúng ta đến với trung tâm của mọi giao ước: Chúa Giê-xu Christ. Ngài là Đấng Trung Bảo của Giao Ước Mới (Hê-bơ-rơ 9:15). Nhìn lên thập tự giá, nơi Ngài hi sinh trọn vẹn vì vợ mình là Hội Thánh, chúng ta tìm thấy nguồn cảm hứng, năng lực và ân điển để yêu thương, tha thứ và gắn bó trọn đời trong giao ước hôn nhân của mình. "Hãy yêu nhau như Thầy đã yêu các con" (Giăng 13:34) - đó chính là cốt lõi của hôn nhân giao ước.