Cơ Sở Kinh Thánh Cho Việc Ly Hôn
Trong một thế giới nơi hôn nhân thường bị xem nhẹ và ly hôn trở nên phổ biến, người tin Chúa cần có một nền tảng vững chắc và rõ ràng từ Lời Đức Chúa Trời để hiểu về vấn đề hệ trọng này. Kinh Thánh không phải là một bộ luật khô khan về ly hôn, nhưng là một lời mặc khải đầy đủ về ý định tốt lành của Đức Chúa Trời cho hôn nhân, sự tàn phá của tội lỗi, và con đường của ân điển, sự tha thứ và phục hồi trong Đấng Christ. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát cẩn thận những phân đoạn then chốt, giải nghĩa các từ ngữ gốc quan trọng, và tìm kiếm sự hiểu biết cân bằng, vừa tôn trọng sự thánh khiết của giao ước hôn nhân vừa nhận biết lòng thương xót và sự thực tế của Đức Chúa Trời trong một thế giới đã sa ngã.
Mọi cuộc thảo luận về ly hôn trong Kinh Thánh phải bắt đầu từ ý định nguyên thủy của Đức Chúa Trời. Trong Sáng-thế Ký 2:24 chép: "Bởi vậy cho nên người nam sẽ lìa cha mẹ mà dính díu cùng vợ mình, và cả hai sẽ trở nên một thịt." Chúa Giê-xu chính Ngài đã trích dẫn câu Kinh Thánh này khi Ngài giải thích về hôn nhân (Ma-thi-ơ 19:4-6).
Từ ngữ "dính díu" trong tiếng Hê-bơ-rơ là "דָּבַק" (dābaq), mang nghĩa gắn chặt, kết dính, trung thành. Hình ảnh "một thịt" nói lên một sự hiệp nhất không chỉ thuộc thể mà còn thuộc linh và thuộc cảm xúc sâu sắc, một mối quan hệ giao ước. Chúa Giê-xu kết luận: "Vậy, chúng không còn là hai, nhưng một thịt mà thôi. Thế thì, sự gì Đức Chúa Trời đã phối hiệp, người ta chớ nên phân rẽ" (Ma-thi-ơ 19:6). Đây là tiêu chuẩn tuyệt đối, lý tưởng của Đức Chúa Trời. Ly hôn không nằm trong kế hoạch nguyên thủy của Ngài; nó xuất hiện như một nhượng bộ vì "lòng cứng cỏi" của con người (Ma-thi-ơ 19:8).
Trong Cựu Ước, chúng ta thấy luật về việc ly dị được thiết lập. Phục-truyền Luật-lệ Ký 24:1-4 quy định về việc người nam có thể viết "giấy để" cho vợ mình nếu thấy nơi nàng có "điều gì xấu hổ" (Bản 1925) hay "sự trần truồng" (nghĩa đen của từ Hê-bơ-rơ "עֶרְוָה" (ervah)). Từ ngữ mơ hồ này đã dẫn đến hai trường phái giải nghĩa chính giữa các thầy Rabbi: trường phái Shammai bảo thủ (chỉ cho phép ly dị trong trường hợp ngoại tình) và trường phái Hillel tự do (cho phép ly dị vì bất cứ lý do gì, thậm chí như nấu ăn dở).
Chúa Giê-xu đã làm sáng tỏ ý nghĩa thực sự của luật này. Ngài phán: "Vì cớ lòng các ngươi cứng cỏi, nên Môi-se cho phép để vợ, chớ từ ban đầu thì không có như vậy" (Ma-thi-ơ 19:8). Luật về "giấy để" không phải là một điều răn tích cực cổ vũ ly dị, mà là một luật nhượng bộ (concession) nhằm quản lý và hạn chế sự bại hoại đã có sẵn, bảo vệ người phụ nữ (bằng văn bản chính thức) khỏi việc bị bỏ rơi cách tùy tiện và cho phép nàng tái hôn. Nó cho thấy sự xung đột giữa ý muốn hoàn hảo của Đức Chúa Trời và tình trạng tội lỗi thực tế của con người.
Giáo lý của Chúa Giê-xu về ly hôn được ghi lại một cách đầy đủ nhất trong Ma-thi-ơ 5:31-32 và 19:3-9. Đây là nền tảng Tân Ước then chốt.
Ma-thi-ơ 5:31-32: "Người ta cũng có nói rằng: Nếu ai để vợ mình, thì phải cho nàng một cái giấy để. Song ta phán cho các ngươi: Nếu ai để vợ mà không phải vì lý do ngoại tình, thì làm cho người đàn bà ấy phạm tội tà dâm; và ai cưới đàn bà bị để, cũng phạm tội tà dâm."
Ma-thi-ơ 19:9: "Ta phán cho các ngươi, nếu ai để vợ mình chẳng phải vì cớ ngoại tình, mà cưới vợ khác, thì phạm tội tà dâm; và hể ai cưới người bị để, cũng phạm tội tà dâm."
Trong cả hai phân đoạn, Chúa Giê-xu đưa ra một ngoại lệ (exception clause). Từ Hy Lạp được dùng cho "ngoại tình" là "πορνεία (porneia)". Từ này có nghĩa rộng hơn "μοιχεία (moicheia)" – tội ngoại tình cụ thể. "Porneia" bao hàm mọi hình thức bất khiết về tình dục, bao gồm ngoại tình, tà dâm, loạn luân, và các hành vi tình dục trái tự nhiên (xem 1 Cô-rinh-tô 5:1). Chúa Giê-xu dạy rằng việc một người phối ngẫu phạm tội porneia đã làm đứt gãy sự hiệp nhất "một thịt" theo nghĩa thuộc thể và nghiêm trọng, vi phạm giao ước hôn nhân. Trong trường hợp đó, người phối ngẫu vô tội có "cơ sở" (grounds) để ly dị, và nếu họ ly dị, họ không bị Chúa kết tội là đã phạm tội ngoại tình nếu tái hôn.
Cần lưu ý: Đây là một sự cho phép (permission), không phải là một mệnh lệnh (command). Người phối ngẫu vô tội có quyền lựa chọn tha thứ, tìm kiếm sự phục hồi và hòa giải (theo tinh thần của Ê-phê-sô 4:32 và Cô-lô-se 3:13).
Sứ đồ Phao-lô đưa ra một cơ sở Kinh Thánh thứ hai trong thư 1 Cô-rinh-tô 7:10-15. Ông xác nhận lại lời dạy của Chúa: vợ chồng không nên phân rẽ (câu 10-11). Tuy nhiên, ông giải quyết một tình huống mới phát sinh trong Hội Thánh: hôn nhân hỗn hợp giữa một tín hữu và một người không tin.
1 Cô-rinh-tô 7:15: "Nhưng nếu người không tin muốn phân rẽ, thì hãy để phân rẽ. Trong những cơn như vậy, người anh em hay chị em không bị buộc ràng; song Đức Chúa Trời đã gọi anh em đến sự hòa thuận."
Cụm từ "không bị buộc ràng" trong tiếng Hy Lạp là "οὐ δεδούλωται (ou dedoulōtai)", nghĩa là "không bị nô lệ" hay "không bị trói buộc". Khi người phối ngẫu không tin chủ động và kiên quyết bỏ đi ("muốn phân rẽ"), họ đã từ bỏ nhiệm vụ và giao ước hôn nhân. Trong trường hợp này, người tín hữu "không bị trói buộc" – không còn bị ràng buộc bởi bổn phận hôn nhân đối với người đã bỏ đi. Mục đích của sự dạy dỗ này là "sự hòa thuận" (peace) – Đức Chúa Trời không muốn con cái Ngài sống trong một cuộc hôn nhân đầy xung đột và bị bức hại, nơi đức tin và sự bình an của họ liên tục bị đe dọa bởi người phối ngẫu chối bỏ họ.
Phao-lô không nói rõ trong câu này về việc tái hôn, nhưng trong bối cảnh toàn bộ chương và lời dạy của Chúa Giê-xu, nhiều nhà giải kinh tin rằng sự "không bị trói buộc" này bao hàm quyền tự do để bắt đầu một cuộc hôn nhân mới trong Chúa (câu 39).
Hiểu biết về cơ sở Kinh Thánh phải dẫn đến sự khôn ngoan trong ứng dụng.
1. Ưu Tiên Hòa Giải và Tha Thứ: Ngay cả khi có "cơ sở" Kinh Thánh, lựa chọn đầu tiên và tốt nhất luôn luôn là tha thứ và phục hồi (Ma-thi-ơ 18:21-22). Hôn nhân là hình ảnh của mối quan hệ giữa Christ và Hội Thánh (Ê-phê-sô 5:22-33). Cũng như Christ tha thứ cho chúng ta, chúng ta được kêu gọi tha thứ cho nhau. Cần tìm kiếm sự tư vấn khôn ngoan từ những mục sư, người dẫn dắt thuộc linh trưởng thành.
2. Ly Dị Là Bi Kịch, Không Phải Tội Lỗi Không Tha Thứ Được: Cộng đồng Cơ Đốc cần phân biệt giữa người là nguyên nhân của việc ly dị (người phạm tội ngoại tình, người bỏ đi) và người là nạn nhân của nó. Chúng ta không được khinh rẻ hay xa lánh những người đã trải qua nỗi đau ly dị (đặc biệt là người vô tội), nhưng phải ôm lấy họ với sự cảm thông và hỗ trợ của tình yêu thương Đấng Christ (Rô-ma 15:7).
3. Trách Nhiệm Của Hội Thánh: Hội Thánh phải giảng dạy rõ ràng về sự thánh khiết của hôn nhân, đồng thời là nơi nương náu của ân điển và sự chữa lành. Các mục sư cần khôn ngoan khi tư vấn, không vội vàng khuyến khích ly dị, nhưng cũng không được ép buộc các nạn nhân của sự bội tín hay lạm dụng phải ở lại trong một mối quan hệ nguy hiểm và phá hoại.
4. Quyết Định Cá Nhân Và Sự Xét Đoán: Việc áp dụng những nguyên tắc Kinh Thánh này vào những tình huống phức tạp của cuộc sống (như lạm dụng thể chất/tinh thần nghiêm trọng, nghiện ngập không ăn năn) đòi hỏi sự cầu nguyện, suy xét Kinh Thánh và sự hướng dẫn của Đức Thánh Linh. Người tin Chúa không nên vội vàng xét đoán quyết định của người khác trong những hoàn cảnh đau đớn này (Rô-ma 14:4).
Kinh Thánh trình bày một chân lý hai mặt: Hôn nhân là một giao ước suốt đời, thánh khiết trước mặt Đức Chúa Trời, và vì cớ tội lỗi, Đức Chúa Trời trong sự thương xót của Ngài đã cung cấp những đường thoát cụ thể trong những hoàn cảnh bội ước nghiêm trọng – đó là tội bất khiết về tình dục (porneia) và việc người không tin chối bỏ, bỏ đi.
Cuối cùng, thông điệp của Phúc Âm vượt lên trên cả những quy định về ly dị. Chúa Giê-xu Christ là Đấng cứu chuộc tối thượng. Ngài có thể chữa lành những trái tim tan vỡ, phục hồi những cuộc hôn nhân dường như đã chết, và ban một khởi đầu mới đầy hy vọng. Dù chúng ta đang ở trong một cuộc hôn nhân cần được gìn giữ, đang đối diện với sự đổ vỡ, hay đang bước đi trên con đường phục hồi sau ly dị, ân điển của Đấng Christ là đủ cho chúng ta. "Nhưng Ngài phán cùng tôi rằng: Ân điển ta đủ cho ngươi rồi, vì sức mạnh của ta nên trọn vẹn trong sự yếu đuối" (2 Cô-rinh-tô 12:9a).
Ước mong mỗi chúng ta, với tư cách là Hội Thánh, trở nên một cộng đồng của sự thật trong tình yêu thương (Ê-phê-sô 4:15), nơi sự thánh khiết của hôn nhân được tôn cao, và nơi những người bị tổn thương bởi sự đổ vỡ của nó tìm thấy sự chữa lành và hy vọng trọn vẹn trong Danh Chúa Giê-xu Christ.