Hồi Giáo Sunni là gì?

Trong thế giới đa dạng tôn giáo ngày nay, việc hiểu biết về các niềm tin khác, như Hồi giáo Sunni, không chỉ là kiến thức xã hội mà còn là một phần trong sự chuẩn bị cho mỗi Cơ Đốc nhân để “hãy sẵn sàng... trả lời mọi kẻ hỏi lẽ về sự trông cậy trong anh em” (I Phi-e-rơ 3:15). Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát Hồi giáo Sunni—nhánh lớn nhất của Hồi giáo—dưới ánh sáng của Lời Chúa, giúp chúng ta có cái nhìn rõ ràng, đầy yêu thương nhưng vững vàng trong lẽ thật.

I. Tổng Quan Về Hồi Giáo Sunni: Lịch Sử và Giáo Lý Cốt Lõi

Hồi giáo Sunni chiếm khoảng 85-90% trong số gần 2 tỷ tín đồ Hồi giáo toàn cầu. Danh từ “Sunni” bắt nguồn từ cụm từ “Ahl as-Sunnah wa’l-Jamāʻah” – nghĩa là “Những người theo Truyền thống (Sunnah) và Cộng đồng”. Sự hình thành của nhánh Sunni gắn liền với cuộc tranh cãi kế vị sau khi Nhà tiên tri Muhammad qua đời năm 632 SCN. Sunni tin rằng người kế vị (Caliph) nên được cộng đồng bầu chọn từ những người xứng đáng, trong khi nhánh Shia (chiếm thiểu số) tin rằng quyền lãnh đạo phải thuộc về dòng dõi máu mủ của Muhammad thông qua người anh rể và em họ của ông là Ali.

Giáo lý của Sunni dựa trên hai nguồn chính:
1. Kinh Qur’an: Được tin là lời mặc khải nguyên văn, bất biến từ Allah (Đức Chúa Trời) truyền trực tiếp cho Muhammad qua thiên sứ Jibril (Gabriel).
2. Sunnah (Hadith): Tập hợp những lời nói, hành động và sự chấp thuận của Muhammad, được ghi chép lại bởi các đồng bạn của ông. Sunnah là mẫu mực để noi theo.

Hệ thống tín điều của Sunni thường được tóm gọn trong “Sáu Tín Điều của Đức Tin” (Iman):
1. Tin vào Allah Duy Nhất.
2. Tin vào các Thiên sứ của Ngài.
3. Tin vào các Sách mặc khải của Ngài (Torah, Psalms, Phúc Âm, Qur’an).
4. Tin vào các Sứ giả của Ngài (các nhà tiên tri, kết thúc bằng Muhammad).
5. Tin vào Ngày Phán Xét Cuối Cùng.
6. Tin vào Thuyết Tiền Định (Qadar) – cả điều tốt lẫn điều xấu đều từ Allah.

Bên cạnh đó là “Năm Trụ Cột của Hồi Giáo” (Arkan al-Islam), là những nghĩa vụ thực hành: Tuyên xưng đức tin (Shahada), Cầu nguyện (Salah), Bố thí (Zakat), Nhịn chay tháng Ramadan (Sawm), và Hành hương đến Mecca (Hajj) nếu có điều kiện.

II. Những Điểm Tiếp Xúc và Khác Biệt Căn Bản Với Đức Tin Cơ Đốc Qua Lăng Kính Kinh Thánh

Là Cơ Đốc nhân, chúng ta nhận thấy một số điểm tương đồng bề ngoài, như niềm tin vào một Đức Chúa Trời sáng tạo, các nhà tiên tri, sự phán xét. Tuy nhiên, sự khác biệt về bản chất thần học là vô cùng sâu sắc và liên quan đến trung tâm của ơn cứu rỗi.

1. Bản Chất của Đức Chúa Trời và Sự Mặc Khải:
Hồi giáo nhấn mạnh tuyệt đối vào thuyết độc thần (Tawhid), xem bất cứ sự liên kết nào với Đức Chúa Trời (shirk) là tội lỗi tày trời. Do đó, giáo lý Ba Ngôi và thần tính của Chúa Giê-xu bị bác bỏ hoàn toàn. Kinh Thánh dạy rõ ràng: “Vì có ba làm chứng: Đức Thánh Linh, nước và huyết; ba ấy hiệp một” (I Giăng 5:7-8). Chúa Giê-xu phán: “Ta với Cha là một” (Giăng 10:30). Ngài là “Đấng Christ, là Chúa” (Lu-ca 2:11) – từ “Chúa” (Κύριος, Kyrios trong Hy văn) là danh xưng dành cho Đức Chúa Trời trong bản Bảy Mươi (Septuagint).

2. Nhân Vật và Công Việc của Chúa Giê-xu Christ:
Đây là điểm phân kỳ lớn nhất. Trong Hồi giáo, Jesus (Isa) được tôn kính như một nhà tiên tri vĩ đại, được sinh bởi nữ đồng trinh Maryam (Ma-ri), nhưng không phải là Con Đức Chúa Trời và không chết trên thập tự giá. Họ tin rằng ai đó đã bị đóng đinh thay cho Ngài. Điều này trực tiếp phủ nhận cốt lõi của Phúc Âm. Sứ đồ Phao-lô tuyên bố: “Vả, nếu Đấng Christ đã chẳng sống lại, thì đức tin anh em cũng vô ích, anh em còn ở trong tội lỗi mình... Nhưng bây giờ, Đấng Christ đã từ kẻ chết sống lại” (I Cô-rinh-tô 15:17, 20). Chính sự chết chuộc tội và sự sống lại của Chúa Giê-xu mới đem lại ơn cứu rỗi: “Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời” (Giăng 3:16).

3. Con Đường Cứu Rỗi:
Hồi giáo Sunni chủ yếu dựa trên một hệ thống công đức: sự cứu rỗi được hy vọng đạt được qua việc tuân giữ hoàn hảo Năm Trụ Cột và các luật lệ Sharia, với lòng thương xót cuối cùng của Allah. Ngược lại, Kinh Thánh dạy rằng “Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình” (Ê-phê-sô 2:8-9). Sự xưng công bình đến bởi đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ, chứ không bởi “các việc làm của luật pháp” (Rô-ma 3:28).

III. Thực Hành Đức Tin Trong Đời Sống Hằng Ngày Của Tín Đồ Sunni

Đức tin Sunni thẩm thấu vào mọi khía cạnh đời sống, từ cá nhân đến cộng đồng và pháp lý. Luật Sharia (Luật Hồi giáo) được giải thích từ bốn trường phái pháp luý chính (Madhhab) của Sunni, đóng vai trò hướng dẫn về đạo đức, nghi lễ, gia đình, kinh doanh. Việc cầu nguyện 5 lần/ngày, ăn chay Ramadan, kiêng thịt heo và rượu bia là những dấu hiệu bề ngoài dễ nhận thấy. Cộng đồng (Ummah) có vai trò rất quan trọng, đặc biệt trong việc cử hành ngày thứ Sáu là ngày cầu nguyện tập thể.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân

1. Hiểu Biết để Yêu Thương và Làm Chứng Cách Hiệu Quả:
Hiểu biết cơ bản về niềm tin của hàng xóm, bạn bè theo đạo Hồi giúp chúng ta tránh những hiểu lầm và xây dựng cầu nối. Hãy bắt đầu bằng tình bạn chân thành, quan tâm đến con người họ trước khi tranh luận thần học. Sử dụng những điểm chung như niềm tin vào Đấng Sáng Tạo, sự công bình, để dẫn dắt đến Chúa Giê-xu, “đường đi, lẽ thật, và sự sống” (Giăng 14:6). Có thể bắt đầu từ những nhà tiên tri được cả hai tôn kính như Áp-ra-ham, Môi-se, nhưng tập trung vào Chúa Giê-xu là sự mặc khải trọn vẹn và cuối cùng của Đức Chúa Trời (Hê-bơ-rơ 1:1-2).

2. Trung Tín Với Lẽ Thật Trong Tình Yêu Thương:
Chúng ta được kêu gọi để nói ra lẽ thật trong tình yêu thương (Ê-phê-sô 4:15). Khi được hỏi, chúng ta phải có thể giải thích rõ ràng tại sao chúng ta tin Chúa Giê-xu là Con Đức Chúa Trời và là Cứu Chúa. Hãy sẵn sàng chia sẻ về kinh nghiệm cá nhân với ân điển và sự tha thứ của Chúa, thay vì chỉ tranh luận giáo lý. Nhấn mạnh vào mối quan hệ với Chúa, hơn là một hệ thống luật lệ.

3. Sống Đời Sống Biến Đổi Bởi Ân Điển:
Đời sống yêu thương, thánh khiết, vui mừng và bình an của chúng ta là chứng cớ hùng hồn nhất. “Ấy vậy, ánh sáng của các ngươi hãy soi trước mặt người ta như vậy, đặng họ thấy những việc lành của các ngươi, và ngợi khen Cha các ngươi ở trên trời” (Ma-thi-ơ 5:16). Sự hiện diện của Đức Thánh Linh trong đời sống chúng ta tạo nên một sự khác biệt mà thế gian không thể giải thích được.

4. Cầu Nguyện Cách Sốt Sắng:
Hãy cầu nguyện cho những người theo đạo Hồi Sunni mà bạn biết, xin Chúa mở mắt thuộc linh cho họ để nhận biết Chúa Giê-xu là Đấng Christ (II Cô-rinh-tô 4:4). Cầu nguyện cho những Cơ Đốc nhân đang sống và làm việc trong các quốc gia Hồi giáo. Hãy nhớ rằng, sự biến đổi lòng người là công việc siêu nhiên của Đức Thánh Linh.

V. Kết Luận

Việc nghiên cứu về Hồi giáo Sunni giúp chúng ta thấy rõ hơn sự độc đáo và vinh hiển của Phúc Âm Chúa Giê-xu Christ. Trong khi các tôn giáo khác kêu gọi con người gắng sức để lên tới Đức Chúa Trời, thì trong Cơ Đốc giáo, chính Đức Chúa Trời đã bước xuống trong thân vị Chúa Giê-xu Christ để tìm và cứu kẻ bị hư mất (Lu-ca 19:10). Lẽ thật này không khiến chúng ta kiêu ngạo, nhưng đầy lòng biết ơn và cảm thương. Thay vì sợ hãi hay thù địch, chúng ta được thúc đẩy bởi tình yêu của Đấng Christ để bước vào thế giới với sự hiểu biết, lời cầu nguyện, đời sống chứng nhân và sự sẵn sàng chia sẻ Phúc Âm cứu rỗi duy nhất—Ân điển qua đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ—cho mọi người, không phân biệt.

“Dầu vậy, hãy có lòng nhơn từ, đầy dẫy sự thương xót và trái lành, không có sự hai lòng và giả hình” (Gia-cơ 3:17).