Hội Thánh Tin Lành Truyền Giáo
Trong bối cảnh đa dạng của Cơ Đốc giáo ngày nay, cụm từ “Hội Thánh Truyền Giáo” (Missional Church) thường được nhắc đến như một mô hình hay một phong trào. Tuy nhiên, xét theo lăng kính Kinh Thánh, đặc biệt là nền tảng Tin Lành, “Hội Thánh Truyền Giáo” không đơn thuần là một chương trình hay một kiểu mẫu tổ chức; đó chính là bản chất và căn tính được Đấng Christ định hình cho Hội Thánh của Ngài. Bài viết này sẽ nghiên cứu chuyên sâu khái niệm này dưới ánh sáng của Lời Chúa, khám phá nền tảng Kinh Thánh, các đặc tính cốt lõi và ứng dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân.
Trước khi hiểu “Hội Thánh Truyền Giáo”, chúng ta cần định nghĩa rõ hai thành tố cấu thành.
1. Hội Thánh (The Church - ἡ Ἐκκλησία / hē Ekklēsia): Từ Hy Lạp “Ekklēsia” được sử dụng trong Tân Ước không mang nghĩa tôn giáo, mà mang nghĩa “những người được gọi ra” (called-out ones). Đây là nhóm người được Đức Chúa Trời, qua Đức Thánh Linh, kêu gọi ra khỏi thế gian tối tăm để bước vào nước sáng láng của Con yêu dấu Ngài (1 Phi-e-rơ 2:9). Hội Thánh theo nghĩa phổ thông (universal) bao gồm tất cả những người thật lòng tin nhận Chúa Giê-xu Christ làm Chúa Cứu Thế của mình, không phân biệt thời đại, địa lý hay giáo phái. Hội Thánh địa phương là biểu hiện cụ thể, hữu hình của Hội Thánh phổ thông tại một nơi chốn.
2. Truyền Giáo (Missional): Thuật ngữ này bắt nguồn từ chữ Latinh “missio” có nghĩa là “sai đi”. Nó không chỉ giới hạn ở hoạt động “truyền giáo” (missions) như một bộ phận chuyên biệt của Hội Thánh, mà mô tả tính chất được sai đi của toàn bộ Hội Thánh. Một Hội Thánh mang tính truyền giáo (missional) hiểu rằng chính Đức Chúa Trời là Đấng Truyền Giáo đầu tiên (“Đức Chúa Trời sai Con Ngài…” – Giăng 3:16), và Ngài đang tiếp tục sai chính Hội Thánh của Ngài vào trong thế gian. Như Chúa Giê-xu phán: “Như Cha đã sai Con thể nào, thì Con cũng sai các ngươi thể ấy” (Giăng 20:21). Vậy, “Hội Thánh Truyền Giáo” là cộng đồng những người được Đức Chúa Trời kêu gọi và cứu chuộc, được Chúa Giê-xu Christ sai vào thế gian với sứ mạng tiếp nối công việc của Ngài, nhằm tôn vinh Đức Chúa Trời qua việc rao truyền Phúc Âm cứu rỗi và thể hiện vương quốc của Ngài trong mọi lĩnh vực của đời sống.
Bản chất truyền giáo của Hội Thánh không phải là sáng kiến của con người, mà được đặt nền tảng vững chắc trên mạng lệnh và bản tính của chính Đức Chúa Trời Ba Ngôi.
1. Lệnh Truyền Từ Đấng Christ (The Great Commission – Đại Mạng Lệnh): Đây là căn nguyên rõ ràng nhất.
“Đức Chúa Jêsus đến gần, phán cùng môn đồ như vầy: Hết cả quyền phép ở trên trời và dưới đất đã giao cho ta. Vậy, hãy đi dạy dỗ muôn dân, hãy nhân danh Đức Cha, Đức Con, và Đức Thánh Linh mà làm phép báp-têm cho họ, và dạy họ giữ hết cả mọi điều mà ta đã truyền cho các ngươi. Và nầy, ta thường ở cùng các ngươi luôn cho đến tận thế.” (Ma-thi-ơ 28:18-20).
Động từ “hãy đi” trong nguyên văn Hy Lạp (poreuthentes) là một phân từ aorist, có thể dịch sát là “đang khi các ngươi đi”. Điều này nhấn mạnh rằng việc “đi” là tiền đề, là bối cảnh cho mọi hoạt động “làm môn đồ hóa” (dạy dỗ, báp-têm, dạy giữ lời). Mạng lệnh này không chỉ dành cho các sứ đồ, mà cho toàn thể Hội Thánh, được thể hiện xuyên suốt sách Công vụ.
2. Quyền Năng Từ Đức Thánh Linh: Sứ mạng này chỉ có thể được thực hiện bằng quyền năng của Đấng Christ ban qua Đức Thánh Linh. “Nhưng khi Đức Thánh Linh giáng trên các ngươi, thì các ngươi sẽ nhận lấy quyền phép, và làm chứng về ta tại thành Giê-ru-sa-lem, cả xứ Giu-đê, xứ Sa-ma-ri, cho đến cùng trái đất.” (Công vụ 1:8). Đức Thánh Linh biến đổi những con người nhút nhát thành những chứng nhân đầy dũng khí (Công vụ 2,4), và Ngài là Đấng dẫn dắt công cuộc truyền giáo (Công vụ 8:29, 13:2, 16:6-7).
3. Mô Hình Từ Chính Chúa Giê-xu: Chúa Giê-xu là nhà truyền giáo vĩ đại nhất. Ngài không chỉ rao giảng Phúc Âm (Mác 1:14-15), mà còn sống Phúc Âm giữa những người hư mất. Ngài “đến, để tìm và cứu kẻ bị hư mất” (Lu-ca 19:10). Hội Thánh được kêu gọi để bước theo mô hình này: “Đến” (Incarnation), “Ở” (Identification), và “Đi” (Proclamation). Như Chúa Giê-xu đã nhập thể và ở giữa chúng ta (Giăng 1:14), Hội Thánh được sai vào thế gian để sống giữa mọi người, yêu thương và phục vụ, rồi mới rao giảng bằng lời nói.
Dựa trên nền tảng Kinh Thánh, một Hội Thánh mang tính truyền giáo sẽ có những đặc điểm sau:
1. Lấy Phúc Âm Làm Trung Tâm (Gospel-Centered): Sứ điệp cốt lõi không phải là đạo đức, văn hóa, hay chính trị, mà là “Đấng Christ chịu đóng đinh trên cây thập tự” (1 Cô-rinh-tô 1:23; 2:2). Phúc Âm về sự chết và sống lại của Chúa Giê-xu vì tội lỗi chúng ta (1 Cô-rinh-tô 15:3-4) là nguồn sức mạnh cho sự cứu rỗi (Rô-ma 1:16) và cũng là động lực cho mọi sự phục vụ, thờ phượng và môn đệ hóa.
2. Được Định Hướng Ra Bên Ngoài (Outwardly Oriented), Không Chỉ Hướng Nội: Trong khi việc gây dựng các thánh đồ là thiết yếu (Ê-phê-sô 4:12), một Hội Thánh truyền giáo luôn có tầm nhìn vượt ra ngoài bức tường nhà thờ, hướng về cộng đồng và thế giới hư mất. Họ cầu nguyện cho sự cứu rỗi của láng giềng, tìm cách tiếp cận và phục vụ nhu cầu thực tế của họ, như Chúa Giê-xu đã làm.
3. Mỗi Tín Hữu Là Một Nhà Truyền Giáo (Every-Member Ministry): Hội Thánh truyền giáo phá vỡ quan niệm rằng truyền giáo là việc của mục sư hay nhân sự chuyên trách. Mỗi tín hữu, với ân tứ và vị trí độc nhất của mình (1 Phi-e-rơ 4:10), đều là đại sứ cho Đấng Christ (2 Cô-rinh-tô 5:20) tại nơi làm việc, trường học, gia đình và khu phố của mình.
4. Hội Nhập Văn Hóa Một Cách Khôn Ngoan (Contextualization): Giống như Phao-lô đã trở nên “mọi cách cho mọi người” để cứu chuộc một số người (1 Cô-rinh-tô 9:22), Hội Thánh truyền giáo tìm cách trình bày Phúc Âm vĩnh cửu một cách thích hợp và dễ hiểu trong bối cảnh văn hóa cụ thể, mà không làm thỏa hiệp chân lý.
Làm thế nào để chúng ta, với tư cách cá nhân và Hội Thánh địa phương, sống theo bản chất truyền giáo?
Cho Cá Nhân:
1. Cầu Nguyện Truyền Giáo: Bắt đầu bằng việc cầu nguyện cho 3-5 người chưa tin trong mối quan hệ của bạn. Xin Chúa mở cửa lòng họ và mở cửa cơ hội cho bạn (Cô-lô-se 4:3).
2. Sống Đời Sống Tin Cậy: Đời sống đạo đức, yêu thương, trung tín và vui mừng của bạn là bức thư tin lành sống động cho mọi người đọc (2 Cô-rinh-tô 3:2-3).
3. Xây Dựng Mối Quan Hệ Chân Thật: Thay vì chỉ “tuyên truyền”, hãy chân thành quan tâm, lắng nghe và yêu thương người khác như Chúa đã yêu.
4. Sẵn Sàng Thuật Lại Câu Chuyện Của Bạn (Testimony): Hãy chuẩn bị sẵn để chia sẻ cách ngắn gọn và chân thật về việc Chúa Giê-xu đã thay đổi đời bạn thế nào (1 Phi-e-rơ 3:15).
5. Sử Dụng Ân Tứ Để Phục Vụ: Tìm cách dùng kỹ năng, tài năng, thời gian của bạn để phục vụ người khác, qua đó thể hiện tình yêu của Chúa.
Cho Hội Thánh Địa Phương:
1. Giảng Dạy Và Đào Tạo: Giảng luận phải luôn quy về Phúc Âm và thách thức tín hữu sống làm chứng. Tổ chức các khóa huấn luyện căn bản về chia sẻ đức tin.
2. Thiết Kế Các Hoạt Động “Cầu Nối”: Tạo ra những không gian và sự kiện mà người chưa tin cảm thấy được chào đón (ví dụ: các buổi hòa nhạc, lớp học kỹ năng, hoạt động phục vụ cộng đồng) để xây dựng mối quan hệ.
3. Phân Bổ Ngân Sách Và Nhân Sự: Thể hiện sự ưu tiên truyền giáo qua việc đầu tư vào các chương trình hướng ngoại và hỗ trợ các nhà truyền giáo.
4. Khuyến Khích Các Nhóm Nhỏ Tham Gia: Biến các nhóm nhỏ thành các “tiền đồn truyền giáo”, khuyến khích họ cùng nhau cầu nguyện, xây dựng mối quan hệ và phục vụ trong khu vực của mình.
5. Kỷ Niệm Và Kể Lại Các Câu Chuyện: Thường xuyên chia sẻ những chứng từ về sự cứu rỗi và những cách Chúa đang dùng Hội Thánh trong cộng đồng, để khích lệ đức tin và củng cố văn hóa truyền giáo.
Hội Thánh Tin Lành Truyền Giáo không phải là một lựa chọn trong nhiều mô hình Hội Thánh; đó là mô tả chính xác nhất về Hội Thánh mà Chúa Giê-xu đã thiết lập. Khi Hội Thánh quên đi sứ mạng được sai đi, Hội Thánh có nguy cơ trở thành một câu lạc bộ khép kín, chỉ lo cho nhu cầu nội bộ. Ngược lại, khi Hội Thánh sống đúng với căn tính truyền giáo, Hội Thánh trở nên muối của đất và sự sáng cho thế gian (Ma-thi-ơ 5:13-16), một công cụ đắc lực trong tay Đức Chúa Trời để đem ánh sáng Phúc Âm vào nơi tối tăm.
Ước mong mỗi chúng ta, với tư cách là chi thể của Thân Thể Đấng Christ, sẽ để cho Lời Chúa và Thánh Linh Ngài định hình lại tư duy, từ “đến nhà thờ” sang “là Hội Thánh”, và từ “có chương trình truyền giáo” sang “chính chúng ta là một dân tộc được sai đi”. Hãy bước ra, trong quyền năng của Đức Thánh Linh, để làm trọn Đại Mạng Lệnh, với lời hứa quý báu rằng: “Nầy, ta thường ở cùng các ngươi luôn cho đến tận thế” (Ma-thi-ơ 28:20).