Kinh Thánh nói gì về các đại dịch?

Trong một thế giới nhiều lần chao đảo trước những cơn đại dịch toàn cầu, lòng người không khỏi hoang mang, sợ hãi và đặt ra muôn vàn câu hỏi về ý nghĩa, nguyên nhân và tương lai. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta tìm kiếm câu trả lời căn cơ và vững chắc từ Lời Đức Chúa Trời. Kinh Thánh không lảng tránh thực tế khắc nghiệt của bệnh tật và dịch bệnh hàng loạt, nhưng luôn mở ra một lăng kính đức tin, qua đó chúng ta thấy được bàn tay chủ quyền, lòng thương xót và những bài học đời đời của Đấng Tạo Hóa. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát những phân đoạn then chốt, khám phá ý nghĩa thần học và đưa ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống đức tin giữa cơn khủng hoảng chung của nhân loại.

Kinh Thánh sử dụng nhiều từ ngữ để mô tả hiện tượng dịch bệnh. Trong tiếng Hơ-bơ-rơ (Cựu Ước), từ thường gặp là deber (דֶּבֶר) và magephah (מַגֵּפָה), đều mang nghĩa "dịch bệnh", "tai vạ", hay "sự đánh hại". Trong tiếng Hy Lạp (Tân Ước), từ loimos (λοιμός) được dùng, có nghĩa là "bệnh dịch", "cơn dịch hạch" (Lu-ca 21:11). Từ ngữ học cho thấy dịch bệnh trong Kinh Thánh không đơn thuần là một hiện tượng tự nhiên, mà thường được nhìn dưới góc độ siêu nhiên, có liên hệ mật thiết với tội lỗi, sự phán xét và ân điển của Đức Chúa Trời.

Kinh Thánh trình bày một quan điểm cân bằng về nguyên nhân dịch bệnh:

• 1. Hậu quả của sự Sa Ngã và Tội lỗi tập thể: Đại dịch xuất hiện như một phần của sự rủa sả trên đất do tội lỗi con người (Sáng Thế Ký 3:17-19). Nó nằm trong thực tại của một thế giới đã bị phá vỡ sự hoàn hảo ban đầu. Sứ đồ Phao-lô viết: "Muôn vật đều bị sự hư không làm cho phục..." (Rô-ma 8:20). Dịch bệnh là một trong những biểu hiện của "sự hư không" đó.
• 2. Sự đoán phạt trực tiếp từ Đức Chúa Trời: Nhiều phân đoạn cho thấy Đức Chúa Trời trực tiếp dùng dịch bệnh như một công cụ đoán phạt sự cứng lòng, tội ác và thờ hình tượng của các cá nhân hoặc dân tộc. Mười tai vạ trên Ai Cập (Xuất Ê-díp-tô Ký chương 7-12) là minh chứng rõ ràng, trong đó tai vạ thứ năm (bệnh dịch trên súc vật) và tai vạ thứ sáu (ung độc) trực tiếp là những đợt dịch bệnh (Xuất Ê-díp-tô Ký 9:3-10).
• 3. Sự cho phép của Chúa trong chương trình lớn hơn: Sách Gióp cho thấy một góc nhìn sâu sắc: dịch họa (kể cả bệnh tật hủy hoại thân thể Gióp) có thể xảy ra dưới sự cho phép chủ quyền của Đức Chúa Trời, nhằm mục đích tinh luyện đức tin và bẻ gãy sự tự kiêu của con người, chứ không phải lúc nào cũng là sự trừng phạt trực tiếp cho một tội cụ thể (Gióp 1-2).
• 4. Dấu hiệu của thời kỳ cuối cùng: Trong lời tiên tri về những sự kiện cuối cùng, Chúa Giê-xu phán: "Sẽ có nhiều nơi dịch lệ (loimos) đói kém" (Lu-ca 21:11). Sách Khải Huyền cũng mô tả các cơn đại nạn với những tai họa khủng khiếp trên nhân loại, trong đó có các thứ bệnh dịch (Khải Huyền 6:8; 16:2, 10-11).

A. Cựu Ước: Dịch Bệnh, Giao Ước và Sự Kêu Gọi Ăn Năn

1. Dân số Ký 16:46-50 & 25:8-9 – Dịch bệnh và chức vụ cầu thay: Sau sự kiện Cô-rê, Dathan và Abiram phản loạn, một tai vạ (magephah) giáng xuống hội chúng. Môi-se truyền cho A-rôn: "Hãy cầm lư hương, bỏ vào lửa trên bàn thờ, để hương vào, lật đật đi đến hội chúng làm lễ chuộc tội cho họ" (Dân số Ký 16:46). Hành động cầu thay kịp thời của A-rôn đã chặn đứng cơn dịch. Câu chuyện này nhấn mạnh sự nghiêm trọng của tội lỗi tập thể và quyền năng của sự cầu thay. Một cơn dịch khác xảy ra khi dân Y-sơ-ra-ên thông dâm và thờ thần tượng tại Ba-anh-Phê-ô, khiến 24,000 người chết (Dân số Ký 25:8-9), cho thấy mối liên hệ giữa sự suy đồi đạo đức/tâm linh và thảm họa thể chất.

2. 2 Sa-mu-ên 24:15 & 1 Sử ký 21:14 – Dịch bệnh và sự lựa chọn trong sự đoán phạt: Khi vua Đa-vít phạm tội kiểm tra dân số vì lòng kiêu ngạo, Đức Chúa Trời cho ông chọn một trong ba hình phạt. Đa-vít chọn "ba ngày dịch hạch (deber) trong nước" thay vì chiến tranh hay đói kém, vì ông nói: "Ta lâm vào tay Đức Giê-hô-va là sự khoan nhân lớn; nhưng chớ cho ta lâm vào tay loài người" (2 Sa-mu-ên 24:14). Quyết định này cho thấy ngay trong sự đoán phạt, lòng thương xót và sự ăn năn vẫn có chỗ đứng. Kết cục, dịch bệnh dừng lại khi Đa-vít dâng của lễ trên bàn thdo mà ông lập tại sân đạp lúa của A-rau-na (2 Sa-mu-ên 24:25), báo trước hình ảnh về sự chuộc tội cuối cùng qua sự chết của Chúa Giê-xu.

B. Tân Ước: Chúa Giê-xu – Đấng Chiến Thắng Bệnh Tật và Sự Chết

Trọn thời gian chức vụ của Chúa Giê-xu Christ là một cuộc tấn công liên tục vào mọi hậu quả của tội lỗi, trong đó có bệnh tật. Ngài không chỉ chữa lành các bệnh thông thường mà còn đối diện với những căn bệnh được xem như ô uế và đáng sợ (như bệnh phung). Trong tiếng Hy Lạp, từ therapeuō (θεραπεύω) – "chữa lành" – xuất hiện liên tục, cho thấy chức vụ của Ngài là sự phục hồi toàn diện. Quan trọng hơn, Ngài tuyên bố quyền tha tội (Mác 2:5-12), xác nhận mối liên hệ căn nguyên giữa tội lỗi và sự đau khổ thể chất, đồng thời chỉ ra Ngài là giải pháp tối hậu.

Trước sự kiện cuối cùng, Chúa Giê-xu tiên tri: "Nầy, ta đã nói trước cho các ngươi. ... Các ngươi cũng sẽ nghe nói về giặc giã và tiếng đồn về giặc: hãy giữ mình, đừng bối rối, vì những sự ấy phải đến; song chưa là cuối cùng đâu. Dân nầy sẽ dấy lên nghịch cùng dân khác, nước nọ nghịch cùng nước kia; nhiều chỗ sẽ có đói kém và động đất. Song mọi điều đó chỉ là đầu sự tai hại" (Ma-thi-ơ 24:6-8). Ở đây, dịch bệnh cùng với chiến tranh, đói kém, động đất được mô tả như "những cơn đau đẻ" (ōdin – ὠδίν) báo hiệu sự đến gần của ngày sau rốt, nhưng chưa phải là tận thế. Lời cảnh báo đi kèm là "đừng bối rối", kêu gọi sự tỉnh thức và vững vàng trong đức tin.

1. Phản Ứng Với Thái Độ Tin Cậy, Không Sợ Hãi: Lời Chúa dạy: "Vì Đức Chúa Trời chẳng ban cho chúng ta tâm thần nhút nhát, bèn là tâm thần mạnh mẽ, có tình yêu thương và có tiết độ" (2 Ti-mô-thê 1:7). Sự sợ hãi thái quá có thể làm tê liệt đức tin và tình yêu thương. Thay vào đó, chúng ta được kêu gọi sống khôn ngoan (tiết độ), thực hành các biện pháp phòng ngừa cách có trách nhiệm, nhưng với tấm lòng bình an vì biết rằng sự sống và sự chết của chúng ta đều ở trong tay Chúa (Thi Thiên 31:15).

2. Tăng Cường Đời Sống Cầu Nguyện và Cầu Thay: Gương của A-rôn và của chính Chúa Giê-xu (Giăng 17) thúc giục chúng ta trở nên những thầy tế lễ cầu thay cho thế gian đang đau đớn. Hãy cầu nguyện cho các nhà lãnh đạo, các nhân viên y tế, những người đang nhiễm bệnh, các gia đình tang chế, và cho sự bình an của thành phố, đất nước chúng ta (Giê-rê-mi 29:7).

3. Sống Yêu Thương Cách Thực Tế và Sáng Tạo: Đại dịch có thể là cơ hội để tình yêu Christ được thể hiện rõ ràng. Hãy tìm cách giúp đỡ người già cả, người cô đơn, gia đình khó khăn (dù là về tinh thần, thuốc men hay lương thực). "Hỡi kẻ rất yêu dấu, nếu Đức Chúa Trời đã yêu chúng ta dường ấy, thì chúng ta cũng phải yêu nhau" (1 Giăng 4:11).

4. Xét Lại và Làm Mới Mối Liên Hệ Với Chúa: Như dân Y-sơ-ra-ên nhiều lần được kêu gọi quay trở lại cùng Đức Giê-hô-va trong cơn hoạn nạn, mùa dịch là thời điểm quý báu để chúng ta tự xét lòng, ăn năn những tội lỗi cá nhân và tập thể, tìm kiếm Chúa cách chân thật hơn (2 Sử ký 7:13-14).

5. Trở Nên Sứ Giả Của Sự Bình An và Hy Vọng Phục Sinh: Trong một thế giới đầy bất an, Cơ Đốc nhân mang một sứ điệp hy vọng khác: sự chết không phải là hết. Sự phục sinh của Chúa Giê-xu Christ đã chiến thắng tội lỗi và sự chết. Chúng ta có thể chia sẻ niềm hy vọng về một trời mới đất mới, nơi "sẽ không có sự chết, cũng không có than khóc, kêu ca, hay là đau đớn nữa" (Khải Huyền 21:4).

Kinh Thánh không cung cấp một công thức đơn giản để giải thích mọi đại dịch, nhưng nó ban cho chúng ta một khung cảnh thần học vững chắc để hiểu và đối diện với chúng. Dịch bệnh nhắc nhở chúng ta về hậu quả thảm khốc của tội lỗi, về sự nghiêm túc của sự phán xét Chúa, nhưng đồng thời cũng làm bật lên lòng thương xót vô biên, sự chuộc tội đầy đủ của Chúa Giê-xu Christ trên thập tự giá, và tiếng gọi khẩn thiết về sự ăn năn và phó thác. Trước mắt người đời, dịch bệnh có thể là dấu hiệu của sự hủy diệt, nhưng dưới ánh sáng Lời Chúa, nó có thể trở thành một "cơn đau đẻ" hướng về sự sáng tạo mới, một lời kêu gọi thức tỉnh cho Hội Thánh trung tín cầu thay và yêu thương phục vụ, và một lời nhắc nhở cho mỗi chúng ta đặt hy vọng tuyệt đối vào Đấng đã nói: "Ta đã thắng thế gian" (Giăng 16:33).

“Đức Chúa Trời là nơi nương náu và sức lực của chúng tôi, Ngài sẵn giúp đỡ trong cơn gian truân. Vì vậy, chúng tôi chẳng sợ dầu đất biến cải, dầu núi lay động và đụng vào lòng biển cả.” (Thi Thiên 46:1-2)