Perpetua và Felicity là ai?

Lời Mở Đầu: Những Chứng Nhân Của Đức Tin Trong Lò Lửa Thử Thách

Trong lịch sử Hội Thánh đầu tiên, có những câu chuyện về đức tin không chỉ được ghi trong Kinh Thánh mà còn được lưu truyền qua các thế hệ, trở thành nguồn khích lệ vô giá. Trong số đó, câu chuyện về Perpetua và Felicity (hay Perpêtua và Philicity) nổi bật lên như một minh chứng hùng hồn cho sự trung tín đến cùng, ngay cả khi đối diện với cái chết thảm khốc. Là những tín đồ tại Carthage (nay thuộc Tunisia) vào khoảng năm 203 SCN, dưới thời hoàng đế La Mã Septimius Severus, họ không phải là những nhân vật trong Kinh Thánh, nhưng cuộc đời và lời chứng của họ phản chiếu rõ ràng những lời dạy của Sứ đồ Phao-lô và chính Chúa Giê-xu về việc vác thập tự mình mà theo Ngài. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá câu chuyện lịch sử của họ, đặt nó trong bối cảnh Kinh Thánh, và rút ra những bài học thiết thực cho đời sống đức tin ngày nay.

Bối Cảnh Lịch Sử: Sự Bách Hại và Lời Tuyên Xưng Đức Tin

Đầu thế kỷ thứ ba, Cơ Đốc giáo vẫn là một tôn giáo bị cấm đoán (religio illicita) trong Đế chế La Mã. Mặc dù không có cuộc bách hại toàn diện, các tín đồ tại một số tỉnh, đặc biệt là Bắc Phi, thường xuyên đối mặt với nguy cơ bị bắt nếu họ công khai từ chối tế thần cho hoàng đế. Perpetua (Vibia Perpetua) xuất thân từ một gia đình quý tộc, giàu có, học thức, và là một người mẹ trẻ còn đang cho con bú. Felicity (Felicitas) là một nữ nô lệ, cũng đang mang thai. Cả hai, cùng với ba thanh niên khác (Saturninus, Secundulus, và Revocatus), đã bị bắt vì tuyên xưng đức tin Cơ Đốc và từ chối thờ lạy các thần tượng ngoại giáo. Điều đặc biệt quý giá là chính Perpetua đã để lại một phần nhật ký tường thuật chi tiết những ngày trong tù, được Sứ đồ Tertullian (một giáo phụ người Carthage) và các tác giả khác ghi chép lại trong tác phẩm "The Passion of Saint Perpetua, Saint Felicitas, and their Companions".

Hành Trình Đức Tin: Từ Ngục Tối Đến Đấu Trường

Câu chuyện của họ là một bản anh hùng ca về đức tin, thể hiện qua nhiều khía cạnh:

1. Sự Lựa Chọn Dứt Khoát: Perpetua phải đối diện với áp lực khổng lồ từ người cha ngoại đạo, người đã khẩn thiết van xin bà từ bỏ đức tin vì danh dự gia đình và vì đứa con thơ. Tuy nhiên, bà đã trả lời một cách kiên quyết, chỉ vào một cái bình và hỏi: "Cha có thể gọi vật này bằng một cái tên khác không?" Khi người cha đáp "không thể", bà nói: "Con cũng vậy, con không thể gọi mình bằng một cái tên nào khác ngoài việc là một Cơ Đốc nhân" (một lời tuyên xưng tương tự với Phi-líp 1:21 – "Vì tôi sống là sống trong Đấng Christ, và tôi chết là một điều ích lợi"). Điều này nhắc chúng ta nhớ đến lời Chúa Giê-xu trong Lu-ca 14:26: "Nếu có ai đến theo ta mà không ghét cha mẹ, vợ con, anh em, chị em mình, và chính sự sống mình nữa, thì không được làm môn đồ ta" (từ "ghét" trong ngữ cảnh Hy Lạp miseō mang nghĩa ưu tiên thấp hơn, tức là đặt Chúa lên trên hết).

2. Quyền Năng và Sự Yên Ủi Thuộc Linh: Trong tù, Perpetua nhận được những khải tượng từ Chúa, khẳng định số phận của bà và an ủi bà về sự cứu rỗi của người em trai đã qua đời. Những khải tượng này củng cố đức tin bà, cho thấy sự hiện diện đầy quyền năng của Chúa Thánh Linh ngay trong chốn lao tù (Giăng 14:16-17 – "Đấng Yên ủi... sẽ ở cùng các ngươi đời đời"). Felicity, khi sắp sinh con trong tù, đau đớn và lo sợ, đã được các bạn tù cầu nguyện cùng. Cô sinh được một bé gái khỏe mạnh, và con gái cô được một tín đồ khác nhận nuôi. Việc này cho thấy sự chăm sóc của Chúa trong những hoàn cảnh tuyệt vọng nhất (Ê-sai 43:2).

3. Tình Huynh Đệ và Sự Bình An Siêu Nhiên: Cả nhóm tù nhân Cơ Đốc đã cùng nhau cầu nguyện, trao đổi Lời Chúa và khích lệ nhau. Trước ngày ra đấu trường, họ đã dùng bữa "tiệc thân hữu" (agape feast) cuối cùng, bày tỏ tình yêu thương và sự hiệp một. Sự bình an siêu nhiên của họ khiến viên cai ngục phải kinh ngạc. Điều này ứng nghiệm lời Chúa hứa trong Giăng 16:33: "Ta đã nói những điều này với các con để trong ta các con có sự bình an. Các con sẽ có hoạn nạn trong thế gian, nhưng hãy can đảm! Ta đã thắng thế gian rồi."

4. Giờ Phút Cuối Cùng: Vào ngày 7 tháng 3 năm 203, tại đấu trường Carthage, họ bị đưa ra cho các thú dữ. Perpetua và Felicity, với phẩm cách của những người tự do trong Chúa, đã bước ra với ánh mắt bình thản. Perpetua thậm chí còn chỉnh lại chiếc áo đã bị xé rách để giữ sự khiêm nhường, một hành động của phụ nữ tự trọng. Họ trao cho nhau nụ hôn thánh (holy kiss) như dấu hiệu của sự hiệp một và bình an trước khi cùng chịu tử đạo. Phản ứng của họ giống như của Ê-tiên trong Công vụ 7:55-60, là nhìn thấy sự vinh hiển của Chúa và cầu nguyện cho những kẻ bách hại mình.

Cuộc đời của Perpetua và Felicity không phải là sự tôn vinh cái chết, mà là sự tôn vinh Đấng Christ mà họ tuyên xưng. Đây là sự thể hiện sống động của nhiều nguyên lý Kinh Thánh:

• Hê-bơ-rơ 12:1-2: "Vậy, vì chúng ta được nhiều người chứng kiến vây quanh như đám mây rất lớn... hãy kiên trì chạy trong cuộc đua đã bày ra cho chúng ta, nhìn xem Đức Chúa Jêsus, là Đấng khai nguyên và làm trọn đức tin..." Perpetua và Felicity đã chạy xong cuộc đua mình, mắt hướng về Chúa Giê-xu, Đấng đã chịu khổ hình thập tự trước họ.
• 2 Ti-mô-thê 4:7-8: "Ta đã đánh trận tốt lành, đã xong sự chạy, đã giữ được đức tin. Hiện nay mão triều thiên của sự công bình đã để dành cho ta..." Lời của Phao-lô dường như được viết ra cho chính những tín đố tử đạo như họ. Họ đã giữ vững đức tin.
• Khải Huyền 2:10: "Ngươi chớ ngại điều mình sẽ chịu khổ... hãy giữ trung tín cho đến chết, rồi ta sẽ ban cho ngươi mão triều của sự sống." Lời hứa này là sức mạnh cho các tín đồ thời bách hại và cho mọi Cơ Đốc nhân đối diện với thử thách.
• Từ Vựng Hy Lạp: Từ "người tử đạo" trong tiếng Hy Lạp là μάρτυς (martys), nguyên thủy có nghĩa là "nhân chứng". Cái chết của họ là đỉnh cao của lời chứng, xác nhận rằng Đấng Christ đáng để họ hiến dâng mọi sự. Đây không phải là sự tự sát hay tìm cái chết, mà là sự từ chối chối bỏ Chúa trong bất cứ giá nào.

Chúng ta có thể không bị kêu ra đấu trường, nhưng tinh thần đức tin của Perpetua và Felicity vẫn rất cần thiết:

1. Đức Tin Trong Những "Tử Đạo Nhỏ": Mỗi ngày, chúng ta đối diện với những lựa chọn: trung thực khi có thể gian lận, giữ sự trong sạch giữa văn hóa đồi trụy, yêu thương kẻ khó chịu, hay dành thì giờ cầu nguyện thay vì giải trí. Đó là những "tử đạo nhỏ" (martyrdom of the conscience). Hãy tập nói "không" với tội lỗi và "có" với Chúa một cách dứt khoát như Perpetua.

2. Ưu Tiên Thuộc Linh Trên Mọi Quan Hệ: Áp lực từ gia đình, bạn bè, văn hóa để chúng ta thỏa hiệp đức tin vẫn còn đó. Bài học từ Perpetua nhắc nhở chúng ta phải đặt Chúa Giê-xu lên vị trí tối cao, ngay cả khi điều đó có thể gây tổn thương hay hiểu lầm (Ma-thi-ơ 10:37).

3. Sức Mạnh Của Cộng Đồng Đức Tin: Perpetua, Felicity và các bạn tù đã đứng vững nhờ có nhau. Đời sống Hội Thánh, nhóm nhỏ, mối thông công là nơi chúng ta được khích lệ, cầu nguyện và nâng đỡ khi đối diện thử thách (Truyền đạo 4:12).

4. Nuôi Dưỡng Đời Sống Thuộc Linh Bằng Lời Chúa và Cầu Nguyện: Những khải tượng và sự bình an của Perpetua bắt nguồn từ mối liên hệ sâu sắc với Chúa. Chúng ta cần được nuôi dưỡng hằng ngày bởi Lời Chúa (Ê-phê-sô 6:17) và đời sống cầu nguyện để có sự khôn ngoan và sức mạnh khi bị thử thách.

5. Sống Với Tầm Nhìn Vĩnh Cửu: Họ có thể bình tĩnh đối diện cái chết vì mắt họ nhìn thấy "mão triều thiên không hay hư nát" (1 Cô-rinh-tô 9:25) và "thành... có nền vững chắc" (Hê-bơ-rơ 11:10). Chúng ta cần sống mỗi ngày với nhãn quan về thiên đàng, biết rằng mọi khổ đau ở đời này chỉ là tạm thời so với vinh quang đời đời (2 Cô-rinh-tô 4:17-18).

Kết Luận: Di Sản Của Đức Tin Và Lòng Can Đảm

Perpetua và Felicity không phải là những "thánh" để chúng ta tôn thờ, mà là những chị em trong đức tin để chúng ta học hỏi. Họ là bằng chứng sống rằng ân điển của Chúa là đủ cho mọi người, bất kể địa vị xã hội (nữ quý tộc và nữ nô lệ), độ tuổi hay hoàn cảnh (người mẹ trẻ và người sắp sinh). Câu chuyện của họ là một lời kêu gọi mạnh mẽ cho mỗi chúng ta: Hãy sống đức tin cách dạn dĩ, trung tín trong những điều nhỏ nhặt, và luôn hướng về Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã chịu chết và sống lại, là nền tảng duy nhất cho niềm hy vọng của chúng ta. Như tác giả thư Hê-bơ-rơ đã viết: "Vậy, chúng ta cũng nên ra ngoài trại quân, đến cùng Ngài, chịu sự sỉ nhục của Ngài, vì ở đây chúng ta không có thành hằng còn, nhưng chúng ta tìm thành hầu đến" (Hê-bơ-rơ 13:13-14). Ước gai lịch sử của họ thúc giục chúng ta tiếp tục cuộc hành trình đức tin với lòng can đảm và tình yêu không lay chuyển.