Tín Điều Augsburg là gì?

Trong hành trình lịch sử Hội Thánh, có những văn kiện đóng vai trò như ngọn hải đăng, định hình đức tin và xác lập căn tính cho một phong trào tôn giáo. Đối với Cải Chánh Giáo (Kháng Cách) và đặc biệt là truyền thống Luther, Tín Điều Augsburg (Confessio Augustana) chính là một văn kiện như thế. Không chỉ là một bản tuyên ngôn chính trị hay thần học thuần túy, nó là lời tuyên xưng đức tin sống động, xuất phát từ sự tái khám phá Phúc Âm thuần túy trong Kinh Thánh. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào lịch sử, nội dung thần học căn bản, và ý nghĩa ứng dụng trường tồn của Tín Điều Augsburg cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

Sau khi Martin Luther đăng chín mươi lăm luận đề năm 1517, làn sóng Cải Chánh lan rộng khắp Đế chế La Mã Thần thánh (nước Đức ngày nay). Sự chia rẽ giữa giáo hội Công giáo La Mã và các nhà cải cách ngày càng sâu sắc, gây ra bất ổn chính trị và tôn giáo. Để tìm kiếm sự hòa giải và thống nhất, Hoàng đế Charles V đã triệu tập một hội nghị quốc tế (Reichstag) tại thành phố Augsburg vào năm 1530.

Mục đích của Hoàng đế là buộc các nhà cải cách từ bỏ những tư tưởng "dị giáo" và trở về với giáo hội La Mã. Trước áp lực đó, các nhà cai trị và thần học gia theo Luther đã quyết định trình bày một cách có hệ thống và chính thức những giáo lý họ tin và giảng dạy. Công việc soạn thảo được giao cho Philip Melanchthon, một học giả uyên bác và ôn hòa, với sự cố vấn sát sao của Martin Luther (lúc này đang bị cấm xuất hiện tại Augsburg).

Ngày 25 tháng 6 năm 1530, Tín Điều Augsburg được công bố trước mặt Hoàng đế và các đại diện của Đế chế. Bản tín điều được đọc bằng tiếng Đức và tiếng Latinh. Nó không phải là một lời khiêu chiến, mà được trình bày như một lời giải thích chân thành rằng những giáo lý của họ không mâu thuẫn với Kinh Thánh hay truyền thống Cơ Đốc chính thống, đồng thời bày tỏ nguyện vọng cải tổ những lạm dụng thực sự trong giáo hội. Dù hòa giải thất bại, bản tín điều đã trở thành nền tảng đức tin cho các giáo hội Luther trên toàn thế giới.

Tín Điều Augsburg gồm 28 điều, chia làm hai phần chính:
Phần I (Điều 1-21): Trình bày những giáo lý chính yếu ("Những Điều Về Đức Tin và Giáo Lý") được giảng dạy trong các nhà thờ Luther. Phần này mang tính khẳng định, xây dựng.
Phần II (Điều 22-28): Chỉ ra những lạm dụng đã được sửa đổi ("Những Điều Về Sự Lạm Dụng"). Phần này mang tính cải chánh, phê phán nhẹ nhàng nhưng kiên quyết.

Chúng ta sẽ cùng phân tích những giáo lý nền tảng, được soi sáng bởi Kinh Thánh.

Đây là giáo lý then chốt, "làm cho Hội Thánh đứng vững" (articulus stantis et cadentis ecclesiae). Tín Điều Augsburg tuyên xưng:
"Cũng dạy rằng loài người không thể được xưng công bình trước mặt Đức Chúa Trời bởi sức riêng, công đức, hay việc làm của mình, nhưng loài người được xưng công bình cách nhưng không bởi ơn Chúa, qua đức tin (per fidem), khi họ tin rằng mình được tiếp nhận vào ân huệ và tội lỗi mình được tha thứ bởi Đấng Christ, Đấng đã lấy sự chết của Ngài đền tội thay cho chúng ta. Đức Chúa Trời kể đức tin đó là sự công bình trước mặt Ngài (Rô-ma 3 và 4)."

Giáo lý này bắt nguồn từ sự tái khám phá của Luther về ý nghĩa của δικαιοσύνη Θεοῦ (dikaiosynē Theou - sự công bình của Đức Chúa Trời) trong Rô-ma 1:17. Đây không phải là sự công bình mà Đức Chúa Trời dùng để phán xét, mà là sự công bình Ngài ban cho bởi ân điển, qua đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ. Từ Hy Lạp δικαιόω (dikaioō) mang nghĩa "tuyên bố là công bình, xưng nghĩa". Kinh Thánh khẳng định: "Vì chúng ta kể rằng người ta được xưng công bình bởi đức tin, chớ không bởi việc làm theo luật pháp" (Rô-ma 3:28). Và: "Biết rằng chẳng phải bởi việc làm theo luật pháp mà người ta được xưng công bình, bèn là cậy đức tin trong Đức Chúa Jêsus Christ, nên chúng ta đã tin Đức Chúa Jêsus Christ, để được xưng công bình bởi đức tin trong Đấng Christ, chớ chẳng bởi việc làm theo luật pháp; vì chẳng có ai được xưng công bình bởi việc làm theo luật pháp" (Ga-la-ti 2:16). Giáo lý này đặt Chúa Giê-xu Christ làm trung tâm của sự cứu rỗi, loại bỏ mọi sự kiêu ngạo thuộc linh và đem lại sự bình an chắc chắn cho lương tâm.

Xuyên suốt Tín Điều, mọi giáo lý đều được quy chiếu và kiểm chứng bởi Kinh Thánh. Điều này thể hiện nguyên tắc Sola Scriptura (Chỉ Kinh Thánh). Các điều 1, 2, 3 về Đức Chúa Trời, Tội Lỗi nguyên thủy, Con Đức Chúa Trời đều dựa trên lời chứng của Kinh Thánh. Khi bàn về các vấn đề tranh luật (như hai hình thể trong Tiệc Thánh - Điều 10), bản Tín Điều khẳng định: "Về Bữa Tiệc Tối của Chúa, họ dạy rằng thân và huyết của Đấng Christ hiện diện thật trong Tiệc đó, được ban ra dưới hình bánh và rượu, và họ phản đối những người dạy khác đi." Lập trường này dựa trên chính lời phán của Chúa Giê-xu: "Đây là thân thể ta" và "Đây là huyết ta" (Ma-thi-ơ 26:26-28). Thẩm quyền tối cao thuộc về Lời Chúa, không phải truyền thống giáo hội hay lý trí con người, phù hợp với lời chứng: "Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình" (2 Ti-mô-thê 3:16).

Tín Điều Augsburg định nghĩa Hội Thánh cách đơn giản nhưng thâm thúy: "Hội Thánh là sự nhóm họp của các thánh đồ, trong đó Phúc Âm được giảng dạy cách thuần túy và các thánh lễ được cử hành cách chính đáng theo Phúc Âm." (Điều 7). Định nghĩa này nhấn mạnh đến Lời Chúa và các thánh lễ như những dấu chỉ hữu hình của Hội Thánh thật, thay vì cơ cấu phẩm trật hay địa lý.
Về các thánh lễ, Tín Điều xác nhận hai bí tích (sacrament) do Chúa Giê-xu thiết lập: Báp-têm (Điều 9) và Tiệc Thánh (Điều 10). Báp-têm là phương tiện của ân điển, qua đó Đức Chúa Trời ban ơn cứu rỗi: "Họ dạy rằng Báp-têm là cần thiết cho sự cứu rỗi, rằng ân điển của Đức Chúa Trời được ban qua Báp-têm, và rằng trẻ em nên được báp-têm." Điều này dựa trên Mác 16:16 và Công vụ 2:38-39. Tiệc Thánh được xem là sự hiện diện chân thật của Chúa Christ để ban sự tha tội và đức tin cho người tin (Ma-thi-ơ 26:26-28).

Một sự hiểu lầm phổ biến là giáo lý "xưng nghĩa bởi đức tin" phủ nhận việc lành. Tín Điều Augsburg phản bác điều đó một cách mạnh mẽ ở Điều 6: "Cũng dạy rằng đức tin ấy phải sinh ra những việc lành tốt... vì ý muốn và việc làm của xác thịt không có đức tin đều là tội lỗi." Việc lành là kết quả tất yếu của đức tin sống động, như cây tốt sinh trái tốt (Ma-thi-ơ 7:17-18). Chúng không phải là điều kiện để được cứu, nhưng là sự bày tỏ lòng biết ơn và sự vâng phục đối với Đấng Christ, Đấng đã cứu chúng ta. Việc lành phục vụ người lân cận, chứ không phải để mua chuộc Đức Chúa Trời.

Tín Điều Augsburg không phải là một văn bản khô khan của quá khứ, mà chứa đựng những nguyên lý sống động định hình đời sống đức tin hằng ngày.

1. Sự Bình An và Chắc Chắn trong Mối Quan Hệ với Đức Chúa Trời: Giáo lý xưng nghĩa bởi đức tin giải thoát chúng ta khỏi gánh nặng phải tự chứng minh bản thân với Đức Chúa Trời. Chúng ta có thể "đến gần ngôi ân điển cách dạn dĩ" (Hê-bơ-rơ 4:16) vì biết rằng địa vị của mình dựa trên công lao của Đấng Christ, không phải thành tích của bản thân. Điều này đem lại sự bình an sâu sắc và động lực để phục vụ cách vui mừng.

2. Nền Tảng cho Sự Hiệp Nhất Hội Thánh: Định nghĩa Hội Thánh trong Tín Điều Augsburg (Điều 7) cho chúng ta một thước đo đơn giản: nơi nào Lời Chúa được rao giảng cách thuần túy và các thánh lễ được cử hành cách chính đáng, nơi đó có Hội Thánh thật. Điều này giúp chúng ta tránh tinh thần bè phái cực đoan, đồng thời kêu gọi chúng ta trung tín với Lời Chúa trong sự giảng dạy và thờ phượng.

3. Động Lực cho Đời Sống Đạo Đức Chân Thật: Hiểu rõ rằng việc lành là kết quả của đức tin, chứ không phải nguyên nhân của sự cứu rỗi, thay đổi toàn bộ động cơ sống. Chúng ta làm lành vì yêu mến Chúa và yêu người lân cận, không phải để tích trữ công đức hay gây ấn tượng. Đức tin sống động sẽ tự nhiên tìm cách thể hiện qua tình yêu (Ga-la-ti 5:6).

4. Sự Trung Tín với Kinh Thánh trong Một Thế Giới Đa Nguyên: Nguyên tắc Sola Scriptura nhắc nhở chúng ta rằng, dù văn hóa và triết lý thay đổi, Lời Đức Chúa Trời vẫn là chân lý tối hậu và bất biến. Cơ Đốc nhân được kêu gọi đánh giá mọi giáo lý, truyền thống, và cả những xu hướng mới dưới ánh sáng của Kinh Thánh.

Tín Điều Augsburg không phải là sự thay thế cho Kinh Thánh, mà là lời tuyên xưng trung tín với Phúc Âm được tái khám phá trong Kinh Thánh. Nó đứng vững như một chứng cớ lịch sử hùng hồn về ân điển của Đức Chúa Trời trong Chúa Giê-xu Christ. Hơn 490 năm sau, tiếng vọng của nó vẫn vang vọng, mời gọi mỗi Cơ Đốc nhân sống trong sự tự do và vui mừng của Phúc Âm: được xưng nghĩa cách nhưng không bởi ân điển, qua đức tin nơi Con Đức Chúa Trời, và được biến đổi bởi Thánh Linh để sống một đời sống kết quả cho vinh hiển Ngài. Như lời sứ đồ Phao-lô, điều mà các nhà cải cách tìm lại được và tuyên xưng tại Augsburg cũng chính là điều chúng ta phải nắm giữ: "Vì tôi đoán chắc rằng bất kỳ sự chết, sự sống, các thiên sứ, các kẻ cầm quyền, việc bây giờ, việc hầu đến, quyền phép, bề cao, hay là bề sâu, hoặc một vật nào chẳng có thể phân rẽ chúng ta khỏi sự yêu thương mà Đức Chúa Trời đã chứng cho chúng ta trong Đức Chúa Jêsus Christ, Chúa chúng ta" (Rô-ma 8:38-39).