Cơ Đốc Nhân và Tín Đồ Mặc Môn: Có Phải Cùng Thờ Phượng Một Chúa Giê-su?
Trong một xã hội đa dạng về tôn giáo, câu hỏi về bản chất của Đức Chúa Trời và Chúa Giê-su thường được đặt ra, đặc biệt khi các phong trào tôn giáo mới xuất hiện sử dụng những danh xưng quen thuộc. Một trong những câu hỏi thần học quan trọng là: "Có phải Cơ đốc nhân (theo đức tin Tin Lành lịch sử) và tín đồ Mặc Môn (Giáo hội Các Thánh Hữu Ngày Sau của Chúa Giê-su Ky Tô - LDS) thờ phượng cùng một Chúa Giê-su?" Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ phân tích câu trả lời dựa trên nền tảng Kinh Thánh, so sánh các tín điều cốt lõi và khám phá ý nghĩa của việc nhận biết Chúa Giê-su chân thật.
Trước hết, chúng ta cần phân biệt giữa việc sử dụng cùng một danh xưng và cùng tôn thờ một bản thể. Cả Cơ đốc giáo chính thống lẫn Mặc Môn giáo đều nói về "Chúa Giê-su Christ." Tuy nhiên, nội dung được gán cho danh xưng đó—bản tính, thần tính, công việc và mối liên hệ của Ngài với Đức Chúa Trời—lại khác biệt một cách căn bản. Kinh Thánh cảnh báo: "Hỡi kẻ rất yêu dấu, chớ tin cậy mọi thần, nhưng hãy thử cho biết các thần có phải đến từ Đức Chúa Trời chăng; vì có nhiều tiên tri giả đã hiện ra trong thiên hạ" (1 Giăng 4:1). Việc "thử các thần" không chỉ dừng ở danh xưng mà phải xem xét giáo lý về Chúa Giê-su (Christology) có phù hợp với lẽ thật được mặc khải trong Kinh Thánh hay không.
Để trả lời câu hỏi, chúng ta phải đặt Chúa Giê-su của Kinh Thánh lên làm tiêu chuẩn vàng. Chúng ta sẽ xem xét bốn phương diện chính: (1) Thần Tính và Bản Thể của Đấng Christ, (2) Sự Nhập Thể, (3) Công Tác Cứu Chuộc, và (4) Sự Phục Sinh và Vinh Hiển của Ngài.
1. Thần Tính và Bản Thể của Đấng Christ:
- Giáo Lý Tin Lành (Dựa trên Kinh Thánh): Chúa Giê-su Christ là Đức Chúa Trời nhập thể, Ngôi Lời đời đời, đồng bản thể với Đức Chúa Cha (Giăng 1:1, 14). Ngài không phải là một thần được tạo dựng, mà là Đấng Tạo Hóa: "Muôn vật bởi Ngài làm nên, chẳng vật chi đã làm nên mà không bởi Ngài" (Giăng 1:3). Ngài phản ánh trọn vẹn hình ảnh của Đức Chúa Trời không thấy được (Cô-lô-se 1:15) và trong Ngài "mọi sự viên mãn của thần tính đều ở... như có hình thể" (Cô-lô-se 2:9). Tiếng Hy Lạp "Theotēs" (Θεότης) trong câu này chỉ thần tính một cách trọn vẹn, tuyệt đối.
- Giáo Lý Mặc Môn (Theo Sách Mặc Môn và các giáo vụ): Chúa Giê-su được xem là Con đầu lòng trong tâm linh của Đức Chúa Cha, một vị thần được sinh ra (spirit-begotten). Theo giáo lý Mặc Môn, Đức Chúa Trời Cha từng là một người bình thường trên một hành tinh khác, tiến hóa thành thần. Chúa Giê-su là con của Ngài theo nghĩa đen, một vị thần tách biệt. Tín đồ Mặc Môn tin vào một "chủ nghĩa đa thần có trật tự," nơi Chúa Cha, Chúa Con và Đức Thánh Linh là ba vị thần riêng biệt hiệp một về mục đích, chứ không phải một bản thể như giáo lý Ba Ngôi (Trinity) của Cơ đốc giáo lịch sử.
2. Sự Nhập Thể và Thân Vị:
- Kinh Thánh: Chúa Giê-su là Ngôi Hai nhập thể, "trở nên xác thịt" (Giăng 1:14). Ngài vừa hoàn toàn là Đức Chúa Trời, vừa hoàn toàn là người, trong một thân vị duy nhất. Sự giáng sinh của Ngài bởi nữ đồng trinh Ma-ri là một phép lạ siêu nhiên, xác nhận Ngài không phải là con của một người cha thuộc thể (Ma-thi-ơ 1:18-23).
- Giáo Lý Mặc Môn: Trong khi cũng tin vào sự giáng sinh đồng trinh, bối cảnh thần học lại khác. Vì Chúa Cha được xem là có một thân thể bằng xương bằng thịt, nên Chúa Giê-su là con "theo nghĩa đen" của Ngài. Điều này làm thay đổi hoàn toàn bản chất của mối quan hệ Cha-Con trong Ba Ngôi.
3. Công Tác Cứu Chuộc trên Thập Tự Giá:
- Kinh Thánh: Sự chết của Chúa Giê-su là sự chuộc tội thay thế, hoàn toàn đủ để xóa sạch tội lỗi cho những ai tin (Rô-ma 3:23-25). Sự cứu rỗi là bởi ân điển duy nhất, bởi đức tin duy nhất nơi công lao của Chúa Christ (Ê-phê-sô 2:8-9). Ngài tuyên bố: "Mọi sự đã được trọn" (Giăng 19:30).
- Giáo Lý Mặc Môn: Mặc dù thừa nhận sự chết của Chúa Giê-su có giá trị, sự cứu rỗi trong Mặc Môn giáo mang tính cách công đức nhiều hơn. Sự cứu rỗi phổ quát (sống lại) được ban cho mọi người, nhưng sự "cứu rỗi" cao nhất (exaltation) đến cõi thần thánh đòi hỏi phải trung tín với các giáo lý, lễ nghi (như lễ báp-têm cho người chết, hôn nhân đền thờ) và thẩm quyền của Giáo hội Mặc Môn. Điều này đặt thêm các điều kiện vượt ra ngoài đức tin nơi Chúa Giê-su.
4. Sự Phục Sinh và Vinh Hiển của Ngài:
- Kinh Thánh: Chúa Giê-su phục sinh với một thân thể vinh hiển, bất diệt (1 Cô-rinh-tô 15:42-44). Ngài hiện đang ngồi bên hữu Đức Chúa Trời, trị vì với tất cả thẩm quyền trên trời dưới đất (Ma-thi-ơ 28:18).
- Giáo Lý Mặc Môn: Chúa Giê-su phục sinh, nhưng đây được xem như một mô hình cho sự phục sinh của mọi người. Mục tiêu cuối cùng của tín đồ Mặc Môn là trở thành các vị thần, cai trị các thế giới riêng của mình, một khái niệm không có trong Kinh Thánh.
Lời tuyên xưng của Phi-e-rơ trong Ma-thi-ơ 16:13-17 là then chốt. Chúa Giê-su hỏi: "Các ngươi nói ta là ai?" Phi-e-rơ đáp: "Chúa là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống." Chúa Giê-su xác nhận đây là sự mặc khải từ Cha trên trời. Danh hiệu "Con Đức Chúa Trời" (tiếng Hy Lạp: Ho Huios tou Theou) trong bối cảnh Do Thái giáo thế kỷ thứ nhất mang ý nghĩa bình đẳng với Đức Chúa Trời (xem Giăng 5:18). Điều này không hề gợi ý một thân vị được tạo dựng hay tiến hóa.
Sứ đồ Giăng viết với mục đích rõ ràng: "Những điều này đã chép, để cho các ngươi tin rằng Đức Chúa Jêsus là Đấng Christ, tức là Con Đức Chúa Trời, và để khi các ngươi tin, thì nhờ danh Ngài mà được sự sống" (Giăng 20:31). "Được sự sống" phụ thuộc vào việc tin đúng về Chúa Giê-su. Sứ đồ Phao-lô cảnh báo nghiêm khắc về một "Chúa Giê-su khác" hay "Tin Lành khác": "Vì nếu có người đến giảng cho anh em một Đức Chúa Jêsus khác với Đức Chúa Jêsus chúng tôi đã giảng, hoặc anh em nhận lãnh một thần khác... thì anh em chịu khá tử tế rồi!" (2 Cô-rinh-tô 11:4). Điều này cho thấy không phải mọi lời tuyên xưng về "Chúa Giê-su" đều giống nhau.
Trong thư 1 Giăng, sứ đồ Giăng đưa ra một phép thử về tín lý: "Bởi điều nầy, hãy nhận biết Thánh Linh của Đức Chúa Trời: phàm thần nào xưng Đức Chúa Jêsus Christ lấy xác thịt mà ra đời, thần đó là của Đức Chúa Trời" (1 Giăng 4:2). Phép thử này không chỉ về sự nhập thể chung chung, mà là về bản thể của Đấng nhập thể. Một "Chúa Giê-su" không phải là Đức Chúa Trời vĩnh hằng từ trời xuống trong xác thịt thật, thì không phải là Chúa Giê-su của Kinh Thánh.
Một khác biệt then chốt khác nằm ở nguồn mặc khải tối cao.
- Đức Tin Tin Lành: Kinh Thánh (Cựu Ước và Tân Ước) là Lời Đức Chúa Trời đầy đủ, trọn vẹn và có thẩm quyền tối cao (2 Ti-mô-thê 3:16-17). Đây là tiêu chuẩn duy nhất để thử nghiệm mọi giáo lý (Ê-sai 8:20).
- Đức Tin Mặc Môn: Mặc dù tuyên bố tin vào Kinh Thánh "chừng nào được dịch đúng đắn," họ xem Sách Mặc Môn, Giáo Lý và Giao Ước, và Ngọc Trân Cao Quý có thẩm quyền ngang hàng, thậm chí cao hơn. Sách Mặc Môn tự xưng là "sự biên chép đầy đủ hơn" và sửa chữa những "sai lầm lớn" trong Kinh Thánh truyền thống (Lời nói đầu Sách Mặc Môn). Điều này trực tiếp mâu thuẫn với lời cảnh báo trong Kinh Thánh về việc thêm bớt Lời Chúa (Khải Huyền 22:18-19).
Khi nguồn mặc khải khác nhau, hình ảnh về Chúa Giê-su được mô tả cũng khác nhau. Chúa Giê-su trong Sách Mặc Môn, dù có nhiều điểm tương đồng, lại tồn tại trong một hệ thống thần học hoàn toàn xa lạ với hệ thống Kinh Thánh—một hệ thống phủ nhận thuyết Ba Ngôi truyền thống và xem Đức Chúa Trời Cha có thân thể vật lý.
1. Tăng Trưởng trong Sự Hiểu Biết Chân Thật về Chúa Christ: Mỗi Cơ đốc nhân cần nghiên cứu Kinh Thánh cách nghiêm túc để xây dựng một nền thần học vững chắc về Chúa Giê-su. Hãy học hỏi từ các tín điều lịch sử như Tín Điều Các Sứ Đồ và Tín Điều Nixê, là những bản tóm tắt đức tin được lập ra để bảo vệ Hội Thánh khỏi các giáo lý sai lầm.
2. Phát Triển Tình Yêu và Lòng Thương Xót trong Đối Thoại: Khi gặp gỡ tín đồ Mặc Môn, thái độ của chúng ta phải là yêu thương, tôn trọng và kiên nhẫn (1 Phi-e-rơ 3:15). Hãy nhận thức rằng họ thường rất nhiệt thành và đạo đức. Thay vì tranh luận gay gắt, hãy tập trung làm chứng về Chúa Giê-su của Kinh Thánh—về ân điển tuyệt đối, sự cứu chuộc trọn vẹn và mối quan hệ cá nhân với Đấng Christ.
3. Giữ Vững Đức Tin Cá Nhân: Hiểu rõ sự khác biệt giúp chúng ta "bền đỗ trong đức tin... chớ rúng động... chớ bị người lừa dối mình" (Cô-lô-se 2:6-8). Sự cứu rỗi của chúng ta dựa trên Đấng Christ của Kinh Thánh, không phải trên bất kỳ sự bổ sung hay giải nghĩa nào khác.
4. Cầu Nguyện Cho Sự Mở Mắt Thuộc Linh: Chỉ có Đức Thánh Linh mới có thể mở mắt tâm linh để nhận biết Chúa Giê-su chân thật (2 Cô-rinh-tô 4:4-6). Hãy sốt sắng cầu nguyện cho những người đang bị ràng buộc bởi các hệ thống tôn giáo dựa trên công đức, để họ có thể gặp được Chúa Giê-su đầy ân điển và lẽ thật.
Qua việc so sánh giáo lý dựa trên Kinh Thánh, chúng ta đi đến kết luận rằng Chúa Giê-su được tín đồ Mặc Môn thờ phượng và Chúa Giê-su của đức tin Cơ đốc lịch sử (Tin Lành) là hai nhân vật thần học khác nhau một cách căn bản. Sự khác biệt không chỉ là sắc thái mà là sự khác biệt về bản thể: Một Đấng là Đức Chúa Trời vĩnh hằng, Ngôi Lời nhập thể, đồng bản thể với Đức Chúa Cha; Đấng kia là một vị thần được sinh ra, con của một vị thần đã từng là người, trong một hệ thống đa thần. Công tác cứu chuộc và con đường cứu rỗi cũng hoàn toàn khác biệt.
Là Cơ đốc nhân, chúng ta được kêu gọi giữ vững lẽ thật trong tình yêu thương (Ê-phê-sô 4:15). Hãy trân quý Chúa Giê-su Christ của Kinh Thánh—Đấng đã phán: "Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha" (Giăng 14:6). Chính Ngài, với thân vị và công lao trọn vẹn, là đối tượng duy nhất cho đức tin và sự thờ phượng của chúng ta. Hãy kiên định trong đức tin ấy và sẵn sàng chia sẻ Tin Lành của ân điển cho mọi người xung quanh, bao gồm cả những ai đang tìm kiếm Chúa trong các hệ thống tôn giáo khác.