Việc Chúa Giê-su trở nên sự khôn ngoan từ Đức Chúa Trời có ý nghĩa gì (1 Cô-rinh-tô 1:30)?

Trong hành trình đức tin, một trong những khải tượng trọng tâm và biến đổi nhất là nhận biết Chúa Giê-xu Christ không chỉ là Đấng Cứu Rỗi, mà còn là hiện thân của Sự Khôn Ngoan đời đời của Đức Chúa Trời. Sứ đồ Phao-lô, khi đối diện với những tranh cãi và sự tôn sùng sự khôn ngoan theo triết lý thế gian tại Hội thánh Cô-rinh-tô, đã tuyên bố một chân lý nền tảng: “Nhưng ấy là bởi Ngài mà anh em ở trong Đức Chúa Giê-xu Christ, là Đấng mà Đức Chúa Trời đã làm nên sự khôn ngoan, sự công bình, sự nên thánh, và sự cứu chuộc cho chúng ta” (1 Cô-rinh-tô 1:30, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Câu Kinh Thánh này không chỉ là một tuyên bố về danh tính của Đấng Christ, mà còn là chìa khóa để hiểu về kế hoạch cứu rỗi trọn vẹn của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào ý nghĩa của việc Chúa Giê-su “trở nên sự khôn ngoan từ Đức Chúa Trời” trong bối cảnh thần học, lịch sử cứu rỗi, và áp dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân.

Để thấu hiểu trọn vẹn câu 30, chúng ta phải bắt đầu từ đầu chương 1. Hội thánh Cô-rinh-tô đang bị chia rẽ bởi những sự tôn sùng các nhà lãnh đạo (1:12) và hơn hết, là bởi sự tranh cãi giữa “sự khôn ngoan của lời nói” (1:17) và “sự khôn ngoan của thế gian” (1:20). Cô-rinh-tô là một trung tâm tri thức và triết học của đế chế La Mã, nơi mà trí tuệ, hùng biện, và tri thức được tôn vinh. Một bộ phận tín hữu có lẽ đã cố gắng trình bày Phúc Âm dưới dạng một “triết lý khôn ngoan” mới để được xã hội trọng vọng, từ đó làm mất đi sự đơn sơ và quyền năng của thập tự giá.

Phao-lô phản ứng mãnh liệt: “Vì chưng lời giảng về thập tự giá, thì những người bị hư mất cho là điên dại; song về phần chúng ta, là kẻ được cứu, thì cho là quyền phép của Đức Chúa Trời... Vả, người Giu-đa đòi phép lạ, người Gờ-réc tìm sự khôn ngoan; còn chúng ta giảng Đấng Christ bị đóng đinh trên cây thập tự, là sự người Giu-đa gặp phải vấp phạm, dân ngoại cho là điên dại” (1:18, 22-23). Ở đây, Phao-lô thiết lập một sự tương phản tuyệt đối: Sự khôn ngoan của loài người (dựa trên lý luận, triết lý, và thành tựu) dẫn đến sự hư mất, trong khi Sự điên dại của Đức Chúa Trời (thập tự giá) lại là nguồn của quyền phép và sự khôn ngoan đích thực dẫn đến sự cứu rỗi. Chính trong bối cảnh này, tuyên bố “Đức Chúa Trời đã làm nên [Chúa Giê-xu Christ] sự khôn ngoan cho chúng ta” trở nên cực kỳ quan trọng.

Trong nguyên văn Hy Lạp, câu này có cấu trúc rất mạnh mẽ: “ἐξ αὐτοῦ δὲ ὑμεῖς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, ὃς ἐγενήθη σοφία ἡμῖν ἀπὸ θεοῦ, δικαιοσύνη τε καὶ ἁγιασμὸς καὶ ἀπολύτρωσις” (Ex autou de humeis este en Christō Iēsou, hos egenēthē sophia hēmin apo theou, dikaiosynē te kai hagiasmos kai apolytrōsis).

• “ἐξ αὐτοῦ... ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ” (Ex autou... en Christō Iēsou): “Bởi Ngài... ở trong Đức Chúa Giê-xu Christ”. Vị trí của chúng ta – “trong Đấng Christ” – là nền tảng cho mọi phước hạnh thiêng liêng. Đây là thực tại bao trùm.
• “ὃς ἐγενήθη σοφία ἡμῖν ἀπὸ θεοῦ” (hos egenēthē sophia hēmin apo theou): “Là Đấng mà đã trở nên sự khôn ngoan cho chúng ta từ nơi Đức Chúa Trời”. Động từ “ἐγενήθη” (egenēthē) có nghĩa là “đã trở nên”, “đã được làm nên”. Điều này không ngụ ý Chúa Giê-su không phải là sự khôn ngoan từ đời đời (xem Châm Ngôn 8, Giăng 1:1-3), nhưng trong kế hoạch cứu rỗi, Ngài đã được bày tỏ và ban cho chúng ta như là hiện thân của sự khôn ngoan cứu rỗi của Đức Chúa Trời. Chữ “ἀπὸ” (apo) nhấn mạnh nguồn gốc: Sự khôn ngoan này xuất phát từ, và bắt nguồn từ, chính Đức Chúa Trời.

Phao-lô liệt kê bốn phương diện mà trong Đấng Christ, Ngài trở nên cho chúng ta:

1. Sự Khôn Ngoan (Σοφία - Sophia): Đây là từ then chốt. Trong Cựu Ước, sự khôn ngoan (Hê-bơ-rơ: חכמה - chokmah) không chỉ là kiến thức thông minh, mà là khả năng sống đúng đắn, hiểu biết và vâng theo ý muốn Đức Chúa Trời trong mọi khía cạnh của cuộc sống (Châm Ngôn 9:10). Sách Châm Ngôn còn nhân cách hóa sự khôn ngoan như một nhân vật đang hiện hữu với Đức Chúa Trời từ trước vô cùng (Châm Ngôn 8:22-31). Tân Ước mặc khải rằng Chúa Giê-su Christ chính là hiện thân của sự khôn ngoan thần thượng đó (Cô-lô-se 2:3). Trong Ngài, chúng ta không chỉ có được sự khôn ngoan, nhưng chính Ngài trở thành sự khôn ngoan của chúng ta. Mọi sự hiểu biết thật về Đức Chúa Trời, về thế giới, về mục đích sống, và về con đường cứu rỗi đều được tìm thấy và tập trung trong con người và công việc của Đấng Christ.

2. Sự Công Bình (Δικαιοσύνη - Dikaiosynē): Đây là tình trạng được tuyên bố là công bình trước mặt Đức Chúa Trời. Con người tội lỗi không thể tự đạt được sự công bình này (Rô-ma 3:10). Chúa Giê-su, qua sự chết thay và sống lại của Ngài, đã hoàn toàn vâng phục luật pháp và gánh chịu hình phạt tội lỗi thay cho chúng ta. Khi chúng ta tin Ngài, sự công bình trọn vẹn của Đấng Christ được kể cho chúng ta (Rô-ma 4:24-25, 2 Cô-rinh-tô 5:21). Chúng ta được xưng công bình.

3. Sự Nên Thánh (Ἁγιασμός - Hagiasmos): Đây là tiến trình được biệt riêng ra cho Đức Chúa Trời và trở nên giống như hình ảnh của Đấng Christ. Nếu “sự công bình” liên quan đến địa vị của chúng ta trước mặt Đức Chúa Trời (ngay tức thì), thì “sự nên thánh” liên quan đến tình trạng và tính cách của chúng ta (một tiến trình). Chúa Giê-su trở nên sự nên thánh của chúng ta có nghĩa là Ngài không chỉ ban cho chúng ta địa vị thánh khiết, mà chính Ngài là nguồn và khuôn mẫu cho sự thánh khiết của chúng ta. Thánh Linh Ngài hành động trong chúng ta để làm cho chúng ta nên thánh (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:23).

4. Sự Cứu Chuộc (Ἀπολύτρωσις - Apolytrōsis): Từ này mang ý nghĩa mua chuộc lại, giải phóng khỏi ách nô lệ bằng cách trả một giá. Chúa Giê-su đã trả giá bằng chính huyết Ngài để chuộc chúng ta khỏi tội lỗi và sự chết (Mác 10:45). Điều này bao gồm cả sự giải phóng hiện tại khỏi quyền lực của tội lỗi và sự cứu chuộc cuối cùng của thân thể chúng ta khi Ngài trở lại (Rô-ma 8:23).

Cả bốn phương diện này – Khôn Ngoan, Công Bình, Nên Thánh, Cứu Chuộc – không tách rời nhau, nhưng là một sự mô tả trọn vẹn về công việc cứu rỗi mà Đức Chúa Trời đã hoàn thành và ban cho chúng ta trong Con Ngài, Đức Chúa Giê-xu Christ. Đáng chú ý, “Sự Khôn Ngoan” được đặt lên đầu tiên, như thể để bao trùm và thấm nhuần cả ba phương diện còn lại. Công bình, nên thánh và cứu chuộc đều là những biểu hiện của sự khôn ngoan cứu rỗi siêu việt của Đức Chúa Trời trong Đấng Christ.

Việc Chúa Giê-su trở nên sự khôn ngoan từ Đức Chúa Trời cho chúng ta mang ít nhất ba ý nghĩa thần học sâu sắc:

1. Sự Phán Xét trên Sự Khôn Ngoan của Loài Người: Đức Chúa Trời đã khiến sự khôn ngoan đời này ra điên dại (1:20). Bằng cách ban chính Con Ngài làm sự khôn ngoan, Đức Chúa Trời tuyên bố rằng mọi hệ thống tri thức, triết lý, và tôn giáo không xây dựng trên nền tảng Đấng Christ bị đóng đinh đều là vô ích và thất bại trong việc đạt đến sự hiểu biết thật về Ngài và về ơn cứu rỗi.

2. Sự Mặc Khải Trọn Vẹn về Đức Chúa Trời: Chúa Giê-su không chỉ dạy dỗ sự khôn ngoan; Ngài chính là Sự Khôn Ngoan. Cô-lô-se 2:3 tuyên bố: “...trong Ngài đã giấu kín mọi sự quí báu về khôn ngoan thông sáng.” Sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời trong việc tạo dựng (Giăng 1:3), duy trì (Cô-lô-se 1:17), và đặc biệt trong kế hoạch cứu chuộc (Ê-phê-sô 3:10-11) được bày tỏ trọn vẹn nơi Đấng Christ. Do đó, nhận biết Chúa Giê-su là nhận biết chính tâm trí, ý muốn và mục đích tối cao của Đức Chúa Trời.

3. Sự Hiệp Nhất giữa Lẽ Thật và Ân Điển: Trong Chúa Giê-su, sự khôn ngoan (lẽ thật, sự hiểu biết) và sự cứu chuộc (ân điển, sự giải cứu) không tách rời. Ngài vừa là Lời (Logos) đời đời (Giăng 1:1) vừa là Chiên Con chịu giết vì tội lỗi thế gian (Giăng 1:29). Sự khôn ngoan cứu rỗi này vượt trên mọi lý luận: đó là sự vinh hiển của Đức Chúa Trời được bày tỏ qua sự yếu đuối và khổ nạn của thập tự giá.

Chân lý “Chúa Giê-su là sự khôn ngoan của tôi từ nơi Đức Chúa Trời” phải biến đổi cách chúng ta suy nghĩ và sống:

1. Nền Tảng cho Sự Hiểu Biết và Ra Quyết Định: Trong mọi lựa chọn – từ nghề nghiệp, hôn nhân, tài chính đến các mối quan hệ – sự khôn ngoan đích thực không đến từ việc chỉ cậy vào kinh nghiệm cá nhân hay lời khuyên thế gian, mà từ việc tìm kiếm và vâng theo Đấng Christ. Chúng ta học biết Ngài qua Lời Ngài (Kinh Thánh) và cầu nguyện. “Nếu ai trong anh em kém khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời, là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không trách móc ai, thì kẻ ấy sẽ được ban cho” (Gia-cơ 1:5). Sự khôn ngoan đó luôn phù hợp với bản tính và ý muốn của Đấng Christ.

2. Sự Tự Tin Thuộc Linh Thay Cho Sự Tự Ti Tri Thức: Trong một thế giới đề cao bằng cấp và tri thức chuyên môn, Cơ Đốc nhân có thể cảm thấy “thua kém” về mặt trí thức. Tuy nhiên, chúng ta có Đấng Christ, là sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời. Điều này không bài trí việc học tập, nhưng đặt mọi tri thức dưới sự phán xét và soi dẫn của Lẽ Thật là Chúa Giê-xu. Chúng ta có thể tiếp cận mọi lĩnh vực đời sống với sự tự tin rằng mình có một “nguồn khôn ngoan” siêu việt để đánh giá và ứng dụng mọi sự.

3. Sự Thờ Phượng và Biết Ơn: Mỗi khi chúng ta nhận được sự soi dẫn từ Kinh Thánh, mỗi khi chúng ta kinh nghiệm sự hướng dẫn của Chúa trong một quyết định khó khăn, đó là cơ hội để nhớ rằng đó là Đấng Christ – sự khôn ngoan của chúng ta – đang hành động. Điều này dẫn đến sự thờ phượng sâu nhiệm hơn. Ơn cứu rỗi của chúng ta không chỉ là sự tha tội, mà còn là được ban cho một tâm trí mới, một cách nhìn mới về vạn sự qua Đấng Christ (1 Cô-rinh-tô 2:16).

4. Phương Pháp Truyền Giáo và Môn Đồ Hóa: Khi chia sẻ Phúc Âm hoặc dạy dỗ người khác, trọng tâm của chúng ta không phải là trình bày một hệ thống triết lý hấp dẫn hay những lợi ích thực tiễn thuần túy, mà là rao giảng “Đấng Christ bị đóng đinh” (1:23) như là hiện thân của sự khôn ngoan và quyền năng cứu rỗi của Đức Chúa Trời. Chúng ta mời gọi mọi người đến để nhận biết và kết hợp với Một Người – Đấng là Sự Khôn Ngoan – chứ không chỉ chấp nhận một ý tưởng.

Lời tuyên bố của Phao-lô trong 1 Cô-rinh-tô 1:30 là một viên ngọc quý của thần học Tân Ước. Nó cho chúng ta thấy rằng Chúa Giê-su Christ không phải là một phần của giải pháp, Ngài chính là Giải Pháp trọn vẹn. Ngài không chỉ ban cho chúng ta sự khôn ngoan; trong kế hoạch cứu rỗi của Đức Chúa Trời, Ngài đã được làm nên sự khôn ngoan cho chúng ta. Điều này bao hàm và đảm bảo mọi phương diện của ơn cứu rỗi: sự xưng công bình (địa vị), sự nên thánh (tiến trình), và sự cứu chuộc trọn vẹn (sự giải phóng).

Đối với một thế giới đang chạy theo sự khôn ngoan phù vân của mình, và đối với Hội thánh nhiều khi bị cám dỗ pha trộn Phúc Âm với triết lý đời, lời giải đáp của Đức Chúa Trời vẫn mãi là Đức Chúa Giê-xu Christ, và Ngài là Đấng bị đóng đinh. Trong Ngài, chúng ta tìm thấy mọi kho tàng của sự khôn ngoan và tri thức (Cô-lô-se 2:3). Ước gì mỗi chúng ta ngày càng học tập, kinh nghiệm và sống trong thực tại phong phú này: Chúa Giê-xu Christ chính là Sự Khôn Ngoan từ nơi Đức Chúa Trời dành cho tôi.