Ví Dụ Về Các Bài Giảng AI Thất Bại
Trong thời đại công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) đang thâm nhập vào mọi lĩnh vực của đời sống, kể cả lĩnh vực tâm linh. Một số nhà thờ đã thử nghiệm sử dụng AI để soạn bài giảng, với hy vọng tiết kiệm thời gian và có được những bài giảng hấp dẫn. Tuy nhiên, điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro khi AI không có sự sống thuộc linh và không thể thay thế người giảng đạo được Đức Thánh Linh xức dầu. Bài viết này sẽ đưa ra những ví dụ cụ thể về những bài giảng do AI tạo ra đã đi sai lạc, phân tích nguyên nhân từ góc nhìn Kinh Thánh, và đưa ra những ứng dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc.
1. Bài giảng với câu Kinh Thánh bịa đặt
Một nhà thờ tại Mỹ đã sử dụng ChatGPT để viết bài giảng cho Chúa nhật. Khi kiểm tra, người ta phát hiện AI đã trích dẫn Giăng 3:16 nhưng thêm vào một cụm từ không có trong nguyên bản. Đoạn trích: "Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời, và cũng hãy yêu kẻ thù nghịch mình." (Giăng 3:16). Sự thêm thắt này có thể khiến người nghe nhầm lẫn giữa lời dạy của Chúa và ý tưởng của con người. Kinh Thánh cảnh báo: "Tôi ngỏ cho kẻ nào nghe lời tiên tri trong sách này: Nếu ai thêm vào sách tiên tri này điều gì, thì Đức Chúa Trời sẽ thêm cho người ấy tai nạn đã ghi chép trong sách này." (Khải Huyền 22:18). AI không có ý thức nhưng việc sử dụng nó mà không kiểm duyệt có thể dẫn đến vi phạm nguyên tắc này.
2. Bài giảng ủng hộ thuyết phổ độ (universalism)
Trong một thí nghiệm khác, AI được yêu cầu viết bài giảng về sự cứu rỗi. Nó đã sản xuất một bài giảng với nội dung: "Chúa Giê-xu là Đấng Cứu Thế, nhưng Đức Chúa Trời cũng có thể cứu bạn qua Đức Phật, Allah, hay qua lòng tốt của bạn. Tất cả các tôn giáo đều dẫn đến một Đức Chúa Trời." Quan điểm này hoàn toàn trái với Kinh Thánh. Công vụ 4:12 khẳng định: "Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu." Chúa Giê-xu cũng phán: "Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha." (Giăng 14:6). Một bài giảng như vậy có thể khiến nhiều người tin vào sự cứu rỗi giả dối.
3. Bài giảng cổ vũ chủ nghĩa tương đối
Một AI chatbot khi được hỏi: "Hãy viết một bài giảng khuyến khích sự khoan dung tôn giáo" đã cho ra đời bài giảng với thông điệp: "Mỗi người có chân lý riêng. Điều đúng với bạn có thể không đúng với tôi. Hãy sống theo sự thật của riêng bạn và đừng áp đặt niềm tin của mình lên người khác." Mặc dù nghe có vẻ bao dung, nhưng đây là sự phủ nhận chân lý tuyệt đối của Đức Chúa Trời. Chúa Giê-xu tuyên bố: "Các ngươi sẽ biết lẽ thật, và lẽ thật sẽ buông tha các ngươi." (Giăng 8:32). Ngài cũng là hiện thân của lẽ thật (Giăng 14:6). Ngoài ra, Ngài truyền cho các môn đồ: "Hãy đi dạy dỗ muôn dân, hãy nhân danh Đức Cha, Đức Con, và Đức Thánh Linh mà làm phép báp-têm cho họ" (Ma-thi-ơ 28:19). Lời kêu gọi rao giảng Phúc Âm cho thế giới đối lập với quan điểm tương đối. AI, với nguồn dữ liệu từ internet, có thể tiếp thu tư tưởng hậu hiện đại và tái tạo chúng, dẫn đến sự sai lệch.
4. Bài giảng đưa ra lời khuyên nguy hiểm
Trong một trường hợp khác, AI được yêu cầu viết lời khuyên cho người đang trầm cảm. Bài giảng nói: "Khi bạn buồn, hãy suy nghĩ tích cực; hãy nhớ rằng Chúa chỉ giúp những người biết tự giúp mình." Câu "Chúa giúp những ai tự giúp mình" là một câu ngạn ngữ thế tục, không hề có trong Kinh Thánh. Thực tế, Kinh Thánh dạy chúng ta nương cậy nơi Chúa trong mọi sự: "Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, chớ nương cậy nơi sự thông sáng của con; Hãy nhận biết Ngài trong mọi đường lối con, thì Ngài sẽ làm bằng phẳng các nẻo con." (Châm ngôn 3:5-6). Thi thiên 121:1-2 nói: "Tôi ngước mắt lên núi: sự tiếp trợ tôi đến từ đâu? Sự tiếp trợ tôi đến từ Đức Giê-hô-va, là Đấng đã dựng nên trời và đất." Lời khuyên tự lực của AI có thể khiến người yếu đuối cảm thấy tội lỗi hoặc bị bỏ rơi khi họ không thể tự giúp mình.
5. Bài giảng bóp méo ân điển và thánh khiết
Khi được lệnh viết bài giảng về "sự tự do trong ân điển", AI đã sản xuất: "Ân điển của Chúa bao phủ mọi tội lỗi, vì vậy bạn cứ tiếp tục sống theo ý mình; Ngài vẫn sẽ tha thứ cho bạn." Đây là một sự hiểu lầm nghiêm trọng về ân điển, dẫn đến tà thuyết antinomianism (phản đối luật pháp). Sứ đồ Phao-lô đã phản bác điều này: "Vậy chúng ta sẽ nói làm sao? Chúng ta phải cứ ở trong tội lỗi, hầu cho ân điển được dư dật chăng? Chẳng hề như vậy! Chúng ta đã chết về tội lỗi, lẽ nào còn sống trong tội lỗi nữa?" (Rô-ma 6:1-2). Tít 2:11-12 dạy: "Vì ân điển của Đức Chúa Trời hay cứu mọi người, đã được bày tỏ ra, dạy chúng ta chừa bỏ sự không tin kính và tình dục thế gian, phải sống ở đời này tiết độ, công bình, nhân đức." Một bài giảng như thế có thể khiến tín đồ sống buông thả và đánh mất sự thánh khiết.
Tại sao AI không thể thay thế người giảng đạo được Đức Thánh Linh cảm động?
AI là sản phẩm của con người, chỉ là mô hình xử lý ngôn ngữ dựa trên dữ liệu. Nó không có tâm linh, không có mối quan hệ với Đức Chúa Trời, không có Đức Thánh Linh ngự trị. Do đó, nó không thể nhận biết ý muốn của Chúa hay truyền đạt Lời Ngài với quyền năng biến đổi.
Kinh Thánh dạy rằng sự giảng dạy thuộc linh phải bắt nguồn từ Đức Thánh Linh. "Vả, chúng ta chẳng đã nhận lấy thần thế gian, nhưng đã nhận lấy Thánh Linh từ Đức Chúa Trời đến, hầu được hiểu biết những ơn mà chúng ta nhận lãnh bởi Đức Chúa Trời. Ấy vậy, chúng ta nói về những sự đó, không dùng những lời giảng dạy bởi khôn ngoan loài người, nhưng dùng lời giảng dạy bởi Đức Thánh Linh, lấy linh mà giải nghĩa linh." (1 Cô-rinh-tô 2:12-13).
Hê-bơ-rơ 4:12 khẳng định: "Vì lời của Đức Chúa Trời là lời sống và linh nghiệm, sắc hơn gươm hai lưỡi, thấu vào đến đỗi chia hồn, linh, cốt, tủy, xem xét tư tưởng và ý định trong lòng." Lời Chúa sống động, và chỉ khi được rao giảng bởi những người được Thánh Linh xức dầu thì mới có quyền năng đó.
Sự giảng dạy thật có quyền năng biến đổi vì được Chúa ban cho qua những người được Ngài kêu gọi (Ê-phê-sô 4:11-12; 1 Phi-e-rơ 5:2-4). Người chăn chiên phải nuôi dưỡng bầy bởi lòng yêu thương và gương mẫu.
Chúa Giê-xu nói: "Chiên ta nghe tiếng ta, ta quen nó, và nó theo ta." (Giăng 10:27). Mối quan hệ giữa người chăn và chiên là cá nhân, đòi hỏi sự hiểu biết, đồng cảm và sự dẫn dắt từ Thánh Linh. AI không thể có mối quan hệ đó, cũng không thể cầu nguyện, không thể nhận lãnh sự mặc khải, không thể kinh nghiệm sự xức dầu khi giảng.
Ứng dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc
Đứng trước những rủi ro từ bài giảng AI, chúng ta cần có những biện pháp thiết thực để bảo vệ đức tin và giữ vững lẽ thật:
1. Kiểm tra mọi lời giảng dạy
"Hỡi kẻ rất yêu dấu, chớ tin cậy mọi thần, nhưng hãy thử cho biết các thần có phải đến bởi Đức Chúa Trời chăng; vì có nhiều tiên tri giả đã hiện ra trong thiên hạ." (1 Giăng 4:1). Mỗi tín hữu phải biết so sánh những gì nghe được với Kinh Thánh. Như người Bê-rê "sẵn lòng chịu lấy lời, ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng" (Công vụ 17:11). Khi gặp bài giảng do AI tạo ra hoặc bất kỳ nguồn nào, hãy dùng Lời Chúa làm tiêu chuẩn.
2. Cầu xin Đức Thánh Linh dạy dỗ
Giăng 14:26: "Nhưng Đấng Yên ủi, tức là Đức Thánh Linh mà Cha sẽ nhân danh ta sai xuống, Đấng ấy sẽ dạy dỗ các ngươi mọi sự, nhắc lại cho các ngươi nhớ mọi điều ta đã phán cùng các ngươi." Chúng ta cần sự hướng dẫn của Thánh Linh để phân biệt chân giả và hiểu sâu sắc Lời Ngài.
3. Đừng thay thế sự dạy dỗ thuộc linh bằng công nghệ
Công nghệ có thể hỗ trợ (như phần mềm nghiên cứu Kinh Thánh, truy cập bản dịch), nhưng không thể thay thế việc nghe giảng từ những mục sư trung tín. Hãy tham dự nhà thờ, lắng nghe các bài giảng có nền tảng Kinh Thánh, và nuôi dưỡng mối tương giao với Chúa và với nhau.
4. Hỗ trợ và cầu nguyện cho những người giảng đạo
Những người chăn dắt cần sự cầu thay, khích lệ, và đóng góp của hội thánh để có thể hầu việc cách hiệu quả. Điều này cũng giúp bảo vệ hội thánh khỏi những giáo lý sai lạc và thúc đẩy sự trung thành với Lời Chúa.
5. Gắn bó với Lời Chúa mỗi ngày
"Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình, hầu cho người thuộc về Đức Chúa Trời được trọn vẹn và sắm sẵn để làm mọi việc lành." (2 Ti-mô-thê 3:16-17). Hãy đọc, học, suy gẫm, và áp dụng Lời Chúa để có nền tảng vững vàng, nhờ đó bạn có thể nhận ra và chống lại những sai lầm từ bất kỳ nguồn nào, kể cả AI.
Kết luận
AI có thể là một công cụ hữu ích trong nhiều lĩnh vực, nhưng khi áp dụng vào việc giảng đạo, nó tiềm ẩn nhiều rủi ro vì có thể sản sinh ra những bài giảng sai lạc, thậm chí tà giáo. Các ví dụ trên cho thấy AI dễ dàng đưa ra những câu Kinh Thánh bịa đặt, cổ vũ thuyết phổ độ, chủ nghĩa tương đối, lời khuyên nguy hiểm và sự hiểu sai về ân điển. Lý do căn bản là AI thiếu sự sống thuộc linh và không được Đức Thánh Linh xức dầu. Lời Chúa phải được rao giảng bởi những người được Chúa kêu gọi, dưới sự dẫn dắt của Thánh Linh. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta cần thận trọng, kiểm tra mọi sự dạy dỗ bằng Kinh Thánh, cầu nguyện và gắn bó với Chúa. Hãy sử dụng công nghệ cách khôn ngoan nhưng luôn đặt Chúa và Lời Ngài lên trên hết.