Nadab và Abihu là ai?

Trong hành trình của dân Y-sơ-ra-ên ra khỏi xứ Ê-díp-tô và thiết lập giao ước cùng sự thờ phượng với Đức Giê-hô-va, có một câu chuyện gây chấn động và để lại bài học sâu sắc cho mọi thế hệ: câu chuyện về cái chết tức thời của Nadab và Abihu, hai con trai trưởng của thầy tế lễ A-rôn. Sự kiện này không đơn thuần là một biến cố lịch sử, mà là một lời tuyên bố mạnh mẽ, một nguyên tắc vĩnh cửu về bản tính thánh khiết của Đức Chúa Trời và cách thức con người phải tiếp cận Ngài. Nghiên cứu chuyên sâu về nhân vật này mở ra cho chúng ta cái nhìn về sự nghiêm túc trong đời sống thuộc linh và sự thờ phượng phải lẽ.

I. Thân Thế và Vị Trí Đặc Biệt của Nadab và Abihu

Nadab và Abihu không phải là những nhân vật thứ yếu. Xuất thân từ chi phái Lê-vi, họ thuộc dòng dõi được Đức Chúa Trời chọn lựa để phục vụ trong chức vụ thánh. Cha của họ là A-rôn, thầy tế lễ thượng phẩm đầu tiên, và cô của họ là Miriam, một nữ tiên tri (Xuất Ê-díp-tô Ký 15:20). Danh tính của họ được ghi rõ trong Xuất Ê-díp-tô Ký 6:23: "A-rôn cưới Ê-li-sê-ba, con gái của A-mi-na-đáp, chị của Na-ha-sôn; nàng sanh cho người Na-đáp, A-bi-hu, Ê-lê-a-sa, và Y-tha-ma."

Điều đáng chú ý là Nadab (נָדָב - Nadab) có nghĩa là "rộng rãi" hoặc "tự nguyện", còn Abihu (אֲבִיהוּא - 'Abiyhu') có nghĩa là "Ngài (Đức Chúa Trời) là Cha tôi". Ngay trong tên gọi đã hàm chứa một đặc ân và mối quan hệ đặc biệt. Họ còn được vinh dự đặc biệt khi cùng với cha mình A-rôn và 70 trưởng lão Y-sơ-ra-ên được lên núi Si-na-i để "thấy Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên" (Xuất Ê-díp-tô Ký 24:1, 9-11). Họ chứng kiến cảnh tượng vinh quang, uy nghi, và ăn uống trước sự hiện diện của Ngài. Đây là một đặc ân cực kỳ lớn mà ít người có được.

Hơn nữa, họ trải qua lễ phong chức thánh cùng cha mình, được xức dầu và biệt riêng ra cho chức vụ thánh (Lê-vi Ký 8). Họ là những thầy tế lễ được Đức Chúa Trời trực tiếp thiết lập, được trang bị đầy đủ và chứng kiến vinh quang Đức Chúa Trời một cách sống động. Vị trí và đặc ân của họ khiến cho hành động sau này và hậu quả của nó càng trở nên nghiêm trọng và đáng suy ngẫm.

II. Sự Kiện Thảm Khốc: "Lửa Lạ" Trước Mặt Đức Giê-hô-va

Sau những nghi lễ phong chức trọng thể và sự hiện diện vinh quang của Đức Chúa Trời giáng xuống (Lê-vi Ký 9:23-24), một thảm kịch đột ngột xảy ra. Phân đoạn then chốt ghi lại sự kiện này là Lê-vi Ký 10:1-2:

"Na-đáp và A-bi-hu, hai con trai của A-rôn, cầm mỗi người cái bình hương mình, để lửa vào, bỏ hương lên trên, rồi dâng lên trước mặt Đức Giê-hô-va một thứ lửa lạ, mà Ngài không phán dặn. Một ngọn lửa từ trước mặt Đức Giê-hô-va lòe ra thiêu họ, và họ chết trước mặt Đức Giê-hô-va." (Lê-vi Ký 10:1-2, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

Câu Kinh Thánh ngắn gọn nhưng chứa đựng nhiều lớp ý nghĩa thần học sâu sắc. Hãy cùng phân tích các yếu tố then chốt:

• Hành Động: Họ "cầm bình hương", "để lửa vào", "bỏ hương lên trên", và "dâng lên". Về hình thức, đây dường như là một hành động thờ phượng, một nghi lễ dâng hương. Hương (קְטֹרֶת - qetoret) tượng trưng cho sự cầu nguyện bay lên trước mặt Đức Chúa Trời (Thi Thiên 141:2; Khải Huyền 5:8).
• Vấn Đề Cốt Lõi - "Lửa Lạ": Cụm từ then chốt là "một thứ lửa lạ" (אֵשׁ זָרָה - 'esh zarah). Từ "lạ" (זָר - zar) ở đây không chỉ có nghĩa là "không quen", mà mang nghĩa "trái phép", "không được ủy quyền", "xâm phạm", "không thuộc về". Nó đối lập với thứ "lửa thánh" (אֵשׁ קֹדֶשׁ) được lấy từ trên bàn thờ (Lê-vi Ký 16:12). Lửa thánh đó bắt nguồn từ chính Đức Chúa Trời (Lê-vi Ký 9:24), biểu tượng cho sự thánh khiết và sự chấp nhận của Ngài. Nadab và Abihu đã sử dụng một nguồn lửa khác, có lẽ là lửa thường (có thể từ bếp lửa ngoài đền tạm), một thứ lửa "phàm tục" (חֹל - chol).
• Tội Trọng: Họ dâng thứ lửa ấy "mà Ngài không phán dặn". Đây là nguyên tắc then chốt trong sự thờ phượng của Y-sơ-ra-ên và cho cả Hội Thánh ngày nay: chỉ làm những gì Đức Chúa Trời đã truyền. Sự thờ phượng không dựa trên sự sáng tạo, cảm xúc, hay ý tưởng cá nhân, mà dựa trên sự mặc khải và điều răn của Đức Chúa Trời. Họ đã thay thế ý muốn Đức Chúa Trời bằng ý muốn của mình.
• Hậu Quả Tức Thời: "Một ngọn lửa từ trước mặt Đức Giê-hô-va lòe ra thiêu họ". Sự phán xét đến ngay lập tức, công khai và kinh khiếp. Đức Chúa Trời là ngọn lửa thiêu đốt (Phục Truyền 4:24; Hê-bơ-rơ 12:29). Cùng một ngọn lửa đã thiêu hủy của lễ chấp nhận (Lê-vi Ký 9:24) giờ đây trở thành ngọn lửa phán xét kẻ xúc phạm sự thánh khiết Ngài.

III. Phân Tích Sâu Hơn Về Bản Chất Tội Lỗi

Lời giải thích trực tiếp từ Đức Giê-hô-va được đưa ra ngay sau đó qua Môi-se: "Ấy đó là điều Đức Giê-hô-va đã phán rằng: Những kẻ đến gần ta phải tôn ta là thánh; trước mặt cả dân sự ta phải được tôn vinh." (Lê-vi Ký 10:3). Câu này vạch rõ hai nguyên tắc:

1. Sự Thánh Khiết của Đức Chúa Trời (Holiness - קָדוֹשׁ - qadosh): Những ai "đến gần" Đức Chúa Trời, đặc biệt là trong chức vụ thánh, phải công nhận và tôn trọng sự thánh khiết tuyệt đối, khác biệt, tách rời khỏi sự phàm tục của Ngài. Nadab và Abihu đã làm mờ đi, không tôn Đức Chúa Trời là thánh trong hành động của họ.
2. Vinh Quang của Đức Chúa Trời (Glory - כָּבוֹד - kabod): Hành động của họ đã không làm vinh hiển Đức Chúa Trời trước mặt dân chúng, mà có lẽ đã mang đến sự hỗn loạn, nghi ngờ, hoặc coi thường. Sự phán xét công khai, mặc dù khủng khiếp, lại chính là cách Đức Chúa Trời tái khẳng định vinh quang và uy quyền tối thượng của Ngài trước toàn dân.

Một số bình luận gia Kinh Thánh cũng đặt câu hỏi về động cơ đằng sau: có phải họ đang say rượu? Lệnh cấm uống rượu cho các thầy tế lễ khi vào đền tạm ngay sau sự kiện này (Lê-vi Ký 10:8-11) có thể ngụ ý một mối liên hệ. Dù động cơ cụ thể là gì, cốt lõi vấn đề vẫn là sự bất kính, tự ý, và vi phạm mệnh lệnh thiêng liêng.

IV. Phản Ứng của A-rôn và Bài Học về Sự Vâng Phục Tuyệt Đối

Phản ứng của A-rôn trước bi kịch mất hai con trai là một bài học đau đớn về sự vâng phục: "A-rôn bèn nín lặng" (Lê-vi Ký 10:3). Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ "nín lặng" (וַיִּדֹּם - vayyiddom) diễn tả một sự im lặng tuyệt đối, không một lời than van, oán trách. Đây không phải là sự im lặng của kẻ tê liệt, mà là sự im lặng của người công nhận sự công bình và uy quyền của Đức Chúa Trời, dù trong nỗi đau tột cùng. A-rôn đã chọn cách tôn Đức Chúa Trời là thánh, ngay cả trong sự mất mát.

Môi-se sau đó nhắc nhở các thầy tế lễ còn lại về trách nhiệm của họ: không được để tang theo cách thông thường, mà phải tiếp tục công việc chức vụ, vì "dầu của Đức Giê-hô-va vẫn ở trên các ngươi" (Lê-vi Ký 10:6-7). Sự thánh khiết của Đức Chúa Trời và công việc của Ngài phải được ưu tiên hơn ngay cả tình cảm gia đình và tập tục tự nhiên.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay

Câu chuyện Nadab và Abihu không chỉ là lịch sử, mà là một lời cảnh báo nghiêm túc và một nguyên tắc hướng dẫn cho mọi Cơ Đốc nhân, đặc biệt trong sự thờ phượng và đời sống thuộc linh.

1. Thờ Phượng Phải Theo Lẽ Thật và Thần Linh: Chúa Giê-xu phán: "Đức Chúa Trời là thần, nên ai thờ lạy Ngài thì phải lấy tâm thần và lẽ thật mà thờ lạy" (Giăng 4:24). "Lẽ thật" (ἀλήθεια - alētheia) chính là Lời của Đức Chúa Trời. Sự thờ phượng đẹp ý Chúa phải bắt nguồn từ sự mặc khải của Ngài trong Kinh Thánh, không phải từ cảm xúc chủ quan, truyền thống thuần túy, hay sáng kiến cá nhân. Mọi hình thức, thực hành trong Hội Thánh cần được kiểm chứng dưới ánh sáng của Lời Chúa.

2. Tôn Trọng Sự Thánh Khiết của Đức Chúa Trời: Chúng ta được kêu gọi vào mối tương giao thân mật với Đức Chúa Trời qua Đấng Christ, nhưng không bao giờ được quên rằng Ngài vẫn là Đức Chúa Trời Thánh Khiết. Sự thân mật không bao giờ được phép biến thành sự suồng sã, thiếu tôn kính. "Hãy kính sợ Đức Chúa Trời" vẫn là mệnh lệnh quan trọng (1 Phi-e-rơ 2:17).

3. Vai Trò Trung Bảo Duy Nhất của Đấng Christ: Nadab và Abihu đã đến gần Đức Chúa Trời bằng cách thức riêng, với "lửa lạ". Ngày nay, Đức Chúa Trời đã thiết lập một con đường duy nhất để đến với Ngài: "Chính Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi Ta thì không ai được đến cùng Cha" (Giăng 14:6). Mọi sự thờ phượng, cầu nguyện, phục vụ đều phải được dâng lên trong Danh Chúa Giê-xu Christ, dựa trên công lao cứu chuộc hoàn hảo của Ngài, chứ không dựa trên công đức hay sự khôn ngoan riêng của chúng ta. Hê-bơ-rơ 12:28-29 nhắc nhở: "Ấy vậy, vì chúng ta có được một nước không hay rúng động, hãy cầm giữ ơn điển, hầu cho lấy lòng kính sợ mà hầu việc Đức Chúa Trời cho đẹp ý Ngài; vì Đức Chúa Trời chúng ta là đám lửa hay thiêu đốt."

4. Sự Vâng Lời Quan Trọng Hơn Của Lễ: Samuel từng tuyên bố với Sau-lơ: "Đức Giê-hô-va há đẹp lòng của lễ thiêu và của lễ thù ân bằng sự vâng theo lời phán của Ngài sao? Vả, sự vâng lời tốt hơn của tế lễ; sự nghe theo tốt hơn mỡ chiên đực." (1 Sa-mu-ên 15:22). Nadab và Abihu đã dâng một của lễ (hương), nhưng không vâng theo điều răn. Đời sống Cơ Đốc không phải là làm thật nhiều việc "tốt" cho Chúa, mà trước hết là vâng theo những gì Ngài đã phán dạy trong Lời Ngài.

5. Trách Nhiệm Cao Cả Đi Đôi với Sự Phán Xét Nghiêm Khắc: Những người được giao trách nhiệm lãnh đạo, dạy dỗ, dẫn dắt trong Hội Thánh (mục sư, trưởng lão, giáo sĩ) cần đặc biệt suy ngẫm về bài học này. Càng ở gần bàn thờ, càng phục vụ trong chức vụ thiêng liêng, thì trách nhiệm càng lớn và sự phán xét cũng sẽ nghiêm khắc hơn (Gia-cơ 3:1). Sự phục vụ phải trong tinh thần kính sợ và run rẩy.

Kết Luận

Câu chuyện về Nadab và Abihu là một hồi chuông cảnh tỉnh trong lịch sử cứu chuộc. Nó nhắc nhở chúng ta rằng Đức Chúa Trời mà chúng ta thờ phượng là Đấng yêu thương nhưng cũng vô cùng thánh khiết, đầy ân điển nhưng cũng công bình tuyệt đối. Ân điển không hủy bỏ luật pháp thánh khiết của Ngài, mà làm trọn nó trong Đấng Christ.

Ngày nay, nhờ huyết báu của Chúa Giê-xu Christ đổ ra trên thập tự giá, chúng ta được đến gần Đức Chúa Trời với lòng đầy dẫy sự thật (Hê-bơ-rơ 10:19-22). Nhưng sự tiếp cận đầy ân điển đó không cho phép chúng ta coi thường sự thánh khiết của Ngài. Thay vào đó, nó thúc giục chúng ta "sự yêu mến Đấng Christ sẽ thôi thúc chúng ta" (2 Cô-rinh-tô 5:14) để sống và thờ phượng một cách đẹp ý Ngài—trong sự vâng phục, kính sợ, và hoàn toàn dựa trên con đường mà Ngài đã mở ra qua Đấng Christ. Hãy để bài học thảm khốc từ Nadab và Abihu giúp chúng ta kiểm điểm lại tấm lòng và cách thực hành đức tin của mình, luôn hướng về Chúa Giê-xu, là Trung Bảo duy nhất và hoàn hảo của giao ước mới.