Acts 17:11: Bereans examining daily

Trong hành trình truyền giáo của sứ đồ Phao-lô, có một nhóm người đặc biệt được Kinh Thánh ghi nhận với tấm gương đáng ngưỡng mộ về thái độ đối với Lời Đức Chúa Trời. Đó là những người Bê-rê được mô tả trong sách Công vụ 17:11. Câu chuyện tuy ngắn gọn nhưng để lại một nguyên tắc sống động cho mọi Cơ Đốc nhân: “Những người nầy có ý hẳn hoi hơn người Tê-sa-lô-ni-ca, mới sẵn lòng chịu lấy đạo, ngày nào cũng tra xem Kinh thánh, để xét lời giảng có thật chăng.” (Công vụ 17:11). Bài viết này sẽ khám phá sâu hơn về bối cảnh, ý nghĩa và những ứng dụng thực tiễn từ gương mẫu của người Bê-rê trong đời sống hằng ngày của chúng ta.

Bê-rê (hay Berea) là một thành phố nằm ở miền Macedonia, thuộc Hy Lạp ngày nay. Thành này nằm cách Tê-sa-lô-ni-ca khoảng 80 km về phía tây nam và có một hội đường Do Thái đáng kể. Sau khi gặp sự chống đối dữ dội từ người Do Thái tại Tê-sa-lô-ni-ca, Phao-lô và Si-la được các anh em gửi đi đến Bê-rê (Công vụ 17:10). Tại đây, họ tiếp tục vào hội đường để rao giảng rằng Đức Chúa Giê-xu chính là Đấng Mê-si mà các tiên tri đã báo trước. Sứ điệp này gây chú ý đặc biệt đối với những người Do Thái và cả người Hy Lạp kính sợ Đức Chúa Trời có mặt tại hội đường.

Kinh Thánh mô tả người Bê-rê là những người “có ý hẳn hoi” (noble) hơn người Tê-sa-lô-ni-ca. Từ Hy Lạp được dùng ở đây là εὐγενής (eugenēs), có nghĩa đen là “sinh ra tốt đẹp”, thường được hiểu là cao quý, rộng lượng, có tấm lòng tử tế. Điều này không chỉ nói đến địa vị xã hội mà còn nói đến tâm tính của họ: họ sẵn sàng lắng nghe, cởi mở, không thành kiến, và có thái độ tôn trọng đối với sự thật. Họ không vội vàng bác bỏ hay chấp nhận ngay lập tức, nhưng sẵn sàng đón nhận lời giảng với tấm lòng rộng mở, đồng thời cũng cẩn trọng kiểm chứng.

Người Bê-rê đã “sẵn lòng chịu lấy đạo”. Từ ngữ Hy Lạp προθυμία (prothumia) diễn tả sự sẵn sàng, nhiệt tình, háo hức. Họ không tiếp nhận cách thụ động; họ tích cực tìm kiếm, lắng nghe với lòng khao khát hiểu biết chân lý. Điều này tương phản với những người ở Tê-sa-lô-ni-ca đã ghen tức, tụ tập đám đông gây rối (Công vụ 17:5). Người Bê-rê cho chúng ta thấy rằng một tấm lòng ham mến Lời Chúa là điều kiện tiên quyết để đức tin được hình thành và lớn lên.

Điểm nổi bật nhất của người Bê-rê là việc họ “ngày nào cũng tra xem Kinh thánh”. Hành động “tra xem” trong tiếng Hy Lạp là ἀνακρίνω (anakrinō), có nghĩa là xem xét kỹ lưỡng, điều tra, nghiên cứu, thậm chí như một thẩm phán tra hỏi nhân chứng. Họ không dừng lại ở việc nghe giảng một lần, mà mỗi ngày đều đặn họ mở Kinh Thánh ra, so sánh những lời Phao-lô giảng với những gì đã được chép. Việc làm này cho thấy họ coi trọng Kinh Thánh là thẩm quyền tối cao và muốn đảm bảo rằng những điều mình tin là đúng đắn.

Đáng chú ý, họ làm điều đó hằng ngày. Tính chất đều đặn này phản ánh sự kiên trì và thói quen học Lời Chúa một cách có kỷ luật. Kinh Thánh dạy chúng ta phải suy gẫm Lời Chúa ngày và đêm (Giô-suê 1:8) và coi Lời Chúa như lương thực hằng ngày (Ma-thi-ơ 4:4). Người Bê-rê đã thực hành điều đó một cách cụ thể.

Người Bê-rê đã dùng Cựu Ước (các sách Kinh Thánh có sẵn thời đó) làm tiêu chuẩn để kiểm tra lời giảng của Phao-lô. Đây chính là biểu hiện của nguyên tắc Sola Scriptura (chỉ Kinh Thánh) mà Hội Thánh Tin Lành sau này tuyên xưng. Kinh Thánh là Lời được Đức Chúa Trời hà hơi (2 Ti-mô-thê 3:16), vì vậy nó phải là thước đo cho mọi lời dạy dỗ. Ngày nay, chúng ta có cả Cựu Ước và Tân Ước, là Lời hoàn chỉnh của Đức Chúa Trời, càng phải dùng nó để thẩm định mọi sự dạy dỗ và kinh nghiệm tâm linh.

Chúa Giê-xu cũng đã dùng Kinh Thánh để giải thích về chính Ngài cho các môn đồ trên đường Emmau (Lu-ca 24:27). Sứ đồ Phi-e-rơ khuyên các tín hữu: “Hãy sẵn sàng để trả lời cho mọi kẻ hỏi lý do về sự trông cậy trong anh em” (1 Phi-e-rơ 3:15). Sự sẵn sàng đó đòi hỏi chúng ta phải hiểu biết Kinh Thánh.

Hậu quả của việc tra xét Kinh Thánh hằng ngày không phải là sự hoài nghi hay chia rẽ, mà ngược lại: “Vậy nên trong bọn họ có nhiều người tin theo” (Công vụ 17:12). Kinh Thánh liệt kê rằng không chỉ người Do Thái mà còn nhiều người Hy Lạp, cả đàn ông lẫn phụ nữ quý phái, đã tin nhận Chúa. Điều này cho thấy việc nghiên cứu Lời Chúa cách nghiêm túc dẫn đến đức tin chân thật. Đức tin không mù quáng nhưng được xây dựng trên nền tảng vững chắc là Lời Đức Chúa Trời.

Gương của người Bê-rê không chỉ để ngưỡng mộ mà còn để chúng ta áp dụng vào đời sống hằng ngày. Dưới đây là một số phương cách cụ thể:

• Nuôi dưỡng tấm lòng cao thượng: Hãy cầu xin Chúa ban cho chúng ta tâm linh cởi mở, sẵn sàng tiếp nhận Lời Ngài, không thành kiến, không vội vàng bác bỏ, nhưng cũng không dễ dãi tin theo mọi tiếng nói. Chúng ta cần có thái độ khiêm nhường và khao khát chân lý.
• Ham mến Lời Chúa: Làm cho việc đọc Kinh Thánh trở thành niềm vui, giống như người Bê-rê “sẵn lòng chịu lấy đạo”. Hãy cầu nguyện trước khi đọc, xin Chúa Thánh Linh mở mắt để hiểu Lời Ngài (Thi thiên 119:18).
• Tra xét Kinh Thánh mỗi ngày: Lập kế hoạch đọc Kinh Thánh đều đặn. Có thể dùng các kế hoạch đọc Kinh Thách trong một năm, hoặc đọc theo chủ đề. Dành thời gian nhất định mỗi ngày để nghiên cứu, suy ngẫm và cầu nguyện. Ghi chú lại những điều Chúa dạy và những câu hỏi cần tìm hiểu thêm.
• Kiểm tra mọi lời giảng dạy: Như người Bê-rê đã đối chiếu lời Phao-lô với Kinh Thánh, chúng ta cũng phải làm như vậy với bất cứ bài giảng, sách vở, hay lời dạy nào. Kinh Thánh dặn dò: “Hỡi kẻ rất yêu dấu, chớ tin cậy mọi thần, nhưng hãy thử cho biết các thần có phải đến từ Đức Chúa Trời chăng” (1 Giăng 4:1) và “hãy nghiệm xét mọi việc, điều chi lành thì giữ lấy” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:21).
• Sử dụng các công cụ hỗ trợ: Để tra xét Kinh Thánh sâu sắc hơn, có thể dùng các bản dịch khác nhau, từ điển Kinh Thánh, sách dẫn đề, bản đồ, và các tài liệu giải kinh đáng tin cậy. Tuy nhiên, luôn đặt Kinh Thánh lên trên hết và để Thánh Linh dẫn dắt.
• Chia sẻ và khích lệ nhau: Trong Hội Thánh, hãy cùng nhau học Kinh Thánh, thảo luận, và kiểm chứng. Khi mọi người đều có thói quen tra xét Kinh Thánh, Hội Thánh sẽ vững mạnh và tránh được các giáo lý sai lầm.
• Áp dụng Lời Chúa vào đời sống: Mục đích của việc tra xét Kinh Thánh không chỉ để tích lũy kiến thức, mà để được biến đổi và vâng phục. Như Gia-cơ nói: “Hãy làm theo lời, chớ lấy nghe làm đủ mà lừa dối mình” (Gia-cơ 1:22).

Người Bê-rê đã để lại một di sản quý báu: sự kết hợp giữa tấm lòng cao thượng, lòng khao khát Lời Chúa, và việc nghiên cứu Kinh Thánh đều đặn. Kết quả là nhiều người đã tin nhận Chúa Giê-xu Christ. Là những Cơ Đốc nhân sống trong thời đại đầy biến động với vô vàn tiếng nói khác nhau, chúng ta cần noi theo gương ấy. Hãy đặt Kinh Thánh làm nền tảng và thẩm quyền tối cao, hãy kiên trì tra xét Lời Chúa mỗi ngày, và để Lời ấy dẫn dắt chúng ta đến với chân lý và sự sống đời đời. Cầu xin Chúa giúp chúng ta sốt sắng như người Bê-rê để đức tin chúng ta ngày càng vững mạnh trong Đấng Christ.