Người Cơ Đốc nên nhìn nhận của cải như thế nào?

Trong một thế giới đề cao sự thịnh vượng vật chất và đo lường thành công qua khối tài sản sở hữu, người Cơ Đốc thường xuyên đối mặt với sự căng thẳng giữa thực tế cuộc sống và lời dạy của Kinh Thánh. Của cải không phải là xấu tự bản chất, nhưng thái độ của chúng ta đối với nó sẽ quyết định tâm linh chúng ta thuộc về đâu. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào quan điểm của Kinh Thánh về của cải, khai thác từ ngữ gốc Hy Lạp và Hê-bơ-rơ, và đưa ra những nguyên tắc ứng dụng thiết thực cho đời sống đức tin hôm nay.

Nguyên tắc đầu tiên và nền tảng nhất mà Kinh Thánh dạy là mọi của cải đều đến từ Đức Chúa Trời và thuộc về Ngài. Chúng ta chỉ là những "quản gia" hay "người quản lý". Quan điểm này xuyên suốt từ Cựu Ước đến Tân Ước.

• Phục Truyền Luật Lệ Ký 8:18 chép rõ: "Hãy nhớ lại Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi, vì ấy là Ngài ban năng lực cho ngươi được sản nghiệp". Từ "năng lực" trong tiếng Hê-bơ-rơ là koach (כֹּחַ), chỉ sức mạnh, quyền năng, khả năng. Chính Chúa là nguồn ban cho khả năng lao động, sáng tạo và tạo dựng sản nghiệp.
• Thi Thiên 24:1 tuyên bố: "Của cải trong thế gian, và sự dư dật nó, thế gian và những kẻ ở trong đó đều thuộc về Đức Giê-hô-va".
• Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu kể nhiều ẩn dụ về sự quản lý, nổi bật là Ẩn dụ về các nén bạc (Ma-thi-ơ 25:14-30). Từ "bạc" (talent) trong nguyên ngữ Hy Lạp là talanton (τάλαντον), một đơn vị tiền tệ rất lớn. Chủ đích trao tài sản cho đầy tớ mình và đòi hỏi một sự tính sổ. Điều này minh họa rõ ràng: chúng ta không phải là chủ sở hữu tối cao.

Nhận thức này phá đổ tư tưởng "sở hữu tuyệt đối" của con người. Khi hiểu mình là quản gia, thái độ của chúng ta đối với tiền bạc sẽ chuyển từ "giữ chặt lấy" sang "quản lý khôn ngoan theo ý muốn của Chủ nhân thật".

Có lẽ lời cảnh báo mạnh mẽ và rõ ràng nhất trong Kinh Thánh về của cải là nguy cơ nó trở thành thần tượng, cạnh tranh vị trí tối cao của Đức Chúa Trời trong lòng người.

• Ma-thi-ơ 6:24 ghi lại lời phán trực tiếp của Chúa Giê-xu: "Chẳng ai được làm tôi hai chủ; vì sẽ ghét người nầy mà yêu người kia, hoặc trọng người nầy mà khinh người kia. Các ngươi không có thể làm tôi Đức Chúa Trời lại làm tôi Ma-môn nữa." Từ "Ma-môn" (Μαμωνᾶς) có gốc từ tiếng A-ram, có nghĩa là "của cải", "tài sản". Chúa Giê-xu đặt "Ma-môn" đối lập với "Đức Chúa Trời", xem nó như một thế lực đòi hỏi sự thờ phượng và phục vụ. Đây không phải là sự lên án của cải, mà là lên án sự phục vụ của cải.
• I Ti-mô-thê 6:10 phân tích sâu sắc: "Còn sự tham tiền bạc là cội rễ mọi điều ác, có kẻ vì đeo đuổi nó mà bội đạo, chuốc lấy nhiều điều đau đớn." Ở đây, Phao-lô không nói "tiền bạc là cội rễ mọi điều ác", mà là "sự tham tiền bạc" (φιλαργυρία - philargyria). Từ Hy Lạp này kết hợp phileō (yêu mến) và argyros (bạc), nghĩa là "tình yêu đối với tiền bạc". Chính tình yêu/sự thèm khát đó mới là vấn đề, dẫn người ta xa rời đức tin.

Thần tượng của cải biểu hiện qua việc đặt an ninh, hạnh phúc, giá trị bản thân và hy vọng tương lai vào sự dư dật vật chất thay vì vào Đấng Christ. Nó khiến chúng ta tin rằng "có nhiều hơn" đồng nghĩa với "an toàn hơn" và "có giá trị hơn".

Nếu là quản gia, chúng ta phải quản lý thế nào? Kinh Thánh đưa ra nguyên tắc về sự dâng hiến và chia sẻ như một hành động của đức tin và sự cảm tạ.

• Châm Ngôn 3:9 dạy: "Hãy lấy tài vật và huê lợi đầu mùa của ngươi mà tôn vinh Đức Giê-hô-va." Việc dâng hiến phần đầu tiên (firstfruits) là một sự thừa nhận thực tế rằng mọi thứ đến từ Ngài.
• Tân Ước phát triển nguyên tắc này không còn là luật định cứng nhắc mà xuất phát từ tấm lòng: "Mỗi người nên tùy theo lòng mình đã định mà quyên ra, không phải phàn nàn hay vì ép uổng; vì Đức Chúa Trời yêu kẻ dâng của cách vui lòng" (II Cô-rinh-tô 9:7). Từ "vui lòng" trong tiếng Hy Lạp là hilaron (ἱλαρόν), có nghĩa là vui vẻ, hân hoan. Sự dâng hiến Cơ Đốc phải là một hành động của ân điển và niềm vui, không phải nghĩa vụ nặng nề.
• Quản lý cũng bao gồm việc chăm lo cho gia đình (I Ti-mô-thê 5:8), lao động chăm chỉ để có thể chia sẻ (Ê-phê-sô 4:28), và quan tâm đến người thiếu thốn trong Hội Thánh và xã hội (Ga-la-ti 2:10, Gia-cơ 2:15-16).

Lời giải đáp triệt để cho mọi băn khoăn về của cải nằm trong bài giảng trên núi của Chúa Giê-xu:

"Ấy vậy, các ngươi chớ lo lắng mà nói rằng: Chúng ta sẽ ăn gì? Uống gì? Mặc gì?... Song trước hết, hãy tìm kiếm nước Đức Chúa Trời và sự công bình của Ngài, thì Ngài sẽ cho thêm các ngươi mọi điều ấy nữa." (Ma-thi-ơ 6:31, 33)

Động từ "tìm kiếm" (zēteō - ζητέω) mang nghĩa tích cực, chủ động, khao khát. Đây không phải là một lời hứa về sự giàu có vật chất, mà là một lời hứa về sự chu cấp đầy đủ khi chúng ta đặt ưu tiên của mình đúng chỗ. Đức Chúa Trời biết rõ nhu cầu của chúng ta (câu 32). Khi Nước Trời và sự công bình của Ngài (mối quan hệ đúng đắn với Chúa và với người) trở thành ưu tiên số một, mọi thứ khác—kể cả của cải vật chất—sẽ được sử dụng và quản lý với đúng mục đích và viễn cảnh vĩnh cửu.

Làm thế nào để sống những nguyên tắc này một cách cụ thể?

1. Thiết Lập Tấm Lòng và Tư Duy Đúng Đắn:
Bắt đầu bằng sự xưng nhận và cầu nguyện: "Lạy Chúa, mọi thứ con có đều đến từ Ngài. Xin giúp con là một quản gia trung tín." Thường xuyên kiểm tra lòng mình: "Mình có đang tìm kiếm an ninh nơi tài khoản ngân hàng hơn là nơi Chúa không? Mình có cảm thấy giá trị bản thân gắn liền với những gì mình sở hữu không?"

2. Lập Ngân Sách và Quản Lý Tài Chính Có Chủ Đích:
Quản lý là hành động cụ thể của đức tin. Lập ngân sách đơn giản theo công thức: CHI TIÊU + DÂNG HIẾN + TIẾT KIỆM/ĐẦU TƯ = THU NHẬP. Hãy đặt phần "Dâng hiến" lên đầu tiên ("huê lợi đầu mùa"). Phần tiết kiệm không phải chỉ để tích trữ, mà để sẵn sàng cho tương lai, cho những cơ hội đầu tư sinh lời khôn ngoan, và để có thể rộng rãi khi cần.

3. Sống Đơn Giản và Biết Đủ:
Chống lại văn hóa tiêu dùng bằng lòng biết ơn và sự hài lòng. Phao-lô nói: "... tôi đã học biết sống nghèo, cũng biết sống giàu. Trong mọi hoàn cảnh, no hay đói, giàu hay nghèo, tôi đều đã học bí quyết để sống" (Phi-líp 4:11-12 - BTTHĐ). "Bí quyết" đó là sức mạnh của Đấng Christ (câu 13). Hãy tập nhận diện sự khác biệt giữa "nhu cầu" và "ham muốn".

4. Sử Dụng Của Cải Để Gây Dựng và Chia Sẻ:
Xem tiền bạc như một công cụ để mở rộng Nước Trời và bày tỏ tình yêu thương. Điều này bao gồm:
- Dâng hiến đều đặn, vui lòng cho Hội Thánh địa phương.
- Hỗ trợ công việc truyền giáo và các tổ chức Cơ Đốc.
- Chủ động tìm cách giúp đỡ anh chị em trong Hội Thánh đang gặp khó khăn.
- Đầu tư vào mối quan hệ và kỷ niệm hơn là chỉ vào đồ vật.

5. Dạy Dỗ Con Cái về Quan Điểm Kinh Thánh Đối Với Của Cải:
Giúp thế hệ tiếp theo hiểu giá trị của lao động, sự dâng hiến, tiết kiệm và rộng rãi từ khi còn nhỏ. Đây là di sản thuộc linh quý giá hơn mọi tài sản vật chất.

Của cải, dưới ánh sáng Kinh Thánh, không phải là cứu cánh của đời sống, cũng không phải là kẻ thù phải bài trừ. Nó là một phương tiện và một bài kiểm tra cho lòng trung tín của chúng ta. Khi chúng ta nhìn nhận mọi sự đều đến từ Chúa, thuộc về Chúa và phải được sử dụng cho vinh quang Chúa, chúng ta sẽ kinh nghiệm được một sự tự do phi thường: tự do khỏi sự lo lắng, tự do khỏi sự tham lam, và tự do để rộng rãi yêu thương. Sự giàu có thật sự không nằm ở số dư tài khoản, mà nằm ở mối quan hệ đúng đắn với Đức Chúa Trời và sự sẵn lòng chia sẻ những gì Ngài đã giao phó. Hãy sống như những quản gia khôn ngoan, trung tín, hướng về ngày chúng ta sẽ trình diện trước mặt Chủ nhân yêu dấu và nghe lời phán: "Hỡi đầy tớ ngay lành trung tín kia, được lắm!" (Ma-thi-ơ 25:21).