Kinh Thánh nói gì về việc nói quá nhiều / lắm lời?

Trong một thế giới bị bão hòa bởi thông tin, tiếng ồn và vô số cuộc hội thoại, lời nói đã trở thành thứ dư thừa nhất nhưng cũng nguy hiểm nhất. Kinh Thánh, với sự khôn ngoan vượt thời gian, không xem nhẹ chủ đề này. Qua nhiều sách, đặc biệt là Châm Ngôn, Gia-cơ và Truyền Đạo, Đức Chúa Trời ban cho chúng ta những nguyên tắc sâu sắc về sức mạnh, sự nguy hiểm của lời nói và sự cần thiết của việc kiểm soát cái lưỡi. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào phân tích Kinh-thánh, khám phá những cảnh báo về tật lắm lời, nguyên nhân gốc rễ theo tâm lý học thuộc linh, và con đường thực tiễn dẫn đến sự khôn ngoan trong giao tiếp.

Kinh Thánh sử dụng những hình ảnh sống động và lời lẽ mạnh mẽ để mô tả hậu quả của việc nói quá nhiều.

1. Cánh Cửa Dẫn Đến Tội Lỗi (Châm Ngôn 10:19): Câu Kinh Thánh kinh điển này tuyên bố: "Phải có nhiều lời, thì tội lỗi chẳng thiếu chi; nhưng ai cầm giữ miệng mình là khôn ngoan." Từ "lời" trong nguyên văn Hê-bơ-rơ là "dabar" (דָּבָר), có nghĩa là "lời nói, sự việc, hành động." Một khi số lượng lời nói (dabar) tăng lên, xác suất để một lời nói trở thành tội lỗi ("chet" - חֵטְא, nghĩa là trật mục tiêu, phạm tội) cũng tăng theo cấp số nhân. Mỗi lời thừa là một cánh cửa mở ra cho sự phàn nàn, dối trá, khoác lác, chửi rủa hoặc vu khống.

2. Sự Phù Vân Và Tiếng Ồn Vô Ích (Truyền Đạo 5:2-3): Sứ đồ Truyền đạo cảnh báo: "Chớ vội vàng mở miệng ra, và lòng ngươi chớ lật đật nói lời trước mặt Đức Chúa Trời; vì Đức Chúa Trời ở trên trời, còn ngươi ở dưới đất; vì vậy ngươi khá ít lời. Hễ nhiều sự lo lắng ắt sanh ra chiêm bao; còn nhiều lời ắt sanh ra sự nói hư không." Ở đây, lắm lời được so sánh với "sự nói hư không" (tiếng Hê-bơ-rơ: "dibrah" từ gốc dabar). Nó là thứ tiếng ồn vô nghĩa, giống như những giấc mơ hỗn độn đến từ sự lo lắng. Trước sự hiện diện của Đức Chúa Trời thánh khiết, sự im lặng thận trọng ("ít lời") là thái độ thờ phượng đúng đắn hơn là những lời cầu nguyện dài dòng, lặp đi lặp lại (Ma-thi-ơ 6:7).

3. Dấu Hiệu Của Sự Ngu Dại Và Kiêu Ngạo (Châm Ngôn 17:27-28): "Người nào ngăn giữ lời nói mình có sự tri thức; và ai có tánh thần lặng lẽ là người khôn sáng. Dầu kẻ ngu muội ở yên lặng, cũng được cho là khôn ngoan; người nào ngậm môi mình, được cầm bằng người hiểu biết." Điều thú vị là sự im lặng có thể "ngụy trang" cho sự khôn ngoan, nhưng lắm lời lại phơi bày ngay lập tước sự ngu dại ("kesil" - כְּסִיל, chỉ người cứng đầu, thiếu hiểu biết thuộc linh). Người nói nhiều thường có xu hướng muốn thể hiện bản thân, chứng minh giá trị, hoặc khẳng định quan điểm—tất cả đều có thể bắt nguồn từ lòng kiêu ngạo.

Sứ đồ Gia-cơ dành hẳn một phân đoạn quan trọng để nói về sức mạnh hủy diệt của cái lưỡi. Trong tiếng Hy Lạp, từ "lưỡi" ("glossa" - γλῶσσα) không chỉ là cơ quan vật lý, mà còn tượng trưng cho toàn bộ khả năng ngôn ngữ và giao tiếp của con người.

1. Sức Mạnh Không Cân Xứng (c.3-5): Gia-cơ dùng ba hình ảnh: cái bành (dây cương) khống chế con ngựa, bánh lái điều khiển con tàu lớn, và một tia lửa nhỏ đốt cháy cả khu rừng. Nguyên tắc chung: một bộ phận nhỏ bé (micros - μικρός) lại có thể kiểm soát hoặc hủy diệt một tổng thể to lớn (megas - μέγας). Cái lưỡi của chúng ta cũng vậy—nó nhỏ nhưng quyết định hướng đi của cả đời sống ("toàn thân thể") và có thể gây ra thảm họa.

2. Bản Chất Tội Lỗi Không Thể Chế Ngự (c.7-8): Con người có thể chế ngự mọi loài thú, "nhưng cái lưỡi, không ai chế ngự được: nó là một sự dữ không hề dứt, đầy dẫy những chất độc giết chết." Từ "chế ngự" ("damazo" - δαμάζω) nghĩa là thuần hóa, khuất phục. Gia-cơ tuyên bố một sự thật bi thảm: bằng sức riêng, không ai có thể "thuần hóa" cái lưỡi mình. Nó là "sự dữ" ("kakon" - κακόν) và chứa đầy "chất độc" ("ios" - ἰός). Điều này chỉ ra nguồn gốc của vấn đề: tội lỗi trong bản chất con người. Lắm lời không đơn thuần là thói quen xấu, mà là triệu chứng của một tấm lòng chưa được Chúa hoàn toàn làm chủ (Ma-thi-ơ 12:34).

3. Sự Mâu Thuẫn Đáng Xấu Hổ (c.9-12): Gia-cơ chỉ ra nghịch lý: cùng một cái miệng dùng để "tôn vinh Chúa, Cha chúng ta," lại dùng để "rủa sả loài người, là tạo vật được dựng nên theo hình ảnh Đức Chúa Trời." Đây là sự bất nhất ("ou chre" - οὐ χρή, "điều này không nên xảy ra"). Giống như một mạch nước không thể ra cả nước ngọt lẫn nước đắng, một cây vả không thể sinh trái ô-liu. Lắm lời thường là nguyên nhân dẫn đến sự bất nhất này: chúng ta ca ngợi Chúa trong nhà thờ, nhưng phàn nàn, chỉ trích và nói xấu người khác ngay sau đó.

Chúa Giê-xu dạy: "Vì do sự đầy dẫy trong lòng mà miệng mới nói ra" (Ma-thi-ơ 12:34). Lời nói là tấm gương phản chiếu tình trạng tâm linh. Vậy, đâu là những nguyên nhân gốc rễ khiến chúng ta nói quá nhiều?

• Sự Lo Lắng Và Thiếu Niềm Tin: Chúng ta nói nhiều để giải tỏa căng thẳng, để thao thao bất tận về vấn đề của mình thay vì "cậy mọi điều lo lắng cho Ngài" (I Phi-e-rơ 5:7).
• Lòng Tự Tôn Và Muốn Được Công Nhận: Chúng ta độc chiếm cuộc trò chuyện để chứng tỏ mình thông minh, quan trọng hoặc có kinh nghiệm.
• Sự Trống Rỗng Thuộc Linh: Một tâm hồn không được Lời Chúa ("logos" - λόγος) đầy dẫy sẽ dễ dàng bị lấp đầy bởi những lời nói trần tục ("dabar" của con người).
• Thiếu Sự Khôn Ngoan Từ Trên Cao: Gia-cơ 1:5 khuyên: "Nếu trong anh em có kẻ kém khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời... thì Ngài sẽ ban cho." Sự khôn ngoan của Chúa dẫn đến tính "chậm nói" (Gia-cơ 1:19).

Giải pháp, do đó, phải bắt đầu từ bên trong. Chúng ta cần một tấm lòng được biến đổi bởi Đấng Christ. Khi Chúa Thánh Linh ("Pneuma Hagion") ngự trị và làm chủ tâm trí, Ngài sẽ sản sinh ra bông trái "nhịn nhục, nhân từ, tiết độ" (Ga-la-ti 5:22-23), là những phẩm chất trực tiếp kiềm chế sự bộc phát của lời nói.

Làm thế nào để chúng ta sống nguyên tắc Kinh Thánh này trong đời sống hằng ngày? Dưới đây là một số bước thực hành:

1. Thực Hành Sự Im Lặng Có Chủ Đích: Dành ra những khoảng thời gian im lặng mỗi ngày (có thể 15-30 phút) để tĩnh lặng trước mặt Chúa, lắng nghe tiếng Ngài qua Lời Ngài (Thi-thiên 46:10). Điều này rèn luyện "cơ bắp" tự chủ của tâm trí và lưỡi.

2. Áp Dụng Nguyên Tắc "THINK" Trước Khi Nói: Hãy tự hỏi lời mình sắp nói có:
T - Truthful (Chân thật không)?
H - Helpful (Có ích, gây dựng không)?
I - Inspiring (Khích lệ, truyền cảm hứng không)?
N - Necessary (Cần thiết không)?
K - Kind (Tử tế không)?
Nếu không đạt đa số, hãy im lặng.

3. Trở Thành Người Lắng Nghe Tích Cực: "Mọi người nên mau nghe mà chậm nói" (Gia-cơ 1:19). Hãy tập trung lắng nghe để hiểu, thay vì lắng nghe để chuẩn bị phản biện. Điều này tôn trọng người đối diện và giúp bạn thu thập đủ thông tin trước khi đưa ra lời đáp thích hợp (Châm Ngôn 18:13).

4. Cầu Nguyện Như Đa-vít: Hãy thường xuyên dùng lời cầu nguyện của Đa-vít: "Xin Chúa canh giữ miệng tôi, Và gìn giữ môi tôi" (Thi-thiên 141:3). Thừa nhận sự bất lực của bản thân và cầu xin Chúa Thánh Linh kiểm soát môi miệng bạn mỗi sáng.

5. Lấp Đầy Tâm Trí Với Lời Chúa: Khi tâm trí được đầy dẫy Lẽ Thật ("Aletheia"), nó sẽ tự nhiên lọc ra những lời hư không ("mataios" - ματαιότης). Hãy đọc, suy ngẫm và ghi nhớ Kinh Thánh (Cô-lô-se 3:16).

6. Chịu Trách Nhiệm Với Hội Thánh: Hãy mời một người bạn thuộc linh đáng tin cậy trong Hội thánh nhắc nhở bạn khi họ thấy bạn rơi vào tình trạng nói nhiều, phàn nàn hoặc nói lời không gây dựng. Sự sửa dạy từ tình yêu thương là phương thuốc hữu hiệu (Châm Ngôn 27:6).

Mục đích của bài nghiên cứu này không phải là biến chúng ta thành những con người trầm lặng, nhút nhát, luôn sợ hãi mỗi khi mở miệng. Trái lại, Kinh Thánh kêu gọi chúng ta trở thành những người quản lý khôn ngoan của lời nói. Mục tiêu là để lời nói của chúng ta trở nên ít hơn về số lượng, nhưng cao giá hơn về chất lượng—giống như "lời nói phải, kịp thời" (Châm Ngôn 15:23), có khả năng "ban ân điển cho kẻ nghe" (Ê-phê-sô 4:29).

Cuối cùng, hình mẫu hoàn hảo nhất là Chúa Giê-xu Christ. Ngài là "Logos" (Ngôi Lời) nhập thể (Giăng 1:1), nhưng khi đứng trước mặt kẻ cáo buộc mình, Ngài thường im lặng (Ma-thi-ơ 26:63). Ngài không lãng phí lời nói. Mỗi lời Ngài phán ra đều có mục đích, quyền năng và đầy ân điển. Khi chúng ta kết hợp mật thiết với Ngài, để Thánh Linh Ngài kiểm soát, chúng ta sẽ dần học được sự khôn ngoan quý báu của việc "giữ miệng mình." Ước gì lời cầu nguyện của chúng ta là: "Lạy Chúa, xin khiến các lời của miệng con và sự suy gẫm của lòng con đều được đẹp ý Ngài" (Thi-thiên 19:14).

Bài nghiên cứu sử dụng Kinh Thánh: Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925 (Bản Truyền Thống). Các từ gốc Hê-bơ-rơ và Hy Lạp được tra cứu từ các công cụ nghiên cứu thần học chuẩn mực.