Tại sao Đức Chúa Trời trong Cựu Ước lại quá khác biệt với Đức Chúa Trời trong Tân Ước như vậy?

Câu hỏi về sự khác biệt giữa Đức Chúa Trời trong Cựu Ước và Tân Ước là một thách thức lớn đối với nhiều tín hữu và cả những người tìm hiểu Kinh Thánh. Trên bề mặt, độc giả có thể thấy một bên là Đấng phán xét các dân tộc, truyền lệnh chinh phạt, giáng những tai họa kinh khiếp; và bên kia là Đức Chúa Cha yêu thương, nhân từ, được bày tỏ trọn vẹn nơi Chúa Giê-xu Christ. Bài viết nghiên cứu chuyên sâu này sẽ phân tích dưới ánh sáng của toàn bộ Kinh Thánh, sử dụng các ngữ nguyên Hê-bơ-rơ và Hy Lạp, để chứng minh rằng Đức Chúa Trời là MỘT, Ngài không hề thay đổi, và sự mặc khải về Ngài là một sự tiến triển có chủ đích hướng đến sự cứu rỗi cuối cùng cho nhân loại qua Chúa Giê-xu Christ.

Trước khi đi vào so sánh, chúng ta phải lập nền tảng từ chính lời Chúa: **“Vì ta là Đức Giê-hô-va, ta không hề thay đổi…”** (Ma-la-chi 3:6). Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “thay đổi” ở đây là “shânach” (שָׁנַח), mang nghĩa đổi khác, biến dịch. Tân Ước cũng xác nhận: **“Đức Chúa Jêsus Christ hôm qua, ngày nay, và cho đến đời đời không hề thay đổi.”** (Hê-bơ-rơ 13:8). Vậy, nếu Đức Chúa Trời không thay đổi, thì sự “khác biệt” mà chúng ta nhận thấy phải được giải thích từ góc độ nào? Câu trả lời nằm ở sự mặc khải tiệm tiến (Progressive Revelation) và bối cảnh lịch sử cứu rỗi (Historia Salutis).

Đức Chúa Trời không bày tỏ tất cả về chính Ngài và kế hoạch của Ngài trong một lần. Ngài bày tỏ dần dần, phù hợp với từng giai đoạn trong lịch sử cứu rỗi. Cựu Ước là giai đoạn chuẩn bị, thiết lập nền tảng về tội lỗi, sự thánh khiết, công lý và sự cần thiết của một của lễ chuộc tội. Tân Ước là sự ứng nghiệm và bày tỏ trọn vẹn kế hoạch đó nơi Chúa Giê-xu.

• Giao Ước Cũ (Cựu Ước) – Giao Ước Luật Pháp: Được thiết lập với dân Y-sơ-ra-ên tại núi Si-na-i (Xuất Ê-díp-tô Ký 19-20). Giao ước này nhấn mạnh đến sự vâng phục (“hãy vâng theo tiếng ta”) và sự thánh khiết tuyệt đối. Hình phạt cho sự bất tuân là rõ ràng và nghiêm khắc, vì nó phản ánh bản chất thánh khiết (“qadosh” – קָדוֹשׁ) của Đức Chúa Trời, Đấng ghét tội lỗi.
• Giao Ước Mới (Tân Ước) – Giao Ước Ân Điển: Được thiết lập bằng huyết của Chúa Giê-xu Christ (Lu-ca 22:20). Giao ước này ứng nghiệm lời hứa trong Giê-rê-mi 31:31-34, nhấn mạnh đến sự tha thứ, ân điển và mối quan hệ cá nhân với Đức Chúa Trời qua đức tin nơi Chúa Giê-xu.

Hai giao ước không mâu thuẫn, mà là sự tiếp nối và làm trọn. Luật pháp (“Torah” – תּוֹרָה) trong Cựu Ước như một thầy giáo dẫn chúng ta đến với Đấng Christ (Ga-la-ti 3:24). Nó cho thấy tội lỗi là nghiêm trọng đến mức nào và con người không thể tự cứu mình.

Sự thống nhất của Đức Chúa Trời được thấy rõ khi chúng ta phân tích các thuộc tính của Ngài xuất hiện xuyên suốt cả hai giao ước.

1. Sự Thánh Khiết và Công Bình: Nhiều người nghĩ đây là thuộc tính chỉ của Cựu Ước. Nhưng Tân Ước cũng rao giảng mạnh mẽ về sự thánh khiết và công bình của Đức Chúa Trời. Sự phán xét kinh khiếp trong Cựu Ước (như trận lụt, Sô-đôm và Gô-mô-rơ) phản ánh sự công bình của Ngài trước tội lỗi cực điểm. Tân Ước cũng cảnh báo: **“Vì đã định cho loài người phải chết một lần, rồi chịu phán xét.”** (Hê-bơ-rơ 9:27). Sách Khải Huyền mô tả cơn thịnh nộ của Chiên Con (Khải Huyền 6:16-17). Sự khác biệt nằm ở chỗ: trong Tân Ước, cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời đã đổ trên chính Chúa Giê-xu Christ, Đấng gánh tội thế gian, để những ai tin nhận được thoát khỏi sự phán xét ấy (Rô-ma 3:25-26).

2. Tình Yêu Thương và Lòng Thương Xót: Ngược lại, nhiều người nghĩ đây là thuộc tính chỉ của Tân Ước. Đây là một quan niệm sai lầm nghiêm trọng. Cựu Ước tràn ngập lòng thương xót của Đức Giê-hô-va. Danh xưng đầy đủ của Ngài được bày tỏ cho Môi-se là: **“Đức Giê-hô-va, là Đức Chúa Trời nhân từ, thương xót, chậm giận, đầy dẫy ân huệ và thành thực,”** (Xuất Ê-díp-tô Ký 34:6). Sách Ô-sê là một bức tranh tuyệt vời về tình yêu thương không lay chuyển của Đức Chúa Trời dành cho dân phản bội Ngài. Thi Thiên 136 lặp đi lặp lại câu: **“Vì sự thương xót Ngài còn đến đời đời.”** Từ Hê-bơ-rơ cho “thương xót” ở đây là “checed” (חֶסֶד), chỉ lòng tốt, tình yêu thương thành tín, là nền tảng của giao ước.

Tân Ước không “phát minh” ra tình yêu thương, nhưng bày tỏ tình yêu thương ấy một cách trọn vẹn và cụ thể nhất: **“Đức Chúa Trời là sự yêu thương… Sự yêu thương của Đức Chúa Trời đối với chúng ta đã bày tỏ ra trong điều nầy: Đức Chúa Trời đã sai Con một Ngài đến thế gian, đặng chúng ta nhờ Con được sống.”** (1 Giăng 4:8-9).

Đây là chìa khóa để hiểu sự thống nhất của Kinh Thánh. Chúa Giê-xu không phải là một “phiên bản nhân từ” thay thế cho “Đức Chúa Trời giận dữ” của Cựu Ước. Chúa Giê-xu chính là Đức Giê-hô-va của Cựu Ước, nhập thể làm người. Ngài phán: **“Ta với Cha là một.”** (Giăng 10:30). Sứ đồ Giăng gọi Ngài là “Logos” (Λόγος – Ngôi Lời), Đấng vốn hiện hữu từ ban đầu và là Đấng dựng nên muôn vật (Giăng 1:1-3). Chính Chúa Giê-xu, trong thân vị Ngôi Lời, đã phán với các tổ phụ, dẫn dắt dân Y-sơ-ra-ên trong đồng vắng (1 Cô-rinh-tô 10:4).

Do đó, khi chúng ta thấy Đức Chúa Trời bày tỏ sự thánh khiết và công bình trong Cựu Ước, đó chính là thuộc tính của Chúa Giê-xu. Và khi chúng ta thấy Chúa Giê-xu bày tỏ lòng thương xót và ân điển trong Tân Ước, đó cũng là thuộc tính vốn có của Đức Giê-hô-va. Trong Ngài, **“Ân điển và chân lý bởi Đức Chúa Jêsus Christ mà đến.”** (Giăng 1:17). “Chân lý” (“aletheia” – ἀλήθεια) ở đây bao hàm sự thành tín, công bình và thánh khiết của Luật Pháp. Chúa Giê-xu không hủy bỏ Luật Pháp hay các Tiên Tri, nhưng Ngài làm cho trọn (Ma-thi-ơ 5:17).

Hiểu được sự thống nhất trong tính cách Đức Chúa Trời có những ứng dụng sâu sắc cho đời sống chúng ta:

1. Có Cái Nhìn Toàn Diện Về Đức Chúa Trời: Chúng ta không được “chọn” một Đức Chúa Trời theo ý mình – chỉ yêu thương mà không thánh khiết, hoặc chỉ sợ hãi mà không yêu mến. Một mối quan hệ lành mạnh với Chúa bao gồm sự kính sợ (vì sự thánh khiết của Ngài) và sự yêu mến, tin cậy (vì tình yêu và ân điển của Ngài).
2. Đánh Giá Cao Hơn Về Sự Chuộc Tội: Khi thấy tội lỗi bị Đức Chúa Trời xét đoán nghiêm khắc thế nào trong Cựu Ước, chúng ta mới thấy giá trị vô hạn của thập tự giá. Sự chết của Chúa Giê-xu không phải là một hành động “dễ dãi”, mà là sự thỏa mãn trọn vẹn cơn thịnh nộ thánh khiết của Đức Chúa Trời đối với tội lỗi, để chúng ta được xưng công bình.
3. Sống Trong Sự Kính Sợ và Biết Ơn: “Hãy kính sợ Đức Chúa Trời” (Truyền đạo 12:13) vẫn là mệnh lệnh quan trọng trong Tân Ước (1 Phi-e-rơ 2:17). Nhưng sự kính sợ ấy giờ đây được đặt trong bối cảnh của tình yêu thương và sự làm con: **“Vì anh em chẳng đã nhận lấy tâm thần nô lệ để còn phải sợ hãi, nhưng đã nhận lấy tâm thần làm con nuôi, và nhờ đó chúng ta kêu lên rằng: A-ba! Cha!”** (Rô-ma 8:15).
4. Học Hỏi Toàn Bộ Kinh Thánh Cách Cân Bằng: Đừng chỉ đọc Tân Ước. Hãy đọc Cựu Ước để thấy bề dày lịch sử của tình yêu thương thành tín của Đức Chúa Trời, sự nghiêm trọng của tội lỗi, và những hình bóng về Đấng Christ. Điều này làm cho đức tin của chúng ta sâu sắc và vững vàng hơn.

Đức Chúa Trời trong Cựu Ước và Tân Ước không phải là hai vị thần khác nhau hay một vị thần với hai tính cách mâu thuẫn. Ngài là ĐỨC CHÚA TRỜI DUY NHẤT, Thánh Khiết và Yêu Thương, Công Bình và Thương Xót. Sự mặc khải về Ngài là một tiến trình: từ sự sáng tạo, sự sa ngã, sự kêu gọi một dân tộc, thiết lập luật pháp, đến sự nhập thể, chịu chết, sống lại của Con Một Ngài, và cuối cùng là sự tái lâm và tạo dựng trời mới đất mới. Mỗi giai đoạn nhấn mạnh những khía cạnh khác nhau trong kế hoạch cứu rỗi vĩ đại của Ngài, nhưng tất cả đều hướng về và quy tụ vào Chúa Cứu Thế Giê-xu – Đấng là “Alpha và Omega, đầu tiên và cuối cùng” (Khải Huyền 22:13).

Ước mong rằng sự hiểu biết này sẽ giúp chúng ta yêu mến, tôn thờ và vâng phục Đức Chúa Trời toàn vẹn hơn, với lòng biết ơn sâu xa vì trong Đấng Christ, chúng ta tìm thấy nơi trú ẩn an toàn khỏi cơn thịnh nộ thánh khiết của Đức Chúa Trời, và được hưởng trọn vẹn tình yêu thương vô điều kiện của Ngài.