Kinh Thánh nói gì về lòng hiếu khách?

Trong một thế giới ngày càng cá nhân hóa và thờ ơ, khái niệm về lòng hiếu khách (hospitality) dường như là một giá trị xưa cũ. Tuy nhiên, đối với Cơ Đốc nhân, lòng hiếu khách không đơn thuần là một phép lịch sự xã giao hay một truyền thống văn hóa. Đó là một mạng lệnh thiêng liêng, một đặc tính căn bản của dân sự Đức Chúa Trời, và trên hết, là một phương thức cụ thể để bày tỏ và truyền ra tình yêu thương của Đấng Christ. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá nền tảng Kinh Thánh về lòng hiếu khách, từ Cựu Ước đến Tân Ước, với những giải nghĩa từ ngữ và phân đoạn chi tiết, cùng những áp dụng thiết thực cho đời sống Hội Thánh ngày nay.

Nguyên tắc hiếu khách được ghi khắc sâu đậm trong văn hóa và luật pháp của Y-sơ-ra-ên. Từ ngữ Hê-bơ-rơ chính được sử dụng là "גֵּר" (ger), thường dịch là "khách lạ" hoặc "người kiều ngụ". Đức Chúa Trời đã nhiều lần nhắc nhở dân Ngài phải đối đãi tử tế với khách lạ, bởi vì chính họ cũng từng là những khách lạ trên đất Ê-díp-tô (Xuất Ê-díp-tô Ký 22:21, 23:9). Điều này biến lòng hiếu khách từ một hành vi văn hóa thành một hành vi giao ước, một sự nhắc nhở về ân điển và sự giải cứu của Đức Chúa Trời.

Một trong những câu chuyện kinh điển nhất là việc Áp-ra-ham tiếp đón ba vị khách lạ tại Mam-rê (Sáng Thế Ký 18:1-8). Phản ứng của Áp-ra-ham là mẫu mực: "Đoạn, người đi thật mau vào trại đến cùng Sa-ra mà rằng: Hãy mau mau lấy ba đấu bột lọc nhồi đi, rồi làm bánh nhỏ. Áp-ra-ham chạy lại bầy bò, bắt một con bò con mập và tốt, giao cho đầy tớ mau mau nấu dọn;" (câu 6-7). Hành động "chạy", "mau mau", "bắt một con bò con mập và tốt" cho thấy đây không phải là nghĩa vụ miễn cưỡng mà là một sự tiếp đón nồng nhiệt, kính trọng và sẵn lòng dâng điều tốt nhất. Kết quả của lòng hiếu khách này là lời hứa về con trai Y-sác – một phước lành vượt quá sự mong đợi. Câu chuyện này hé lộ một chân lý thần học sâu sắc: Khi chúng ta tiếp đón người lạ, có thể chúng ta đang "tiếp đãi thiên sứ mà không biết" (Hê-bơ-rơ 13:2).

Cuộc đời của Rút, một người ngoại bang Mô-áp, là một minh chứng khác. Bà được tiếp nhận và bảo vệ trong cánh đồng của Bô-ô, một người tuân giữ luật pháp về việc chừa lại hoa lợi cho người nghèo và khách lạ (Lê-vi Ký 19:9-10, 23:22). Lòng hiếu khách của Bô-ô không chỉ dừng ở việc cho phép bà mót lúa, mà còn là sự bảo vệ, cung cấp nước uống, và mời ăn chung (Rút 2:8-14). Hành động này đã dẫn đến sự cứu chuộc và đưa Rút vào trong gia phổ của Đấng Mê-si-a. Lòng hiếu khách, trong bối cảnh này, chính là cánh cửa dẫn đến sự cứu chuộc và hòa nhập vào cộng đồng giao ước.

Trong Tân Ước, lòng hiếu khách được nâng lên một tầm cao mới nơi chính Con Đức Chúa Trời. Chúa Giê-xu Christ vừa là hiện thân của lòng hiếu khách tối thượng của Đức Chúa Trời dành cho nhân loại tội lỗi, vừa là một vị khách khiêm nhường cần được tiếp đón.

Với tư cách là Chủ, Ngài chính là Đấng đã "đến trong xứ mình, nhưng người mình chẳng hề nhận lấy" (Giăng 1:11). Sự hiếu khách của Ngài được bày tỏ qua việc Ngài mời gọi mọi người: "Hỡi những kẻ mệt mỏi và gánh nặng, hãy đến cùng ta, ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ" (Ma-thi-ơ 11:28). Ngài mở rộng vòng tay tiếp đón những người thâu thuế, kẻ tội lỗi, và những kẻ bị xã hội ruồng bỏ (Lu-ca 15:1-2; 19:1-10). Bữa tiệc thiên đàng là biểu tượng tối hậu của lòng hiếu khách thần thượng (Khải Huyền 19:9).

Với tư cách là Khách, Chúa Giê-xu thường xuyên nhận lời mời và dùng bữa tại nhà người khác (như Xa-chê, Ma-thi-ơ, Ma-ri và Mác-ta). Câu chuyện trên đường Em-ma-út là một minh họa đẹp đẽ (Lu-ca 24:13-35). Hai môn đồ mời vị khách lạ (là chính Chúa phục sinh) vào ở lại: "Hãy ở lại với chúng tôi, vì trời tối rồi" (câu 29). Hành động hiếu khách đơn sơ này đã dẫn đến một sự mặc khải vĩ đại: "Ngài lấy bánh, tạ ơn, đoạn, bẻ ra trao cho hai người. Mắt hai người liền mở ra, và nhìn biết Ngài" (câu 30-31). Điều này dạy chúng ta rằng Chúa thường bày tỏ chính Ngài một cách sâu nhiệm nhất trong những cử chỉ hiếu khách đơn giản và sự thông công quanh bàn ăn.

Các sứ đồ đã nhấn mạnh lòng hiếu khách như một đức tính không thể thiếu của người lãnh đạo Hội Thánh và mọi tín hữu. Từ ngữ Hy Lạp then chốt là "φιλοξενία" (philoxenia), ghép từ "philos" (yêu mến) và "xenos" (khách lạ), nghĩa đen là "yêu mến người lạ".

Sứ đồ Phao-lô liệt kê lòng hiếu khách là một trong những ân tứ và trách nhiệm: "Kẻ làm chủ nhà phải tiếp khách" (Rô-ma 12:13). Trong bản liệt kê các phẩm chất của người quản lý Hội Thánh, "phải hay tiếp khách" là một điều kiện tiên quyết (I Ti-mô-thê 3:2; Tít 1:8). Điều này cho thấy lòng hiếu khách không tùy nghi, mà là một phần của chức vụ và sự quản trị theo ý muốn Đức Chúa Trời.

Sứ đồ Phi-e-rơ kêu gọi: "Hãy tiếp đãi khách khứa nhau, chớ oán trách" (I Phi-e-rơ 4:9). Từ "oán trách" (grumbling) ở đây rất thực tế. Lòng hiếu khách thật không phải là một màn trình diễn, mà phải xuất phát từ tấm lòng rộng rãi, không phàn nàn về công sức hay chi phí. Đặc biệt, thư Hê-bơ-rơ đưa ra một lời khuyên dựa trên kinh nghiệm Cựu Ước: "Chớ quên sự tiếp khách; có kẻ nhờ đó đã tiếp đãi thiên sứ mà không biết" (Hê-bơ-rơ 13:2). Lời này kết nối trực tiếp với câu chuyện Áp-ra-ham và nhắc nhở chúng ta về bản chất siêu nhiên tiềm ẩn trong mỗi hành động hiếu khách.

Trong thư III Giăng, sứ đồ Giăng khen ngợi Gai-út vì lòng hiếu khách của ông đối với các giáo sư lưu động: "Hỡi kẻ rất yêu dấu, anh làm việc trung tín trong mọi điều anh đã làm vì các anh em khách kia, dầu những anh em nầy vốn lạ với anh. Trước mặt Hội thánh, họ đã làm chứng về sự yêu thương của anh; anh sẽ làm phải lắm nếu giúp đỡ các người ấy một cách xứng đáng với Đức Chúa Trời" (câu 5-6). Ngược lại, ông khiển trách Đi-ô-trép vì không những không tiếp đón các anh em đó, mà còn ngăn cản người khác (câu 9-10). Ở đây, lòng hiếu khách gắn liền với việc hỗ trợ chức vụ và sự thông công trong Thân Thể Đấng Christ vượt ra ngoài địa phương.

Làm thế nào để chúng ta có thể sống và thực hành giáo lý này trong bối cảnh hiện đại, nơi sự e dè và tính riêng tư thường được đề cao?

1. Hiếu Khách Bắt Đầu Từ Tâm Thế: Trước tiên, chúng ta cần nuôi dưỡng một tấm lòng rộng mở, xem mọi người đều là hình ảnh của Đức Chúa Trời và là những người mà Chúa Giê-xu đã chết thay. Điều này giúp vượt qua những thành kiến và nỗi sợ hãi.

2. Hiếu Khách Tại Gia: Mở cửa nhà mình vẫn là phương cách mạnh mẽ nhất. Đó không cần là một bữa tiệc xa hoa. Một tách cà phê, một bữa ăn đơn giản, hay chỉ là không gian trò chuyện thân mật đều có giá trị. Hãy chủ động mời người mới đến Hội Thánh, hàng xóm, đồng nghiệp còn chưa biết Chúa, hoặc một sinh viên xa nhà.

3. Hiếu Khách Trong Hội Thánh: Tạo một văn hóa "chào đón tích cực". Điều này vượt xa lời chào ở cửa. Là ngồi cạnh một người đang đi lễ một mình, mời họ tham gia nhóm nhỏ, hoặc hỏi thăm và lắng nghe câu chuyện của họ sau giờ nhóm. Hãy nhớ rằng, "khách lạ" không chỉ là người ngoài, mà có thể là một tín hữu mới, người nhút nhát, hoặc người đang trải qua đau khổ cần sự đồng hành.

4. Hiếu Khách Với Người Phục Vụ: Hỗ trợ các mục sư, nhà truyền giáo, giáo sư Kinh Thánh lưu động bằng chỗ ở, bữa ăn, và sự khích lệ. Điều này không chỉ giúp đỡ họ về vật chất, mà còn là một sự đồng công trong chức vụ.

5. Hiếu Khách Trong Khó Khăn: Lòng hiếu khách đích thực được thử nghiệm khi nó đòi hỏi sự hy sinh – hy sinh thời gian, không gian riêng tư, tài chính, hay sự tiện nghi. Nhưng chính trong sự hy sinh đó, tình yêu thương của Đấng Christ được tỏ ra rõ ràng nhất.

Kinh Thánh dạy rằng lòng hiếu khách không phải là một tùy chọn, mà là một mạng lệnh, một đặc điểm của dân Chúa, và một phương tiện để Ngài hành động. Từ lều của Áp-ra-ham đến bàn ăn tại Em-ma-út, Đức Chúa Trời thường chọn để bày tỏ những phước lành và sự mặc khải lớn lao nhất trong bối cảnh của sự tiếp đón đơn sơ và lòng quảng đại. Khi chúng ta mở lòng và mở cửa, chúng ta không chỉ cho đi thức ăn và chỗ ở; chúng ta đang tham gia vào dòng chảy của ân điển, phá vỡ những rào cản, và tạo không gian cho Đức Thánh Linh hoạt động. Trong một thế giới đầy chia rẽ, lòng hiếu khách Cơ Đốc chính là một lời chứng hùng hồn về Vương Quốc của Đức Chúa Trời – một Vương Quốc nơi mọi người đều được chào đón vào bàn tiệc của Ngài nhờ huyết của Chiên Con. Ước gì mỗi chúng ta, như Gai-út, được khen ngợi rằng: "Hỡi kẻ rất yêu dấu, anh làm việc trung tín... trong sự tiếp khách" (III Giăng 1:5).