Tại sao người Công giáo không được ăn thịt các ngày thứ Sáu Mùa Chay?

Trong lịch phụng vụ của Giáo hội Công giáo, Mùa Chay là thời gian 40 ngày (không tính các Chúa Nhật) trước Lễ Phục Sinh, bắt đầu từ Thứ Tư Lễ Tro. Trong suốt Mùa Chay, các tín hữu Công giáo được khuyến khích thực hiện các hành vi sám hối, cầu nguyện, và từ thiện. Một trong những tập tục phổ biến nhất là kiêng ăn thịt vào các ngày thứ Sáu trong Mùa Chay. Tại sao lại có truyền thống này? Nó dựa trên Kinh Thánh hay chỉ là quy định của giáo hội? Là những người nghiên cứu Kinh Thánh theo tinh thần Tin Lành, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu nguồn gốc, ý nghĩa thần học và đối chiếu với lời dạy của Kinh Thánh để có cái nhìn cân bằng.

Tập tục kiêng thịt trong những ngày đặc biệt có từ rất sớm trong lịch sử Hội Thánh. Ngay từ thế kỷ thứ nhất, một số Cơ đốc nhân đã giữ chay vào thứ Tư và thứ Sáu để tưởng niệm sự phản bội của Giu-đa (thứ Tư) và sự chết của Chúa Giê-xu (thứ Sáu). Tuy nhiên, việc kiêng thịt cụ thể vào thứ Sáu Mùa Chay bắt nguồn từ sự phát triển của các quy tắc sám hối trong Giáo hội Công giáo La Mã. Đến thế kỷ thứ 9, Giáo hoàng Nicholas I đã chính thức yêu cầu các tín hữu kiêng thịt vào các ngày thứ Sáu. Dần dần, Mùa Chay trở thành mùa sám hối đặc biệt, và việc kiêng thịt thứ Sáu trong Mùa Chay được xem là nghĩa vụ buộc.

Thần học Công giáo giải thích rằng việc kiêng thịt là một hình thức từ bỏ những thú vui xác thịt, nhắc nhở về sự hy sinh của Đấng Christ, và dành sự ưu tiên cho đời sống tâm linh. Thịt, đặc biệt là thịt đỏ, từng được xem là thực phẩm xa xỉ, biểu tượng cho sự sung túc và vui thú. Việc kiêng cữ này là một cách để tham dự vào sự đau khổ của Chúa Giê-xu và tỏ lòng sám hối.

Những người ủng hộ truyền thống này thường trích dẫn một số phân đoạn Kinh Thánh để biện minh cho việc kiêng thịt:

• Đa-ni-ên 10:3: “Trong ba tuần lễ trọn, ta không ăn bánh ngon, thịt và rượu chẳng vào miệng ta, và ta cũng không xức dầu trên mình cho đến khi mãn ba tuần lễ.” Đây là ví dụ về việc kiêng cữ một số loại thực phẩm để tập trung cầu nguyện.
• Ma-thi-ơ 4:1-2: “Bấy giờ, Đức Chúa Jêsus được Đức Thánh Linh đưa đến nơi đồng vắng, đặng chịu ma quỉ cám dỗ. Ngài đã kiêng ăn bốn mươi ngày bốn mươi đêm, rồi sau thì đói.” Sự kiêng ăn của Chúa Giê-xu trong 40 ngày là hình mẫu cho Mùa Chay 40 ngày.
• Lu-ca 5:35: “Nhưng khi tân lang sẽ bị đem đi khỏi họ, thì trong những ngày đó, họ sẽ kiêng ăn.” Chúa Giê-xu nói về việc các môn đồ sẽ kiêng ăn sau khi Ngài ra đi, gợi ý về sự sám hối.

Tuy nhiên, những câu Kinh Thánh trên không hề chỉ định rõ ràng việc kiêng thịt vào thứ Sáu hay bất kỳ ngày cụ thể nào. Chúng nói đến việc kiêng ăn nói chung (fasting), chứ không bắt buộc kiêng một loại thức ăn nào. Thêm vào đó, Tân Ước không hề ra lệnh cho tín đồ phải kiêng thịt vào những ngày nhất định. Ngược lại, sứ đồ Phao-lô nhiều lần cảnh báo về sự nguy hiểm của những quy tắc ăn uống mang tính hình thức.

Để hiểu rõ hơn, chúng ta cần nghiên cứu lời dạy của các sứ đồ về việc giữ các ngày đặc biệt và kiêng cữ thức ăn.

Rô-ma 14:1-6 dạy rằng: “Hãy bằng lòng tiếp lấy kẻ kém đức tin, chớ cãi lẫy về sự nghi ngờ. … Người nầy tin có thể ăn được cả mọi thứ; người kìa là kẻ yếu đuối thì chỉ ăn rau mà thôi. … Kẻ giữ ngày là giữ vì Chúa…” Phao-lô khuyên chúng ta đừng xét đoán nhau trong những vấn đề thứ yếu như ăn uống hay ngày lễ. Mỗi người hãy làm theo sự xác tín của mình và làm vì Chúa.

Cô-lô-se 2:16-17 viết: “Chớ để cho bất kỳ ai đoán xét anh em về của ăn, hoặc thức uống, hoặc ngày lễ, hoặc ngày trăng mới, hoặc ngày Sa-bát, mà những điều đó chỉ là bóng của các việc sẽ tới, còn hình thì ở trong Đấng Christ.” Phao-lô nhấn mạnh rằng những luật lệ về ăn uống và ngày tháng là bóng của Đấng Christ; khi Đấng Christ đã đến, chúng ta không còn bị ràng buộc bởi chúng nữa.

I Ti-mô-thê 4:1-5 cảnh báo về những giáo sư giả sẽ “cấm cưới gả, và biểu kiêng các thức ăn Đức Chúa Trời đã dựng nên cho kẻ có lòng tin và biết lẽ thật, tạ ơn mà dùng lấy.” Phao-lô nói rõ rằng mọi thức ăn đều lành và nên được nhận lãnh với lòng biết ơn.

Những đoạn Kinh Thánh này cho thấy rõ ràng rằng Tân Ước không buộc Cơ đốc nhân phải kiêng bất cứ loại thực phẩm nào, cũng không quy định phải giữ bất kỳ ngày lễ hay mùa đặc biệt nào ngoài việc nhóm lại để thờ phượng Chúa (Hê-bơ-rơ 10:25). Vì vậy, việc ép buộc kiêng thịt vào thứ Sáu Mùa Chay là một quy định của giáo hội, không phải mạng lệnh của Đức Chúa Trời.

Dù không bắt buộc, việc từ bỏ một số thú vui (như ăn thịt) có thể là một kỷ luật tâm linh hữu ích nếu được thực hiện với động cơ đúng đắn. Chúa Giê-xu dạy về sự kiêng ăn trong Ma-thi-ơ 6:16-18, Ngài nhấn mạnh rằng khi kiêng ăn, đừng làm bộ rầu rĩ như những kẻ giả hình, nhưng hãy xức dầu trên đầu và rửa mặt để không ai biết bạn đang kiêng ăn, chỉ Cha trên trời biết mà thôi.

Mục đích của sự kiêng cữ (bao gồm kiêng thịt) là để tập trung vào Chúa, nhớ đến sự hy sinh của Đấng Christ, và tăng cường đời sống cầu nguyện. Nhưng nếu việc kiêng cữ trở thành một nghi thức hình thức, nó có thể dẫn đến sự tự tôn hoặc đánh giá người khác. Phao-lô khuyên trong Rô-ma 14:22: “Ngươi có đức tin chừng nào, hãy vì chính mình ngươi mà giữ lấy trước mặt Đức Chúa Trời. Phước cho người nào không định tội cho mình trong sự mình đã ưng.”

Như vậy, một Cơ đốc nhân có thể tự nguyện kiêng thịt vào thứ Sáu Mùa Chay (hoặc bất kỳ thời gian nào) như một cách để tưởng niệm sự chết của Chúa Giê-xu, miễn là không coi đó là điều kiện để được cứu rỗi hoặc để khoe khoang đạo đức.

Là những tín hữu Tin Lành, chúng ta có tự do trong Đấng Christ. Nhưng tự do đó không có nghĩa là buông thả; nó hướng chúng ta đến việc yêu thương và phục vụ lẫn nhau. Dưới đây là một số nguyên tắc áp dụng từ chủ đề này:

• Hiểu biết Kinh Thánh: Hãy nghiên cứu Lời Chúa để phân biệt giữa truyền thống của loài người và mạng lệnh của Đức Chúa Trời. Đừng vội phán xét những người giữ truyền thống, nhưng cũng đừng để mình bị trói buộc bởi những điều không cần thiết.
• Thực hành kỷ luật tâm linh: Kiêng ăn, cầu nguyện, và bố thí là những việc lành mà Chúa Giê-xu dạy (Ma-thi-ơ 6:1-18). Bạn có thể chọn kiêng thịt, hoặc một món ăn yêu thích nào đó trong một thời gian để tập trung hơn vào Chúa. Quan trọng là động cơ và thái độ của lòng.
• Tôn trọng sự khác biệt: Trong Hội Thánh có người giữ Mùa Chay, có người không. Đừng xét đoán nhau, nhưng hãy nhường nhau trong tình yêu (Rô-ma 14:13).
• Nhớ đến sự hy sinh của Chúa: Dù có kiêng thịt hay không, điều quan trọng nhất là suy ngẫm về sự chết và sự sống lại của Chúa Giê-xu. Mùa Chay có thể là cơ hội để chúng ta chuẩn bị tâm hồn mừng Lễ Phục Sinh.

Truyền thống kiêng thịt thứ Sáu Mùa Chay bắt nguồn từ lịch sử Giáo hội Công giáo, với ý nghĩa sám hối và tưởng niệm cuộc thương khó của Chúa Giê-xu. Kinh Thánh không ra lệnh cụ thể về việc này, nhưng cũng không cấm. Điều quan trọng là mỗi tín hữu phải sống bởi đức tin, không bị ràng buộc bởi những quy tắc ăn uống, mà cũng không lạm dụng tự do để phạm tội. Chúng ta được kêu gọi hãy dâng thân thể mình làm sinh tế sống và thánh, đẹp lòng Đức Chúa Trời (Rô-ma 12:1). Dù bạn có chọn kiêng thịt vào thứ Sáu Mùa Chay hay không, hãy làm mọi sự vì vinh quang của Chúa và vì sự tăng trưởng thuộc linh của chính mình.