Có sai không khi trách móc Đức Chúa Trời?

Trong cuộc sống đầy những thử thách, đau đớn và mất mát, nhiều Cơ Đốc nhân tự hỏi liệu họ có được phép trách móc Đức Chúa Trời hay không. Có phải việc chất vấn Ngài, than phiền về hoàn cảnh, hay thậm chí buộc tội Ngài là một tội lỗi? Kinh Thánh cho chúng ta nhiều ví dụ về những con người đấu tranh với cảm xúc của mình trước mặt Chúa, từ Gióp đến Đa-vít, từ các tiên tri đến chính Chúa Giê-xu. Bài viết này sẽ khám phá câu hỏi này dưới ánh sáng của Lời Chúa, phân biệt giữa sự than vãn thánh (lament) và sự trách móc tội lỗi, đồng thời đưa ra những hướng dẫn thực tiễn cho đời sống đức tin.

1. Sự Khác Biệt Giữa Than Vãn và Trách Móc

Để trả lời câu hỏi “Có sai không khi trách móc Đức Chúa Trời?”, trước hết cần phân biệt hai khái niệm: than vãn (lament) và trách móc (blame). Than vãn là hành động thành thật bày tỏ nỗi đau, sự bối rối hay thất vọng của mình với Chúa, trong khi vẫn giữ lòng tôn kính và tin cậy vào bản tính Ngài. Trách móc, ngược lại, là buộc tội Chúa đã làm điều sai trái, nghi ngờ sự tốt lành, công bình hoặc quyền tể trị của Ngài.

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “than vãn” thường được dịch từ ‘ânâh (kêu van) hay sîach (suy gẫm, phàn nàn). Các Thánh Vịnh chứa đầy những lời than vãn chân thành (ví dụ: Thi Thiên 13, 22, 88). Ngược lại, “trách móc” liên quan đến việc buộc tội Chúa (như trong Ma-la-chi 3:13-15). Kinh Thánh cho thấy Chúa cho phép con dân Ngài bày tỏ nỗi lòng, nhưng cảnh cáo chống lại việc oán trách Ngài (Xuất Ê-díp-tô Ký 16:8; 1 Cô-rinh-tô 10:10).

2. Những Gương Mẫu Trong Kinh Thánh: Từ Than Vãn Đến Trách Móc

a. Gióp – Đấu Tranh Giữa Đau Khổ và Đức Tin

Sách Gióp là một nghiên cứu sâu sắc về nỗi đau và phản ứng của con người. Gióp trải qua mất mát khủng khiếp và bệnh tật. Ông than vãn, chất vấn Chúa, thậm chí ước mình chưa bao giờ được sinh ra (Gióp 3:11). Tuy nhiên, Gióp không phạm tội vì ông không buộc tội Chúa bất công. Ông nói: “Dẫu Chúa giết tôi, tôi vẫn sẽ trông cậy nơi Ngài” (Gióp 13:15). Cuối cùng, Chúa khiển trách Gióp vì ông đã nói những điều mình không hiểu (Gióp 38:2), nhưng Ngài cũng bênh vực Gióp trước những người bạn đã vu khống ông. Gióp học được bài học về sự khiêm nhường và sự cao cả của Đức Chúa Trời.

b. Đa-vít – Bày Tỏ Lòng Thành với Chúa

Đa-vít, người được xưng là “theo lòng Đức Chúa Trời”, thường xuyên bộc lộ cảm xúc tiêu cực trong các Thánh Vịnh. Trong Thi Thiên 22:1, ông kêu lên: “Đức Chúa Trời tôi ôi! sao Ngài lìa bỏ tôi?”. Tuy nhiên, những Thánh Vịnh này thường kết thúc bằng lời tuyên xưng tin cậy và ngợi khen (Thi Thiên 22:22-31). Điều này cho thấy Đa-vít không trách móc Chúa, mà thành thật đem nỗi lòng đến với Ngài, rồi tìm lại sự bình an trong sự hiện diện của Đấng Tạo Hóa.

c. Các Tiên Tri – Tiếng Kêu Than Của Dân Sự

Nhiều tiên tri như Giê-rê-mi (sách Ca Thương) và Ha-ba-cúc đã chất vấn Chúa về sự dữ và sự trừng phạt. Ha-ba-cúc hỏi: “Đức Giê-hô-va ôi! Tôi kêu van mà Ngài không nghe tôi cho đến chừng nào?” (Ha-ba-cúc 1:2). Nhưng sau đó ông được Chúa trả lời và cuối cùng tuyên bố: “Dầu vậy, tôi sẽ vui mừng trong Đức Giê-hô-va…” (Ha-ba-cúc 3:18). Những lời than vãn này được Chúa chấp nhận vì chúng xuất phát từ lòng khao khát công lý và sự hiểu biết về Ngài.

d. Chúa Giê-xu – Sự Đau Khổ và Tiếng Kêu Trên Thập Tự Giá

Chính Chúa Giê-xu, khi bị đóng đinh, đã kêu lên: “Đức Chúa Trời tôi ôi! Đức Chúa Trời tôi ôi! Sao Ngài lìa bỏ tôi?” (Ma-thi-ơ 27:46). Đây là lời trích từ Thi Thiên 22:1, biểu lộ sự đau đớn tột cùng và cảm giác bị bỏ rơi. Tuy nhiên, Ngài không phạm tội; Ngài hoàn toàn vâng lời Chúa Cha (Phi-líp 2:8). Điều này cho thấy ngay cả trong nỗi thống khổ, chúng ta có thể thành thật với Chúa mà không tội lỗi.

3. Khi Nào Sự Trách Móc Trở Thành Tội Lỗi?

Kinh Thánh rõ ràng lên án việc oán trách Đức Chúa Trời. Dân Y-sơ-ra-ên trong đồng vắng nhiều lần “lằm bằm” chống lại Đức Chúa Trời (Xuất Ê-díp-tô Ký 16:7-8; Dân Số Ký 14:27). Họ nghi ngờ sự tốt lành và quyền năng của Ngài, nói rằng Ngài đem họ ra khỏi Ai Cập để giết họ. Hành động này bị Chúa trừng phạt vì nó xuất phát từ sự vô tín và nổi loạn.

Trong Tân Ước, 1 Cô-rinh-tô 10:10 cảnh báo: “Cũng đừng lằm bằm như mấy người trong bọn họ đã lằm bằm, và bị chết mất bởi kẻ hủy diệt”. “Lằm bằm” (tiếng Hy Lạp gogguzō) có nghĩa là thì thầm phàn nàn, oán trách. Điều này cho thấy thái độ trách móc Chúa là tội lỗi khi nó thể hiện sự bất mãn với sự sắp đặt của Ngài, thiếu lòng biết ơn, và không chịu vâng phục.

Ngoài ra, sách Gióp cũng cho thấy ranh giới: Vợ Gióp khuyên chồng “Hãy phỉ báng Đức Chúa Trời, và chết đi!” (Gióp 2:9). Đó là lời khuyên trực tiếp buộc tội Chúa, và Gióp từ chối, gọi đó là “nói như người đàn bà điên cuồng”. Vì vậy, trách móc trở thành tội khi chúng ta công khai buộc tội Chúa sai lầm, bất công, hoặc vô tình, và từ chối tin cậy Ngài.

4. Thái Độ Đúng Đắn Khi Đối Diện Khó Khăn

Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được mời gọi đem mọi lo lắng, đau buồn đến với Chúa (Phi-líp 4:6; 1 Phi-e-rơ 5:7). Nhưng chúng ta cũng phải làm điều đó với tấm lòng tôn kính và khiêm nhường.

a. Thành thật nhưng tôn kính: Chúng ta có thể nói với Chúa rằng chúng ta đau khổ, không hiểu tại sao, và mong muốn sự can thiệp của Ngài. Nhưng chúng ta không nên nói rằng Ngài sai, Ngài xấu, hoặc Ngài đã thất bại trong lời hứa.

b. Dựa trên Lời Chúa: Thay vì để cảm xúc chi phối, hãy đặt niềm tin vào những lời hứa của Chúa đã được bày tỏ trong Kinh Thánh. Rô-ma 8:28 nhắc nhở rằng mọi sự hiệp lại làm ích cho những ai yêu mến Ngài.

c. Kiên nhẫn chờ đợi: Đức Chúa Trời có thời điểm của Ngài (Truyền đạo 3:1). Chúng ta cần học tập sự kiên nhẫn như Gia-cơ 1:2-4 dạy: coi thử thách là niềm vui vì nó sản sinh sự bền đổ.

d. Cầu nguyện và tạ ơn: Ngay trong gian nan, hãy tạ ơn Chúa vì Ngài vẫn là Đấng tốt lành (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:18). Lời cầu nguyện pha trộn với sự tạ ơn giúp chúng ta giữ thái độ đúng.

5. Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Đời Sống Hằng Ngày

Làm thế nào để chúng ta áp dụng những nguyên tắc này khi đối diện với đau khổ?

• Viết nhật ký cầu nguyện: Ghi lại cảm xúc và thắc mắc của bạn với Chúa, nhưng cũng ghi lại những câu Kinh Thánh nhắc nhở bạn về bản tính Ngài.
• Học các Thánh Vịnh than vãn: Đọc và cầu nguyện theo các Thánh Vịnh như 13, 42, 77. Chú ý cách các tác giả chuyển từ than vãn sang tuyên xưng đức tin.
• Tham gia nhóm hỗ trợ: Chia sẻ gánh nặng với các tín hữu trưởng thành, những người có thể khích lệ bạn giữ vững đức tin.
• Thực hành sự tạ ơn mỗi ngày: Dù hoàn cảnh thế nào, hãy tìm ít nhất ba điều để cảm tạ Chúa. Điều này nuôi dưỡng lòng biết ơn và ngăn ngừa sự oán trách.
• Nhớ rằng Đức Chúa Trời hiểu nỗi đau: Chúa Giê-xu đã trải qua mọi sự thử thách như chúng ta, nên Ngài thông cảm (Hê-bơ-rơ 4:15). Bạn không đơn độc.

6. Kết Luận

Trách móc Đức Chúa Trời là tội lỗi khi nó xuất phát từ lòng vô tín và sự nổi loạn, buộc tội Ngài bất công hoặc sai lầm. Tuy nhiên, Đức Chúa Trời cho phép chúng ta thành thật bày tỏ nỗi đau, sự thất vọng và thắc mắc của mình trước mặt Ngài. Ngài là Cha yêu thương, Đấng lắng nghe tiếng kêu của con cái. Qua các gương mẫu trong Kinh Thánh, chúng ta học được rằng có thể vừa than vãn vừa tin cậy. Hãy đến với Chúa trong sự khiêm nhường và tôn kính, để Ngài nâng đỡ và ban bình an cho tâm hồn bạn.

Cuối cùng, như Sứ đồ Phao-lô viết: “Đừng lo phiền chi hết, nhưng trong mọi sự hãy dùng lời cầu nguyện, nài xin, và sự tạ ơn mà trình các sự cầu xin của mình cho Đức Chúa Trời. Sự bình an của Đức Chúa Trời vượt quá mọi sự hiểu biết, sẽ giữ gìn lòng và ý tưởng anh em trong Đấng Christ Jêsus.” (Phi-líp 4:6-7).