Selah trong Kinh Thánh
Trong hành trình đọc và suy ngẫm Kinh Thánh, đặc biệt là sách Thi Thiên, chúng ta thường bắt gặp một từ bí ẩn, không được dịch nghĩa mà chỉ để nguyên dạng: "Selah" (phiên âm tiếng Việt thường là "Sê-la"). Từ này xuất hiện 74 lần trong Cựu Ước, với 71 lần trong sách Thi Thiên và 3 lần trong sách Ha-ba-cúc. Nó đứng như một dấu chỉ, một lời nhắc nhở giữa những dòng thơ ca, lời cầu nguyện và ngợi khen. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá ý nghĩa, bối cảnh sử dụng, và ứng dụng thiêng liêng của từ Selah cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.
I. Giải Nghĩa Nguyên Thủy: "Selah" Từ Gốc Hê-bơ-rơ
Từ Selah (סֶלָה) trong tiếng Hê-bơ-rơ là một từ độc đáo, và các học giả Kinh Thánh đã đưa ra một số cách giải thích dựa trên ngữ căn (etymology) và bối cảnh sử dụng. Việc nó không bao giờ được dịch trong các bản Kinh Thánh cổ (như bản Bảy Mươi - Septuagint) cho thấy người xưa cũng coi nó là một thuật ngữ đặc biệt.
1. Từ gốc "Salal" (סלל): Có nghĩa là "nâng cao, cất lên, hoặc nâng cao giá trị". Điều này dẫn đến suy luận rằng Selah có thể là một chỉ dẫn âm nhạc, yêu cầu nâng cao giọng, tăng âm lượng, hoặc tăng cường độ của nhạc cụ (như kèn). Nó cũng có thể ngụ ý "nâng cao tâm trí" lên với Đức Chúa Trời, tức là suy ngẫm.
2. Từ gốc "Salah" (סלה): Có nghĩa là "đình chỉ, treo lên, hoặc cân nhắc". Đây là cơ sở cho cách giải thích phổ biến nhất: Selah là một dấu hiệu cho một quãng ngừng, một khoảng lặng. Trong âm nhạc, đó là một quãng nghỉ; trong đọc sách, đó là một dấu chấm câu lớn để dừng lại và suy xét.
3. Từ viết tắt hoặc thuật ngữ kỹ thuật: Một số học giả cho rằng đây có thể là từ viết tắt hoặc một ký hiệu âm nhạc dành cho những người hát và chơi nhạc trong đền thờ, chỉ dẫn về sự thay đổi giai điệu, nhịp độ, hoặc một sự chuyển đoạn.
Tổng hợp lại, ba ý nghĩa cốt lõi thường được chấp nhận là: (1) Dừng lại và suy ngẫm; (2) Lặp lại hoặc nâng cao (trong âm nhạc); (3) Mãi mãi (như một lời xác quyết). Hầu hết các bản chú giải hiện đại nghiêng về ý nghĩa "dừng lại và suy ngẫm" như là ứng dụng chính yếu cho người đọc.
II. Bối Cảnh và Vị Trí của "Selah" trong Thi Thiên
Để hiểu rõ chức năng của Selah, chúng ta cần xem xét nó xuất hiện ở những vị trí nào trong cấu trúc một bài Thi Thiên.
A. "Selah" như một Dấu Chấm Câu Thiêng Liêng: Nó thường xuất hiện ở cuối một phân đoạn hoặc sau một lời tuyên bố quan trọng về bản tính, công việc hoặc lời hứa của Đức Chúa Trời. Ví dụ:
"Hỡi Đức Giê-hô-va, cớ sao kẻ thù nghịch tôi nhiều quá thế?… Nhưng, hỡi Đức Giê-hô-va, Ngài là cái khiên chở tôi, Vinh quang tôi, và Đấng làm cho tôi ngước đầu lên. Tôi lấy tiếng tôi mà kêu cầu Đức Giê-hô-va, Từ núi thánh Ngài đáp lời tôi. Sê-la." (Thi Thiên 3:1-4).
Ở đây, sau khi trình bày nỗi sợ hãi và tuyên xưng đức tin vào Đức Chúa Trời là vinh quang và Đấng giải cứu, tác giả đặt một Selah. Đây là lời mời gọi người đọc/hát dừng lại để suy ngẫm về sự tương phản giữa hoàn cảnh khó khăn và chân lý về Đức Chúa Trời.
B. "Selah" như một Sự Chuyển Tiếp hoặc Đỉnh Điểm: Nó đánh dấu sự chuyển đổi từ lời than vãn sang lời ngợi khen, từ ký ức về quá khứ sang niềm tin cho hiện tại.
"Hỡi các vua, hãy khôn ngoan; Hỡi các quan xét thế gian, hãy chịu sự dạy dỗ!… Hãy hôn Con, e Người nổi giận, và các ngươi hư mất giữa đường chăng… Sê-la. Phàm kẻ nào nương náu mình nơi Người có phước thay!" (Thi Thiên 2:10-12).
Selah ở đây tạo một khoảng dừng trang nghiêm sau lời cảnh báo mạnh mẽ, trước khi chuyển sang lời chúc phước cuối cùng.
C. "Selah" trong Bối Cảnh Thờ Phượng Công Cộng: Các Thi Thiên không chỉ là thơ cá nhân mà là sách hát cho dân Y-sơ-ra-ên. Selah có thể là chỉ dẫn cho ban nhạc đền thờ (người Lê-vi) thực hiện một khúc dạo nhạc bằng nhạc cụ (kèn, đờn), hoặc cho hội chúng cúi mình thờ lạy trong thinh lặng. Điều này được gợi ý trong Thi Thiên 68.
III. Phân Tích Cụ thể Một Số Phân Đoạn Có "Selah"
1. Thi Thiên 24: Bài ca về Vua vinh hiển.
"Hỡi các cổng, hãy cất đầu lên! Hỡi các cửa đời đời, hãy mở cao lên! Thì Vua vinh hiển sẽ vào trong. Vua vinh hiển nầy là ai? Ấy là Đức Giê-hô-va có sức lực và quyền năng, Đức Giê-hô-va mạnh dạn trong chiến trận. Sê-la." (câu 7-10).
Chữ Selah cuối bài đóng vai trò như một hồi kèn vang dội, một khoảng lặng đầy kịch tính để hình ảnh "Vua vinh hiển" là Đức Giê-hô-va ngự vào tâm trí người nghe. Đó là đỉnh điểm của sự thờ phượng.
2. Thi Thiên 46: Bài ca về Đức Chúa Trời là nơi nương náu và sức lực.
"Đức Chúa Trời là nơi nương náu và sức lực của chúng tôi, Ngài sẵn giúp đỡ trong cơn hoạn nạn. Vì vậy, chúng tôi chẳng sợ dầu đất bị biến cải, Núi lay động và bị quăng vào lòng biển… Sê-la." (câu 1-3).
Ngay sau khi tuyên bố đức tin vững vàng trước cảnh tượng hỗn loạn tột độ, tác giả dừng lại (Selah). Đây là lời mời gọi chúng ta dừng sự vội vã, đối diện với những "núi lay động" trong đời mình, và xác quyết lại lời tuyên tín đó.
3. Thi Thiên 68:19 - Chỗ Dựa cho Sự Cứu Rỗi trong Tân Ước:
"Đáng ngợi khen Chúa thay! Ngày ngày Ngài gánh gánh nặng của chúng tôi, Tức là Đức Chúa Trời, là sự cứu rỗi của chúng tôi. Sê-la."
Phao-lô đã trích dẫn câu này trong Ê-phê-sô 4:8, áp dụng cho Đấng Christ là Đấng chiến thắng và ban các ân tứ. Selah ở đây nhấn mạnh một chân lý trọng đại: Đức Chúa Trời không chỉ cứu một lần, mà Ngài "ngày ngày" gánh vác gánh nặng cho chúng ta. Nó đòi hỏi chúng ta dừng lại để cảm nhận sự nhân từ hằng ngày đó.
IV. Ứng Dụng "Selah" trong Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Mặc dù chúng ta không hát Thi Thiên với dàn nhạc đền thờ, nhưng nguyên tắc đằng sau Selah vẫn vô cùng quý giá cho đời sống đức tin.
1. Thực Hành Sự Tĩnh Lặng và Suy Gẫm (Meditation): Trong một thế giới ồn ào và vội vã, Selah mời gọi chúng ta dừng lại một cách có chủ ý. Khi đọc Kinh Thánh, đặc biệt những phân đoạn sâu sắc, hãy tạo một "khoảng Selah" – dừng đọc, im lặng, để Lời Chúa thấm sâu, chất vấn, và an ủi lòng mình. Như Ma-ri "ghi nhớ và suy nghĩ" (Lu-ca 2:19).
2. Lắng Nghe Trong Lúc Cầu Nguyện: Chúng ta thường dành phần lớn thời gian cầu nguyện để nói. Selah dạy chúng ta dành những khoảng dừng thinh lặng để lắng nghe tiếng Chúa phán qua lương tâm và Kinh Thánh. "Hãy yên lặng và biết rằng ta là Đức Chúa Trời" (Thi Thiên 46:10).
3. Chuyển Hóa Tâm Trí Từ Lo Âu Sang Tín Thác: Khi gặp khó khăn, tâm trí chúng ta thường xoay quanh vấn đề. Hãy áp dụng Selah bằng cách dừng dòng suy nghĩ tiêu cực và chủ động suy nghĩ về một thuộc tính của Đức Chúa Trời (Ngài là Đấng thành tín, là Cha nhân từ, là Đấng chữa lành). Điều này giống như tác giả Thi Thiên 42-43, tự nhắc lòng mình: "Hỡi linh hồn ta, sao người sờn ngã… Hãy trông cậy nơi Đức Chúa Trời!"
4. Làm Phong Phú Đời Sống Thờ Phượng: Trong buổi nhóm thờ phượng, Selah nhắc nhở chúng ta rằng thờ phượng không chỉ là hát hết bài này đến bài khác. Đó có thể là những khoảnh khắc thinh lặng tập thể, những khúc dạo đàn, hay thời gian để mỗi người thưa chuyện riêng với Chúa. Nó tạo không gian cho Thánh Linh hành động.
5. Sử Dụng Như Một Lời Xác Quyết Đức Tin: Như một số học giả đề xuất, Selah có thể có nghĩa "đời đời" hoặc "quả thật". Khi đọc một lời hứa của Chúa, chúng ta có thể thốt lên "Selah" trong lòng như một cách xác nhận: "Amen, lạy Chúa, con tin lời Ngài là chân thật và đáng tin cậy đời đời!"
V. Kết Luận: Sống Với Tinh Thần "Selah"
Từ Selah tuy nhỏ bé nhưng chứa đựng một sự khôn ngoan thuộc linh sâu sắc. Nó là món quà của sự dừng lại giữa một thế giới luôn thúc giục chúng ta phải tiến tới. Nó là cây cột mốc trên hành trình thuộc linh, nhắc nhở chúng ta rằng giữa những lời cầu nguyện, giữa những bài hát, giữa những bộn bề của cuộc sống, chúng ta cần phải dừng lại – không phải vì mệt mỏi, mà vì để nhìn lên, để suy gẫm, để lắng nghe, và để củng cố đức tin.
Hãy để những "khoảng Selah" trở thành một kỷ luật thiêng liêng trong đời sống chúng ta. Mỗi lần gặp từ này trong Kinh Thánh, hoặc mỗi khi cảm thấy tâm hồn quá tải, hãy nhớ đến lời mời gọi dịu dàng và mạnh mẽ của Chúa: "Hãy dừng lại, và biết rằng ta là Đức Chúa Trời". Trong sự dừng lại đó, chúng ta tìm thấy sức mạnh mới, sự bình an thật, và một nhận thức sâu sắc hơn về sự hiện diện của Vua vinh hiển, Đức Chúa Giê-hô-va, Đấng ngày ngày gánh gánh nặng cho chúng ta. Sê-la.